PLUS
Βασικά τμήματα του προτεινόμενου ευρωπαϊκού προγράμματος για την αμυντική βιομηχανία και την ενίσχυση της παραγωγικής της ικανότητας αναμένεται να τεθούν σε εικονική ψηφοφορία την Πέμπτη (26 Ιουνίου) ώστε να αξιολογηθεί η πρόοδος των διαπραγματεύσεων. Αυτό γίνεται σε μια προσπάθεια να παρακαμφθεί η σθεναρή αντίθεση της Γαλλίας στη χρήση κονδυλίων της ΕΕ για αμυντικά εξαρτήματα που παράγονται στο εξωτερικό.
Τρεις μήνες αφότου η Ευρωπαϊκή Επιτροπή κατέθεσε πρόταση για μια μακροπρόθεσμη στρατηγική για την αύξηση της παραγωγικής ικανότητα της αμυντικής βιομηχανία της ΕΕ, οι αρμόδιοι των κρατών μελών για την άμυνα, έχουν σημειώσει σημαντική πρόοδο στις συζητήσεις.
Η μακροχρόνια διαδικασία κατέληξε με τη βελγική προεδρία του Συμβουλίου να εκδίδει ένα τελευταίο συμβιβαστικό κείμενο σχετικά με μέρη του κειμένου αυτή την εβδομάδα.
Επιπλέον, δύο διπλωμάτες της ΕΕ δήλωσαν στο Euractiv ότι προγραμματίζεται και μια «εικονική ψηφοφορία» για μέρη του κειμένου την Πέμπτη (27 Ιουνίου), σε μια κίνηση που αποσκοπεί στην εκτίμηση της προόδου των διαπραγματεύσεων.
Η τελική ψηφοφορία επί του κειμένου, η οποία δεν προβλέπεται να γίνει για ένα ακόμη έτος, απαιτεί ειδική πλειοψηφία. Ωστόσο, ο συμβιβασμός που έχει επιτευχθεί μέχρι στιγμής δεν είναι σύμφωνος με όσα ορισμένες χώρες, όπως η Γαλλία, θα περίμεναν από το κείμενο.
Το Παρίσι αντιτίθεται εδώ και καιρό στη χρήση κονδυλίων της ΕΕ προς όφελος ξένων εταιρειών και χωρών. Συνεπώς, τάσσεται και κατά της χρηματοδότησης όπλων, αλλά και των εξαρτημάτων τους που μπορεί να προέρχονται από τις ΗΠΑ και άρα να υπόκεινται σε περιορισμό χρήσης.
Αυτή η γαλλική στάση έχει περιπλέξει τις διαπραγματεύσεις για διάφορα κείμενα που σχετίζονται με την από κοινού προμήθεια οπλισμού για λογαριασμό κρατών μελών ή της Ουκρανίας με ευρωπαϊκά μετρητά.
Το σχέδιο συμβιβασμού, το οποίο ήταν και το δεύτερο που κοινοποιήθηκε στις πρωτεύουσες, κινείται πράγματι προς την αντίθετη κατεύθυνση, παρά τις έντονες κριτικές.
Ενώ το κείμενο απορρίπτει κατ’ αρχάς κάθε παροχή αγαθών ή υπηρεσιών που «υπόκεινται σε περιορισμούς» από ξένες χώρες, ο κανόνας αυτός ακολουθείται από μια παρέκκλιση, η οποία θα μπορούσε να περιλαμβάνει μεγάλο αριθμό αμυντικών προϊόντων.
Μία από τις παρεκκλίσεις είναι ότι το πρόγραμμα μπορεί να χρηματοδοτεί κοινές προμήθειες από ξένες εταιρείες, εάν οι χώρες υποσχεθούν να προσπαθήσουν να αντικαταστήσουν το εν λόγω εξάρτημα με ένα προϊόν που κατασκευάζεται στην ΕΕ, χωρίς περιορισμούς. Η άλλη παρέκκλιση αφορά προϊόντα που χρησιμοποιούνται ήδη στις ένοπλες δυνάμεις των κρατών μελών.
Επιπλέον, το κείμενο αναφέρει ότι έως και το 35% της αξίας του τελικού προϊόντος μπορεί να είναι ξένης προέλευσης.
Αυτή η παρέκκλιση είναι παρόμοια με εκείνη που συναντάται επίσης σε προηγούμενα εγκεκριμένα προγράμματα της αμυντικής βιομηχανίας που διαμορφώθηκαν μετά την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία, ιδίως στο ταμείο 300 εκ. ευρώ για την παροχή κινήτρων για την από κοινού προμήθεια όπλων από το μπλοκ ώστε να αναπληρωθούν τα αποθέματα του λεγόμενου προγράμματος «EDIRPA».
Μέχρι τώρα, η πλειονότητα των χωρών της ΕΕ που θέλουν να αφήσουν την πόρτα ανοιχτή στήριξαν το επιχείρημά τους κυρίως στον επείγοντα χαρακτήρα της κατάστασης στην Ουκρανία και στο γεγονός ότι οι ευρωπαϊκές βιομηχανίες δεν είναι σε θέση να παρέχουν επιλογές αντικατάστασης για όλα τα προϊόντα ή σε αρκετά μεγάλη ποσότητα.
Τα εν λόγω μέσα προορίζονταν να καλύψουν επείγοντα κενά δυνατοτήτων, δήλωσε τότε η Επιτροπή.
Το ίδιο επιχείρημα χρησιμοποιείται και στο σχέδιο κειμένου, το οποίο δικαιολογεί την παρέκκλιση: «Υπό το πρίσμα της γεωπολιτικής κατάστασης και της επείγουσας ανάγκης προμήθειας αμυντικών προϊόντων με τη στήριξη του προγράμματος, η απαίτηση που αναφέρεται στην εν λόγω παράγραφο δεν εφαρμόζεται σε επείγοντα και κρίσιμα αμυντικά προϊόντα».
Ωστόσο, οι Γάλλοι και οι υποστηρικτές τους θα υποστηρίξουν ότι το νομοσχέδιο αυτό έχει ως στόχο να εγγράψει τη συμπεριφορά της ευρωπαϊκής βιομηχανίας μακροπρόθεσμα, αν όχι μόνιμα.
Πολλά ζητήματα
Οι χώρες της ΕΕ έχουν ήδη εκδηλώσει την απροθυμία τους σε πολλές πτυχές του κειμένου.
Μεταξύ των βασικών δύσκολων σημείων συγκαταλέγονται, για παράδειγμα, η δημιουργία ενός βιομηχανικού συμβουλίου στο πλαίσιο της Επιτροπής της ΕΕ για την αντιστοίχιση των αναγκών, των προσφορών και των απαιτήσεων, η δημιουργία μιας ad hoc νομικής οντότητας για την ανάπτυξη εξοπλισμού (SEAP) καθώς και η διαφανής παρακολούθηση των αλυσίδων εφοδιασμού.
Λαμβάνοντας υπόψη τον μακρύ κατάλογο των σημείων που πρέπει να συμφωνηθούν, «τίποτα δεν έχει συμφωνηθεί μέχρι να συμφωνηθούν όλα», επέμεινε ένας διπλωμάτης της ΕΕ.
Οι διαπραγματεύσεις επί του κειμένου αναμένεται να συνεχιστούν για μήνες, τουλάχιστον μέχρι τον Ιανουάριο του 2025
