PLUS
Ο νεοεκλεγείς πρόεδρος του Ιράν, Μασούτ Πεζεσκιάν, χαρακτηρίζεται ως χαμηλού προφίλ και μετριοπαθής, και σηκώνει στις πλάτες του τις ελπίδες εκατομμυρίων Ιρανών που αναζητούν λιγότερους περιορισμούς στις κοινωνικές ελευθερίες και μια πιο ρεαλιστική εξωτερική πολιτική.
Ο Πεζεσκιάν, ο οποίος νίκησε τον σκληροπυρηνικό Σαΐντ Τζαλίλι στην προεδρική ψηφοφορία του δεύτερου γύρου της Παρασκευής, είναι κάποιος που οι παγκόσμιες δυνάμεις είναι πιθανό να καλωσορίσουν, ελπίζοντας ότι θα μπορούσε να επιδιώξει ειρηνικούς τρόπους εξόδου από μια τεταμένη αντιπαράθεση με το Ιράν για το ταχέως εξελισσόμενο πυρηνικό του πρόγραμμα, ανέφεραν αναλυτές.
Ο Πεζεσκιάν κατάφερε να κερδίσει με μια εκλογική περιφέρεια – ο πυρήνας της οποίας πιστεύεται ότι ήταν η αστική μεσαία τάξη και οι νέοι – που είχε απογοητευτεί ευρέως από χρόνια καταστολής που κατέπνιξαν οποιαδήποτε δημόσια διαφωνία.
Ο 69χρονος καρδιοχειρουργός έχει δεσμευτεί να προωθήσει μια ρεαλιστική εξωτερική πολιτική, να αμβλύνει τις εντάσεις σχετικά με τις διαπραγματεύσεις με μεγάλες δυνάμεις που έχουν σταματήσει, για την αναβίωση ενός πυρηνικού συμφώνου και να βελτιώσει τις προοπτικές για κοινωνική φιλελευθεροποίηση και πολιτικό πλουραλισμό.
Κάτω από το διπλό σύστημα κληρικής και δημοκρατικής διακυβέρνησης του Ιράν, ο πρόεδρος δεν μπορεί να εισαγάγει καμία σημαντική αλλαγή πολιτικής στο πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν ή υποστήριξη για ομάδες πολιτοφυλακών σε όλη τη Μέση Ανατολή, αφού ο Ανώτατος Ηγέτης Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ έχει τον τελικό λόγο σε κορυφαία κρατικά ζητήματα. Ωστόσο, ο πρόεδρος μπορεί να επηρεάσει τον τόνο της πολιτικής του Ιράν και θα συμμετάσχει στενά στην επιλογή του διαδόχου του 85χρονου Χαμενεΐ.
Ο Πεζεσκιάν είναι πιστός στη θεοκρατική διακυβέρνηση του Ιράν χωρίς καμία πρόθεση να αντιμετωπίσει τα ισχυρά γεράκια της ασφάλειας και τους κληρικούς ηγεμόνες. Σε τηλεοπτικές συζητήσεις και συνεντεύξεις, έχει υποσχεθεί να μην αμφισβητήσει τις πολιτικές του Χαμενεΐ.
Το μεταρρυθμιστικό στρατόπεδο με επικεφαλής τον πρώην πρόεδρο Μοχάμαντ Χατάμι ενέκρινε τον Πεζεσκιάν στις εκλογές μετά τον θάνατο του σκληροπυρηνικού Προέδρου Εμπραχίμ Ραΐσι σε συντριβή ελικοπτέρου τον Μάιο. Οι απόψεις του Πεζεσκιάν προσφέρουν μια αντίθεση με εκείνες του Ραΐσι, προστατευόμενου του Χαμενεΐ που ενίσχυσε την επιβολή ενός νόμου που περιορίζει το γυναικείο ντύσιμο και έλαβε σκληρή στάση στις βαριές πλέον διαπραγματεύσεις με τις μεγάλες δυνάμεις για την αναβίωση της πυρηνικής συμφωνίας.
Ο Πεζεσκιάν έχει υποσχεθεί να αναζωογονήσει την οικονομία που πλήττεται από κακοδιαχείριση, κρατική διαφθορά και κυρώσεις από τις ΗΠΑ. Καθώς οι εξουσίες του εκλεγμένου προέδρου περιορίζονται από αυτές του Χαμενεΐ, πολλοί Ιρανοί που επιθυμούν τον πολιτικό πλουραλισμό στο εσωτερικό και το τέλος της απομόνωσης του Ιράν στο εξωτερικό αμφιβάλλουν ότι η κυρίαρχη θεοκρατία της χώρας θα επέτρεπε στον Πεζεσκιάν να κάνει σημαντικές αλλαγές ακόμα κι αν προσπαθούσε.
Ως νομοθέτης από το 2008, ο Πεζεσκιάν , ένας Αζέρος που υποστηρίζει τα δικαιώματα των εθνοτικών μειονοτήτων, έχει επικρίνει την καταστολή της πολιτικής και κοινωνικής διαφωνίας από το κληρικό κατεστημένο. Το 2022, ζήτησε διευκρινίσεις από τις αρχές σχετικά με το θάνατο της Mahsa Amini, της γυναίκας που έγινε σύμβολο αντίδρασης και αντίστασης στο καθεστώς με τον θάνατό της, ουροδοτώντας πολύνηες ταραχες.
Κατά τη διάρκεια του πολέμου Ιράν-Ιράκ τη δεκαετία του 1980, ο Πεζεσκιάν , ένας μαχητής και γιατρός, είχε επιφορτιστεί με την αποστολή ιατρικών ομάδων στην πρώτη γραμμή. Διετέλεσε υπουργός Υγείας από το 2001-5 στη δεύτερη θητεία του Χαταμί.
Ο Πεζεσκιάν έχασε τη γυναίκα του και ένα από τα παιδιά του σε αυτοκινητικό δυστύχημα το 1994. Μεγάλωσε μόνος του, τα τρία παιδιά του, δύο γιους και μια κόρη, που επέζησαν, επιλέγοντας να μην ξαναπαντρευτεί ποτέ.
