PLUS
Οι διατάξεις του νέου Ποινικού Κώδικα οι οποίες είναι ήδη στη Βουλή προς ψήφιση και αφορούν το βιασμό και τα εγκλήματα κατά της γενετήσιας ελευθερίας, έχουν προκαλέσει ποικίλες πολιτικές και μη αντιδράσεις.
Οι αντιδράσεις προέρχονται τόσο από το εσωτερικό του κυβερνώντος κόμματος με βουλευτές του μάλιστα να εκφράζουν σοβαρές ενστάσεις, όσο και από οργανώσεις.
Κατ΄ αρχάς, σύμφωνα με το υπουργείο Δικαιοσύνης, με το νέο Ποινικό Κώδικα οι προβλεπόμενες ποινές είναι κλιμακωτές, ανάλογα με τη βαρύτητα του αδικήματος και τον τρόπο εκτέλεσής της και πάντως οι επιβαλλόμενες ποινές άνω των 3 ετών είναι σε εκτιτέες, ενώ με το σημερινό καθεστώς στις περιπτώσεις αυτές μπορούσε να χορηγηθεί αναστολή εκτέλεσης της ποινής ή μετατροπή της σε χρηματική ποινή.
Τσιρώνης – Δημαράς: Δεν ψηφίζουμε
Πάντως, βουλευτές όπως οι κύριοι Τσιρώνης και Δημαράς προειδοποίησαν ότι δεν θα ψηφίσουν την επίμαχη διάταξη, ενώ το υπουργείο Δικαιοσύνης μέσω κύκλων επιχειρεί να διασκεδάσει τις εντυπώσεις με βασικό επιχείρημα ότι οι ποινές που προβλέπονται βάσει των προτεινόμενων διατάξεων θα είναι εκτιτέες.
Είναι χαρακτηριστικό ότι οι κύριοι Τσιρώνης και Δημαράς υιοθετούν το σύνθημα των γυναικείων οργανώσεων «Σεξ χωρίς συΝΑΙνεση είναι ΠΑΝΤΑ βιασμός».
Παράλληλα, διευκρινίσεις για τον ορισμό του βιασμού και τις ποινές που θεσπίζονται με το νέο Ποινικό Κώδικα, ζήτησαν στη Βουλή από τον υπουργό Δικαιοσύνης Μιχάλη Καλογήρου, η Αννέτα Καββαδία και η Μαρία Θελερίτη, υποστηρίζοντας ότι ο νέος Ποινικός Κώδικας στο επίμαχο άρθρο 336 κάνει διάκριση των βιασμών σε κακουργηματικού και πλημμεληματικού χαρακτήρα.
Αννέτα Καββαδία: Ενα μεγάλο «αλλά»
Η κυρία Καββαδία ανέφερε, μεταξύ των άλλων, τα εξής: «Υπάρχει ένα μεγάλο “αλλά”. Το θύμα βιασμού είναι θύμα βιασμού σε κάθε περίπτωση, είτε πρόκειται για τετελεσμένη πράξη βίας, είτε πρόκειται για την απειλή παράνομης πράξης. Με αυτό καταλαβαίνω όταν λέμε “απειλή παράνομης πράξης”, την ψυχολογική βία που ασκείται. Άλλωστε το αναγνωρίζει αυτό και ο νέος Ποινικός Κώδικας. Επομένως το ερώτημα το οποίο τίθεται είναι γιατί υπάρχει αυτή η διαφοροποίηση, γιατί υπάρχει αυτή η κλιμάκωση μεταξύ κακουργήματος και πλημμελήματος».
Μαρία Θελερίτη: Ο βιασμός ακόμα και όταν δεν μπορεί να αποδειχθεί δεν παύει να είναι βιασμός
Από την πλευρά της η Μαρία Θελερίτη, επισήμανε ότι μέσω της κύρωσης της Σύμβασης της Κωνσταντινούπολης που ορίζει το δεσμευτικό νομικό πλαίσιο για την πρόληψη όλων των μορφών βίας κατά των γυναικών και την προστασία των θυμάτων έμφυλης και ενδοοικογενειακής βίας διευθύνεται η έννοια του βιασμού και αυτό θα έπρεπε να αποτυπώνεται στον υπό ψήφιση Κώδικα και προσέθεσε: «Ο βιασμός ακόμα και όταν δεν μπορεί να αποδειχθεί δεν παύει να είναι βιασμός».
Κατ΄ αρχάς, σύμφωνα με το υπουργείο Δικαιοσύνης, με το νέο Ποινικό Κώδικα οι προβλεπόμενες ποινές είναι κλιμακωτές, ανάλογα με τη βαρύτητα του αδικήματος και τον τρόπο εκτέλεσής της και πάντως οι επιβαλλόμενες ποινές άνω των 3 ετών είναι σε εκτιτέες, ενώ με το σημερινό καθεστώς στις περιπτώσεις αυτές μπορούσε να χορηγηθεί αναστολή εκτέλεσης της ποινής ή μετατροπή της σε χρηματική ποινή.
Διεθνής Αμνηστία: Απαράδεκτο άρθρο
Η Διεθνής Αμνηστία χαρακτηρίζει «απαράδεκτο» το άρθρο 336, που εμπεριέχει τον ορισμό του βιασμού.
Δεν πρέπει να λησμονείται ότι διευθυντής του ελληνικού τμήματος της Διεθνούς Αμνηστίας είναι ο πρώην στενός συνεργάτης του Αλέξη Τσίπρα Γαβριήλ Σακελλαρίδης.
Η Διεθνής Αμνηστία επισημαίνει ότι ο μόνος ορισμός του βιασμού που μπορεί να γίνει αποδεκτός είναι αυτός που θα συνδέεται με την απουσία συναίνεσης και καλεί το υπουργείο Δικαιοσύνης, έστω και αυτή την ύστατη στιγμή, να αποσύρει το άρθρο 336.
Ειδικότερα, σε ανακοίνωσή της, επισημαίνεται ότι «ο νέος ορισμός στο σχέδιο του νέου Ποινικού Κώδικα, δυσχεραίνει ακόμα περισσότερο την πρόσβαση στη Δικαιοσύνη για το σοβαρό αυτό έγκλημα» και υπογραμμίζει ότι «κύριο ζήτημα αποτελεί το γεγονός ότι ο βιασμός εξακολουθεί να ορίζεται με βάση τη βία και όχι με βάση την απουσία συναίνεσης».
«Ο νομικός ορισμός του βιασμού με επίκεντρο τη βία ή την αντίσταση, όπως αυτός που περιλαμβάνεται στο νέο σχέδιο Ποινικού Κώδικα, σηματοδοτεί ότι μια σειρά εγκλημάτων βιασμού, στα οποία δεν φαίνεται η άσκηση ή η απειλή σωματικής βίας, ή η απόδειξη ή αδυναμία αντίστασης, ή δεν τεκμαίρεται εξαναγκασμός σε γενετήσια πράξη μετά από απειλή με παράνομη πράξη (όπως προβλέπεται στην παράγραφο 5), δεν θα διώκονται ως τέτοιοι, συμπληρώνει η Διεθνής Αμνηστία.
Δεν παραλείπει να επισημάνει η Διεθνής Αμνηστία ότι «στην πραγματικότητα, το υπουργείο δεν συμπεριέλαβε κανένα από τα σημεία που έχουν τεθεί στο πλαίσιο της δημόσιας διαβούλευσης, τόσο από τη Διεθνή Αμνηστία, με επίσημο υπόμνημα που καταθέσαμε, όσο και από όλους τους υπόλοιπους φορείς και οργανώσεις, και το γυναικείο κίνημα».
«Χωρίς ΣυΝΑΙνεση είναι Βιασμός»
Η πρωτοβουλία «Χωρίς ΣυΝΑΙνεση είναι Βιασμός» σε συγκέντρωση χθες έξω από τη Βουλή εξέφρασε την αντίθεση των φεμινιστικών οργανώσεων στο άρθρο 336 του νέου Ποινικού Κώδικα που αφορά τον ορισμό του βιασμού.
Ειδικότερα, η πρωτοβουλία αναφέρει ότι «το φεμινιστικό κίνημα διεκδίκησε τυποποίηση του βιασμού στη βάση της συναίνεσης και αντ’ αυτού πήρε πλημμεληματική ποινή!» και συνεχίζει:
«Κάπως έτσι, η κυβέρνηση μας λέει κατάμουτρα ότι υπάρχουν ειδών και ειδών βιασμοί. Κάποιοι που έγιναν κάτω από το καθεστώς μεγάλης και σπουδαίας απειλής για τη ζωή και τη σωματική ακεραιότητα, οι κακουργηματικοί, και άλλοι που τελέστηκαν υπό το καθεστώς «μικρής» απειλής (sic), οι πλημμεληματικοί! Εισάγεται, λοιπόν, μεταξύ της περίπτωσης 1 και 5 του νέου 336 ΠΚ, μια κλιμάκωση της απειλής. Κλιμάκωση η οποία συμπαρασύρει και την ποινική μεταχείριση του εγκλήματος. Η μεγάλη απειλή μας δίνει κακούργημα, η πιο μικρή πλημμέλημα».
Ακόμη, η πρωτοβουλία αναφέρει:
«Πρόκειται για διάταξη, ΕΚΤΡΩΜΑ, για τους εξής λόγους
Α. Kάνει τον ΒΙΑΣΜΟ ΠΛΗΜΜΕΛΗΜΑ
Β. H έννοια της παράνομης πράξης στενεύει τρομακτικά τη φύση της απειλής. Και αυτό γιατί όταν η διάταξη ζητά απειλή για πράξη παράνομη, πρακτικά ζητά πράξη η οποία έχει ποινική απαξία στον Π.Κ. Κατανοούμε εδώ, ότι υπάρχει μία πλειάδα πράξεων, η απειλή των οποίων μπορεί να προκαλέσει εξαναγκασμό, και να κάμψει την ελεύθερη βούληση του ατόμου και την συναίνεση του, όμως να μην κρίνεται παράνομη κατά τον ΠΚ.
Γ. Η έννοια του εξαναγκασμού. Αναρωτιόμαστε τι ελευθερία αφήνει στο δικαστή η εν λόγω διάταξη. Αυτός που θα είναι στην έδρα, λοιπόν, θα αξιολογεί αν η επίδικη απειλή, ήταν ΑΡΚΕΤΗ ώστε να προκαλέσει τον ΕΞΑΝΑΓΑΣΜΌ στο θύμα, να ανεχτεί ή να πράξει την συγκεκριμένη πράξη.
Με ποια πειστήρια ή μέσα, θα μπορεί ένα υποκείμενο που τελούσε σε καθεστώς τρόμου, υπό τον φόβο της απειλής που αυτό βίωνε, να γίνει πιστευτό, σε μια ακροματική διαδικασία, λέγοντας ότι αυτή η απειλή, ήταν ικανή για το ίδιο να το εξαναγκάσει σε πράξη χωρίς τη συναίνεση του.
Είναι πραγματικά, πρωτοφανές πως ο Νομοθέτης, κλιμακώνει το είδος της απειλής, και πως αυτή η απειλή συμπαρασύρει την απαξία του ίδιου πρακτικά εγκλήματος.
Με τη light εκδοχή της απειλής (μόνο οργή μας προκαλεί!) , κάποιος θα μπορεί να βιάζει αλλά θα κατηγορείται πρακτικά από αυτή τη νέα προνομιούχα περίπτωση βιασμού, αντιμέτωπος με μια μικρότερη ποινή (τουλάχιστον 3 έτη ), γιατί ναι μεν διέπραξε βιασμό, αλλά με άλλον τρόπο απειλής.
Κι εμείς φανταζόμαστε έναν άντρα που εξαναγκάζει σε πράξη πρώην του, με την απειλή διαρροής βίντεο ή εικόνων, να κρίνεται στο εξής ότι κάνει έναν μικρότερης απαξίας βιασμό, έναν βιασμό πιο λάιτ, ένα πλημμέλημα.
Απαιτούμε να παρθεί πίσω η τροποποίηση του άρθρου 336.
Διεκδικούμε να γίνει νόμος του κράτους η κυρωμένη από το ελληνικό κοινοβούλιο Συνθήκη της Κωνσταντινούπολης, και να οριστεί ο βιασμός στη βάση της απουσίας συναίνεσης».
Το υπουργείο Δικαιοσύνης
Από κύκλους του υπουργείου Δικαιοσύνης, διευκρινίζεται (πλέον του ότι οι ποινές είναι εκτιτέες) ότι τιμωρούνται ως κακουργήματα, με ποινή κάθειρξης, δηλαδή με ποινή από 5 έως 15 έτη, οι περιπτώσεις που
α) Ασκείται σωματική βία κατά του θύματος (άρθρο 336 παρ. 1). Ως σωματική βία θεωρείται και η περιαγωγή του θύματος σε κατάσταση αναισθησίας ή ανικανότητας για αντίσταση με υπνωτικά ή ναρκωτικά ή άλλα ανάλογα μέσα,
β) Ασκείται ψυχολογική βία κατά του θύματος, μέσω της έκφρασης απειλής σοβαρού και άμεσου κινδύνου για τη ζωή ή τη σωματική ακεραιότητα (άρθρο 336 παρ. 1).
Ακόμη, όταν στο θύμα ασκείται ψυχολογική βία χαμηλότερης έντασης, όταν δηλαδή απειλείται με άλλη παράνομη πράξη ή παράλειψη και εξαναγκάζεται έτσι σε γενετήσια πράξη με τον δράστη, τότε επιβάλλεται ποινή από 3 έως 5 έτη.
Σήμερα, η απειλή οποιασδήποτε παράνομης πράξης δεν περιγράφεται στο έγκλημα ως το αποκλειστικό στοιχείο που πρέπει να αναζητείται για την επιβολή τιμωρίας στο δράστη.
Έτσι, η νομολογία περιπτωσιολογικά αναζητούσε όχι οποιαδήποτε απειλή, αλλά επιπρόσθετα το στοιχείο του να είναι «άμεση» και «σπουδαία», καθώς και το στοιχείο του να στρέφεται κατά «ουσιώδους δικαιώματος» του δράστη, περιορίζοντας έτσι το πεδίο με εφαρμογής του εγκλήματος.
Όμως, σύμφωνα με τους ίδιους κύκλους, το σχέδιο νέου Ποινικού Κώδικα δεν απαιτείται η αναζήτηση τόσων αξιολογικών και δυσαπόδεικτων στοιχείων, αλλά αρκεί μόνη η απειλή παράνομης πράξης για τη στοιχειοθέτηση του εγκλήματος.
Παράλληλα, τιμωρείται ως κακούργημα, με ποινή κάθειρξης έως 10 ετών, η περίπτωση που το θύμα «παγώνει», όταν αντιμετωπίζει το δράστη του εγκλήματος, εξαιτίας παροδικής εξ αυτού του λόγου ανικανότητάς του να αντισταθεί (άρθρο 338 παρ. 1).
Επίσης, τιμωρείται με φυλάκιση από 2 έως 5 έτη και χρηματική ποινή η περίπτωση εκείνη που κάποιος υποχρεώνεται σε επιχείρηση ή ανοχή γενετήσιας πράξης, με κατάχρηση σχέσης εργασιακής εξάρτησης οποιασδήποτε φύσης, δηλαδή σε κάθε εργασιακό χώρο (άρθρο 343 περ. α). Σήμερα η περίπτωση αυτή τιμωρείται με φυλάκιση από 1 έτος έως 5 έτη και δεν αφορά παρά τις περιπτώσεις εξαναγκασμού από δημόσιο υπάλληλο προσώπου που εξαρτάται από αυτόν υπηρεσιακά.
Για όλες τις επίμαχες πράξεις προβλέπεται ότι αν έχουν τελεστεί με ιδιαίτερη σκληρότητα ή κατά θύματος που δεν μπορούσε να προστατεύσει τον εαυτό του επιβάλλεται βαρύτερη ποινή (άρθρο 79 παρ. 5).
