Ποιος καλύπτει τον Μιχάλη Σάλλα;

Καταγγελία-φωτιά για «πάγωμα» των ερευνών που αφορούν τον τραπεζίτη στο υπουργείο Δικαιοσύνης, τον Άρειο Πάγο και το Εφετείο

Τα πορίσματα της Τράπεζας της Ελλάδος και της Αρχής για το ξέπλυμα και ο ρόλος του εφοπλιστή Λογοθέτη ο οποίος… αγόρασε τα δάνεια των στελεχών της Πειραιώς

Του ΠΕΤΡΟΥ ΚΟΥΣΟΥΛΟΥ

Πολυσέλιδη αναφορά-καταγγελία με αποδέκτη την αντιπρόεδρο του Αρείου Πάγου και προϊσταμένη της Επιθεώρησης, Μαρία Γαλάνη, η οποία κοινοποιείται στο υπουργείο Δικαιοσύνης, τον Άρειο Πάγο αλλά και το Εφετείο, «εμπλέκει» υπουργό της κυβέρνησης σε απόπειρα συγκάλυψης της δικαστικής έρευνας για τις υποθέσεις της Τράπεζας Πειραιώς με πρωταγωνιστή τον πρώην αρχιτραπεζίτη, Μιχάλη Σάλλα. Η συγκεκριμένη αναφορά η οποία κατατέθηκε προ 15 ημερών και βρίσκεται στην διάθεση της «ΜΠΑΜ στο Ρεπορτάζ» καταγγέλλει ότι ο εν λόγω υπουργός φροντίζει ώστε οι εισαγγελικές Αρχές να μην ασχολούνται (εδώ και ενάμιση χρόνο) με τα πορίσματα τα οποία τους διαβιβάστηκαν από την Τράπεζα της Ελλάδος, αλλά και την Αρχή για το Ξέπλυμα Βρώμικου Χρήματος, αποκαλύπτοντας παραβίαση της τραπεζικής μεθόδου και ζημία στα οικονομικά της τράπεζας.

Μάλιστα, ο καταγγέλλων, ο οποίος φέρεται να γνωρίζει πράγματα και καταστάσεις, κάνει λόγο για συχνές επαφές μεταξύ του συγκεκριμένου υπουργού και του πρώην αρχιτραπεζίτη σε μαγαζιά των βορείων προαστίων αλλά και για «εντολή» η οποία φέρεται να έχει δοθεί προκειμένου να μείνουν «χαμηλά» οι υποθέσεις του. Μάλιστα, κάνει λόγο για «κατεψυγμένα πορίσματα» ζητώντας τον πειθαρχικό έλεγχο των εισαγγελέων που έχουν χρεωθεί τις υποθέσεις. Ανώτατες δικαστικές πηγές με τις οποίες επικοινώνησε η «ΜΠΑΜ στο Ρεπορτάζ» θεωρούσαν δεδομένη τη διερεύνηση των καταγγελιών, ενώ είναι πολύ πιθανό να δρομολογηθούν, σύντομα, εξελίξεις.

Αξίζει να σημειωθεί ότι το πόρισμα της Αρχής για την Καταπολέμηση του Βρώμικου Χρήματος το οποίο το είχε επικαλεσθεί και το πρακτορείο Bloomberg, τον Νοέμβριο του 2017, διαπίστωνε «σοβαρές ενδείξεις» για παρανομίες, όπως ξέπλυμα χρήματος, του Μιχάλη Σάλλα. Το πόρισμα είχε επικεντρωθεί στο τρίτο σκέλος μιας σειράς αγοραπωλησιών ακινήτων, που φαίνεται να έχουν κοστίσει στην τράπεζα περίπου 6,4 εκατ. ευρώ, ενώ η συγκεκριμένη έρευνα ερχόταν να προστεθεί σε προηγούμενα πορίσματα για την υπόθεση, με βάση τα οποία ο πρώην ισχυρός άνδρας της Πειραιώς και άλλα πρώην μεγαλοστελέχη της τράπεζας, διώκονται για κακουργήματα.

Το τρίγωνο Σάλλα-Λογοθέτη-Πειραιώς

Τα πορίσματα τα οποία βαραίνουν τον πρώην επικεφαλής της Πειραιώς αναφέρονται εκτενώς στις σχέσεις του και τις φερόμενες «τριγωνικές συναλλαγές» με τον εφοπλιστή Γιώργο Λογοθέτη. Oι σχέσεις του με τον Μιχάλη Σάλλα, σύμφωνα με την αναφορά που απεστάλη στις δικαστικές Αρχές, ξεκίνησε το 2014.

Τότε, μια από τις εταιρείες του εφοπλιστή, η LMX, μεσολαβεί στην εύρεση αγοραστών μη εξυπηρετούμενων δανείων από εφοπλιστές, κτλ. ύψους 1.2 δισ. ευρώ έναντι 300 εκατ. ευρώ. Όπως είχαν αποκαλύψει και οι FinancialTimesτον Οκτώβριο του 2017 το 1,1 δισ. αφορά εφοπλιστές, τα 80 εκατ. εταιρείες που ασχολούνται με ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, ενώ τα 30 εκατ. είναι προσωπικά δάνεια των 10 στελεχών της Πειραιώς που στο μεσοδιάστημα αποχώρησαν.

Στη συνέχεια βρέθηκε σαν αγοράστρια μια άλλη εταιρεία του Λογοθέτη, η Βaywest, η οποία αγόρασε τμηματικά τα δάνεια με έκπτωση 70%. Η έγκριση για το dealέγινε τον Μάιο του 2014. Την ίδια περίοδο, η ίδια επιτροπή είχε εγκρίνει την πώληση ενός μετοχοδανείου 44 εκατ. ευρώ της εταιρείας Shentη οποία φέρεται να ανήκει στον Σάλλα στην εταιρεία SUNMITτης οποίας ως πραγματικός δικαιούχος εμφανίζεται ο Γ.Β., κάτοικος Κούβας!

Στην καταγγελία αναφέρεται ότι δεν είναι «τυχαίο ότι η υπογραφή της συγκεκριμένης σύμβασης έγινε αφού είχε διασφαλιστεί η πρώτη πώληση δανείων στην Baywest».

Αμέσως μετά υπογράφεται και η πρώτη σύμβαση πώλησης μέρους των κοινοπρακτικών δανείων με τις οποίες ορίσθηκε σαν τελευταία ημέρα πληρωμής του αντιτίμου το καλοκαίρι του 2014 για ποσό 56,5 εκατ. ευρώ, τον Μάρτιο του 2015 για 17,4 εκατ. ευρώ και τον Απρίλιο του 2015 για 14 εκατ. ευρώ. Βάσει επίσημων στοιχείων, τα κοινοπρακτικά δάνεια μεταπωλήθηκαν σε τράπεζες (πλην ενός που μεταπωλήθηκε σε fund) στο διάστημα 9.7.2014 μέχρι και 20.11.2014. Η Βaywest,όμως, πλήρωσε μόνο 40 εκατ. ευρώ στις 23.7.2014. Από την άλλη πλευρά, το δάνειο της Shentεξοφλήθηκε σταδιακά από τις 29.10.2014 μέχρι τις 8.12.2014. Από έναν απλό υπολογισμό φαίνεται ότι η Baywestπήρε 87,9 εκατ. ευρώ από την μεταπώληση των κοινοπρακτικών, πλήρωσε στην Πειραιώς 40 εκ. ευρώ και ταυτόχρονα αγόρασε το δάνειο της Shent 44 εκατ. ευρώ. «Aπό τη χρονική σειρά των γεγονότων, εύκολα μπορεί να κανείς να σκεφθεί ότι ήταν μια συνδιαλλαγή του Σάλλα με το Λογοθέτη ώστε να ξεφορτωθεί με το δικό του δάνειο προσφέροντας δάνεια εφοπλιστών με έκπτωση 70%», καταγγέλλεται στην αναφορά.

Η αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου και οι… επενδύσεις σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας

Τον Μάρτιο του 2015 και ενώ εξελισσόταν τμηματική πώληση εφοπλιστικών δανείων στη Baywestη Πειραιώς πούλησε μετοχοδάνεια ανώτατων στελεχών της συνολικού ποσού 33 εκατ. ευρώ στην εταιρεία Linfeld! Σε ποιον άνηκε η εταιρεία; Στον Γιώργο Λογοθέτη. Σημειώνεται ότι εξαιτίας της έρευνας που προέκυψε για το συγκεκριμένο θέμα αναγκάστηκαν σε παραίτηση αρκετά στελέχη. Το θέμα όμως δεν είναι αυτό. Το θέμα είναι ότι η Πειραιώς είχε παραιτηθεί από το δικαίωμά της να επιδιώξει την είσπραξή τους από την περιουσία των στελεχών, πλην των μετοχών που κατείχαν. Στα δάνεια αυτά μπήκαν και στεγαστικά δύο ανώτατων στελεχών και αμέσως μετά την εξαγορά τους εξαλείφθηκαν οι προσημειώσεις που τα ασφάλιζαν. Δηλαδή, ο εφοπλιστής αφού είχε αγοράσει το (σχεδόν) ακάλυπτο δάνειο της εταιρείας συμφερόντων Σάλλα, αγόρασε νέα ακάλυπτα δάνεια άλλων στελεχών της Πειραιώς, τα οποία δεν μπορούσε να εισπράξει.

Σαν να μη φτάνουν όλα αυτά στα τέλη του 2015 η Πειραιώς προχώρησε σε αύξηση μετοχικού κεφαλαίου. Ολα τα δημοσιεύματα της εποχής ανέφεραν ότι δύσκολα θα μπορούσε η ανακεφαλαιοποίηση να ολοκληρωθεί με επιτυχία. Τι συνέβη τότε; Ο όμιλος Libra (συμφερόντων του εφοπλιστή Λογοθέτη) έγινε ισχυρός μέτοχος της τράπεζας «ρίχνοντας» στην αύξηση μετοχικού κεφαλαίου 156 εκατ. ευρώ. Από αυτά τα 71 εκατ. προήλθαν από το εξωτερικό, τα 15 εκατ. προήλθαν από το κάλυμμα δανείων που αποδεσμεύθηκε και τα 70 εκατ. από δάνεια που έδωσε η ίδια η Πειραιώς σε άλλες εταιρείες του. «Στην πράξη ο Λογοθέτης έσωσε την αύξηση κεφαλαίου της τράπεζας με χρήματα της ίδιας της τράπεζας και ταυτόχρονα έγινε μεγαλομέτοχος «ψηφίζοντας» υπέρ του Σάλλα ώστε αυτός να διατηρεί τον έλεγχο της Πειραιώς» αναφέρει η καταγγελία.

Το κόλπο με τα Αιολικά Πάρκα

Αμέσως μετά την αύξηση του κεφαλαίου έπεσε η τιμή της Πειραιώς και έτσι ο εφοπλιστής άρχισε να καταγράφει ζημιές. Η λύση που βρέθηκε, σύμφωνα με άτομα που γνωρίζουν πρόσωπα και καταστάσεις, ήταν απλή: Δανεισμός για επενδύσεις σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας! Στην Πειραιώς εμφανίστηκαν τρεις όμιλοι. Ο πρώτος ήταν η Euroenergy,η οποία φέρεται να ελέγχεται από τον ίδιο τον εφοπλιστή και οι άλλες δυο οι Global Resourcesκαι η Greenworld Capital. Οι τρεις όμιλοι έλαβαν δάνεια ύψους 700 εκατ. ευρώ από τα οποία χρησιμοποίησαν περί τα 510 εκατ. ευρώ. Για να εφαρμοσθεί,όμως, το σχέδιο, σύμφωνα με την αναφορά, θα έπρεπε να εξαγορασθούν πάρκα και άδειες σε τιμές πολύ χαμηλότερες της πραγματικής αξίας προκειμένου να χρηματοδοτηθούν στη συνέχεια από την Πειραιώς υπερτιμημένα. Οι πωλητές δέχτηκαν πράγματι, λόγω των capitalcontrol, να πουλήσουν σε χαμηλή τιμή υπό μία προϋπόθεση: Να λάβουν τα χρήματα στο εξωτερικό, όπως και συνέβη.

Επειδή όμως η τράπεζα δεν θα μπορούσε να εγκρίνει την εξαγωγή συναλλάγματος από δανεισμό για εξαγορά ελληνικών πάρκων ακολουθήθηκε η εξής διαδικασία: Χρεώθηκε ο λογαριασμός μισθοδοσίας του προσωπικού με 56 εκατ. ευρώ και στη συνέχεια παραβιάζοντας τα capitalcontrolτο συγκεκριμένο ποσό στάλθηκε στο εξωτερικό προκειμένου να δημιουργηθεί ένα πρώτο χαρτοφυλάκιο πάρκων και αδειών. «Συνολικά μεταφέρθηκαν στο εξωτερικό 127 εκατ. ευρώ, ενώ ταυτόχρονα με τα δανειακά κεφάλαια τακτοποιήθηκε και ο λογαριασμός μισθοδοσίας της τράπεζας», καταλήγει η αναφορά. Παράλληλα, εξελίχθηκε η δανειοδότηση εξαγορών σε πολλαπλάσιες αξίες, ενώ μεσολάβησαν αγοραπωλησίες μεταξύ κυπριακών εταιρειών μη δανειοδοτημένων.

Τα ακίνητα του Σάλλα, οι παρένθετες εταιρείες και η Copiouso

Σύμφωνα με το παλαιότερο εισαγγελικό πόρισμα των Οικονομικών Εισαγγελέων κ.κ. Αθανασίου και Μπρη, που οδήγησε στις κακουργηματικές διώξεις σε βάρος του Μιχάλη Σάλλα και άλλων προσώπων, το 2003, εταιρείες που φαίνεται να συνδέονται με τον ίδιο και πρόσωπα της οικογένειάς του αγόρασαν πέντε ακίνητα, είτε από την ίδια την Πειραιώς είτε με δάνεια από την τράπεζα. Στη συνέχεια, το 2006, ενώ τα δάνεια δεν είχαν εξοφληθεί και η Πειραιώς σχεδίαζε ήδη την επαναγορά των ακινήτων, οι εταιρείες της οικογένειας Σάλλα πούλησαν τα ακίνητα σε στενούς συνεργάτες του Σάλλα στην Πειραιώς, σε τιμή πολύ χαμηλότερη της αξίας τους. Μέσα σε διάστημα πέντε ημερών από τη μεταφορά του ακινήτου στον παρένθετο, η Πειραιώς αγοράζει το ακίνητο σε πολλαπλάσια τιμή. Αυτό σημαίνει επίσης ότι ουσιαστικά η Πειραιώς εξοφλεί η ίδια το δάνειο που έχει χορηγήσει στις εταιρείες του περιβάλλοντος Σάλλα, μέσω των παρένθετων εταιρειών.

Όπως τονίζει ο εισαγγελέας «είναι εκτός λογικής να καταβάλλει η τράπεζα μείζον τίμημα για την αγορά ενός ακινήτου επειδή το αναβάθμισε η ίδια ως μισθώτρια και μάλιστα σε ένα πρόσωπο που το είχε αποκτήσει προ ολίγων ημερών αντί τιμήματος κατά πολύ χαμηλότερου εκείνου το οποίο τελικώς κατέβαλε η ίδια». Το συμπέρασμα του πορίσματος είναι ότι στόχος των στελεχών της τράπεζας ήταν «να προσπορίσουν παράνομο όφελος στον εαυτό τους ή και στις εταιρείες συμφερόντων τους, με αντίστοιχη βλάβη της περιουσίας της τράπεζας».

Τότε, βέβαια, ο πρώην μεγαλοτραπεζίτης είχε κάνει λόγο για προσπάθεια «στοχοποίησής του η οποία είμαι βέβαιος πως δεν θα τελεσφορήσει λόγω της μη ύπαρξης ζημίας για την τράπεζα. Αυτό ισχύει διότι η τράπεζα πούλησε τα ακίνητα αυτά το 2016 στην ίδια τιμή με την οποία τα είχε αποκτήσει το 2006».

Τι συνέβη,όμως, το 2016; Σύμφωνα με το επίσημο πόρισμα, τα συγκεκριμένα ακίνητα πωλήθηκαν στην κυπριακή εταιρεία Copiouso, η οποία όμως τα αγόρασε με δάνειο που είχε χορηγήσει ξανά η ίδια η Πειραιώς, σε άλλη εταιρεία και για άσχετο σκοπό. Σύμφωνα με το πόρισμα, τον Αύγουστο του 2016, η τράπεζα Πειραιώς κατέβαλε στην εταιρεία «ΑΙΟΛΙΚΗ ΕΛΛΑΣ Α.Ε», εταιρεία αιολικής ενέργειας, 6 εκατ. ευρώ στο πλαίσιο δανείου 16 εκατ. ευρώ. Αργότερα, τον ίδιο μήνα, η «ΑΙΟΛΙΚΗ» μεταβίβασε τα 6 εκατ. σε μια άλλη εταιρεία με την επωνυμία Helios, έναν υπεργολάβο για το αιολικό πάρκο. Στις 2 Σεπτεμβρίου του 2016, η Helios μετέφερε 2,48 εκατ. ευρώ σε μια κυπριακή εταιρεία με την επωνυμία Deomax. Τρεις μέρες αργότερα, η Deomax μετέφερε το ποσό ως δάνειο στην Copiouso, το οποίο χρησιμοποιήθηκε για να πληρωθεί από την εταιρεία ένα μέρος του δανείου. Δηλαδή, όπως σημειώνει και η έκθεση, μέσα σε ελάχιστο χρονικό διάστημα και μέσω μιας αλυσίδας συναλλαγών, ένα δάνειο, το οποίο αρχικά προοριζόταν για την επένδυση σε αιολικό πάρκο, κατέληξε στη χρηματοδότηση της αγοράς αυτών των ακινήτων.

Μια μικρή σημείωση: Η έδρα της εταιρείας «ΑΙΟΛΙΚΗ ΕΛΛΑΣ» είναι η ίδια με εκείνη των εταιρειών του Ομίλου Λογοθέτη, ενώ η εταιρεία Heliosεντασσόταν στον Όμιλο Λογοθέτη με κοινή έδρα. Στις 21.9.2016 οι μετοχές της εξαγοράσθηκαν από την κυπριακή εταιρεία «Agrafena LTD» με πραγματικό δικαιούχο έναν Ολλανδό και νόμιμο εκπρόσωπο έναν Πολωνό. Σε ό,τι αφορά την Deomaxμοναδικός μέτοχος είναι ο Κύπριος Μάριος Λένας και εκπρόσωπός της ο Ηλίας Κυριακίδης, ο οποίος είναι μοναδικός μέτοχος και νόμιμος εκπρόσωπος της Copiouso. Όπως προσθέτει η έκθεση, υπάρχουν «σοβαρές ενδείξεις» για ξέπλυμα χρήματος από τους πραγματικούς δικαιούχους των εταιρειών Copiouso Holdings, Deomax, ΑΙΟΛΙΚΗ ΕΛΛΑΣ και Helios, αλλά και από τον Σάλλα και τον Γιώργο Λογοθέτη, του διευθύνοντος συμβούλου του Ομίλου Libra, που κατέχει μετοχές της Πειραιώς μετά την ανακεφαλαιοποίηση του 2015.

Εξάλλου, ο οικονομικός εισαγγελέας, στο προηγούμενο πόρισμα του είχε τονίσει ότι «η πώληση των επίμαχων καταστημάτων τον Φεβρουάριο του έτους 2016, με το ίδιο περίπου τίμημα που είχε καταβληθεί για την αγορά τους το 2006, σε μια κυπριακή εταιρεία, η οποία συνεστήθη δύο μήνες πριν, δηλαδή τον Δεκέμβριο του έτους 2015 (και ενώ ήδη είχαν κληθεί για εξηγήσεις οι υπεύθυνοι της τράπεζας και διενεργείτο πραγματογνωμοσύνη), ευλόγως δημιουργεί υπόνοιες περί του ότι η συγκεκριμένη ενέργεια είναι μεθοδευμένη, ακριβώς για να παρασχεθεί δυνατότητα προβολής του επιχειρήματος περί μη υπάρξεως ζημίας».

Πάντως, ο Λογοθέτης από την πλευρά του, όπως ανέφερε το Bloomberg, αρνείται οποιαδήποτε παράβαση. Επί του παρόντος, η Copiouso εξακολουθεί να είναι κύριος αυτών των ιδιοκτησιών, αλλά λόγω της αδυναμίας της να αποπληρώσει το τίμημα της μεταβίβασης στη βάση του διακανονισμού που έχει κάνει με την Πειραιώς από το 2016, αυτά θα περιέλθουν ξανά πίσω στην τράπεζα.

Τι απάντησε ο Σάλλας

Τον Μάρτιο του 2018 με συνέντευξή του στην «Καθημερινή» ο πρώην αρχιτραπεζίτης αντέκρουσε τα πορίσματα λέγοντας «νομίζω ότι υπήρξε υπερβάλλων ζήλος» και αναφέροντας ότι «όπως παρουσιάστηκε στον Τύπο δημιούργησε μια πολύ αρνητική εικόνα για την Τράπεζα Πειραιώς και για τα στελέχη της. «Διαβάζοντας, όμως, οποιοσδήποτε αναγνώστης τα κείμενα του ελέγχου, εύκολα διαπιστώνει ότι οι συναλλαγές που αναφέρονται δεν ήταν ζημιογόνες για την Πειραιώς, ενώ για τις χρηματοδοτήσεις, όπως μαθαίνω, εκτός ότι είναι ενήμερες, έχουν ληφθεί και οι κατάλληλες εξασφαλίσεις».

Σε ερώτηση για τα κόκκινα ναυτιλιακά δάνεια ο πρώην επικεφαλής της Πειραιώς σημειώνει πως «αυτά που επωλήθησαν, όπως λέει η ΤτΕ, σε δυσμενή τιμή, είναι δάνεια τα οποία ανήκουν στην κατηγορία των κόκκινων δανείων. Δεν είχαν χορηγηθεί από την Πειραιώς αλλά περιήλθαν σε αυτή με τις συγχωνεύσεις των κυπριακών τραπεζών το 2013.

Σχολιάζοντας το πόρισμα της ΤτΕ υπογράμμισε ότι «όχι μόνον εγώ αλλά και πολλά καλά και άξια στελέχη της τράπεζας έχουν εμπλακεί σε δυσμενείς συνέπειες, προσωπικές και επαγγελματικές, προτού καν μπορέσουν να απαντήσουν σε όσα τους καταλογίζει το πόρισμα. Και τούτο γιατί η ΤτΕ έσπευσε να ποινικοποιήσει τη διαδικασία πριν αυτά τα πρόσωπα, και εγώ μαζί τους, προλάβουν να διατυπώσουν τις απόψεις τους, να προβάλλουν τις αντιρρήσεις τους και να παρουσιάσουν τα αντεπιχειρήματά τους».

Τα κρίσιμα ερωτήματα για τον εφοπλιστή

• Γιατί ο Λογοθέτης εμφανίστηκε στην Πειραιώς ως ο αγοραστής δανείων εφοπλιστών με έκπτωση 70%; Μήπως αποτέλεσε μέρος μιας συμφωνίας να αγοράσει «κόκκινα δάνεια» ύψους 1.2 δισ. έναντι 320 εκατ. ευρώ για να αγοράσει στη συνέχεια τα δάνεια του Σάλλα και των άλλων στελεχών της Τράπεζας;
• Γιατί μπήκε στην αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου του 2015 ως σωτήρας της τελευταίας στιγμής; Μήπως το έκανε για να αποκτήσει από κοινού με τον Σάλλα τον έλεγχο της τράπεζας και να διαγράψει σταδιακά το χρέος από την εξαγορά εφοπλιστικών δανείων;
• Γιατί στη συνέχεια χορήγησε δάνεια για εξαγορά πάρκων και αδειών σε άγνωστους επενδυτές, οι οποίοι δεν έβαλαν μία; Μήπως επειδή με τη μέθοδο των εταιρικών δανείων μεταξύ κυπριακών εταιρειών κατέληξαν στα δικά του χέρια περί τα 65 εκατ. ευρώ;

Και μια σημείωση: Εξαιτίας της συγκεκριμένης επιλεκτικής ανάληψης δανείων από τρίτους παρέμεινε στα χέρια του εφοπλιστή ένα μέρος δανείων ύψους 120 εκατ. ευρώ που δεν μπορούν να εξυπηρετηθούν παρά μόνο αν βάλει ο ίδιος χρήματα. Παράλληλα, βαρύνεται και με οφειλή της Baywestύψους 220 εκατ. ευρώ, ενώ στις 31.12.2018 δεν πλήρωσε την ληξιπρόθεσμη δόση των 20 εκατ. ευρώ.