PLUS
Στις 20:30 ξεκίνησε όπως ήταν πρoγραμματισμένο το επίσημο Δείπνο στο Προεδρικό Μέγαρο όπου προσφώνησε η Πρόεδρος της Δημοκρατίας Κατερίνα Σακελλαροπούλου και ακολούθησαν οι αντιφωνήσεις των προσκεκλημένων.
Αναλυτικά η Πρόεδρος της Δημοκρατίας Κατερίνα Σακελλαροπούλου ανέφερε στην προσφώνησή της:
Εκλεκτοί προσκεκλημένοι, Distinguished guests,
Σας καλωσορίζω στο Προεδρικό Μέγαρο. Είναι εξαιρετική τιμή για τη χώρα μας η παρουσία σας στους εορτασμούς για την επέτειο των 200 ετών από την έναρξη της Ελληνικής Eπανάστασης. Οι λαοί μας διατηρούν μακρά φιλία και δεσμούς ισχυρούς από τη γέννηση του σύγχρονου ελληνικού Κράτους. Η συμβολή των μεγάλων δυνάμεων της εποχής, της Γαλλίας, της Αγγλίας και της Ρωσίας, στον αγώνα υπήρξε σπουδαία. Το φιλελληνικό κίνημα παρείχε συνεχή υποστήριξη, υλική και ηθική. Μεγάλες μορφές του πνεύματος και των τεχνών ύμνησαν την εξέγερση των Ελλήνων και επηρέασαν ριζικά την κοινή γνώμη στην Ευρώπη και την Αμερική. Διαμορφώθηκε μια φιλελληνική συνείδηση που διέκρινε στην απελευθέρωση της χώρας μας ένα μείζον γεωπολιτικό και πολιτειακό γεγονός.
Στη Γαλλία, ο φιλελληνισμός είχε βαθιές ρίζες. Στη συλλογή των «Ανατολικών» ποιημάτων του, ο Βίκτωρ Ουγκώ αφηγείται, μέσω των ηρωικών μορφών της επανάστασης (του Κανάρη, του Μπότσαρη και του επισκόπου Ρωγών Ιωσήφ), τις τελευταίες στιγμές του Μεσολογγίου. Ο κορυφαίος ρομαντικός ζωγράφος Ντελακρουά απέδωσε μοναδικά το τραγικό γεγονός της Σφαγής της Χίου. Στη Βρετανία, είναι γνωστό το ενδιαφέρον και η ανάμιξη του νομομαθούς Τζέρεμι Μπένθαμ στην Ελληνική Επανάσταση, όπως και η πλούσια δράση των φιλελλήνων του Λονδίνου. Αξεπέραστη, όμως, παραμένει στη μνήμη μας η θυσία του εμβληματικού Βρετανού ποιητή και φιλέλληνα, Λόρδου Βύρωνα, στο Μεσολόγγι. Γράφει γι’ αυτήν ο εθνικός μας ποιητής Διονύσιος Σολωμός: «Λευθεριά για λίγο πάψε να χτυπάς με το σπαθί / τώρα σίμωσε και κλάψε εις του Μπάϊρον το κορμί (…) Άκου Μπάιρον, πόσον θρήνον κάνει ενώ σε χαιρετά η Πατρίδα των Ελλήνων, κλαίγε, κλαίγε, Ελευθεριά». Η Επανάσταση βρήκε επίσης απήχηση στη Ρωσία, με πολλά δημοσιεύματα στα περιοδικά της εποχής.
Στις παραδουνάβιες περιοχές συμμετείχαν στην εξέγερση υπό τον Αλέξανδρο Υψηλάντη και ρώσοι αξιωματικοί. Κορυφαίοι Ρώσοι ποιητές αφιέρωσαν ποιήματα στον αγώνα των Ελλήνων. «Εξεγέρσου, ω Ελλάδα, ξεσηκώσου», έγραφε ο Αλεξάντρ Πούσκιν. Έλληνες με στενές σχέσεις με τη ρωσική άρχουσα τάξη, όπως ο Υψηλάντης και ο Καποδίστριας, ανέλαβαν ηγετικό ρόλο στον αγώνα. Οι μεγάλες δυνάμεις επέδρασαν καταλυτικά στο διπλωματικό και το στρατιωτικό πεδίο. Η παρέμβασή τους στη Ναυμαχία του Ναυαρίνου υπήρξε καθοριστική για την τελική επικράτηση των Ελλήνων.
Οι Έλληνες πολέμησαν με αυταπάρνηση και αυτοθυσία. Όλες οι κοινωνικές τάξεις, λαϊκοί και κληρικοί, ενώθηκαν μπροστά στον πάνδημο σκοπό για την αποτίναξη του τουρκικού ζυγού. Στο πλευρό των Ελλήνων ήταν και Κύπριοι της Διασποράς που μετείχαν στη Φιλική Εταιρεία και ενίσχυσαν οικονομικά την Επανάσταση, ενώ πολλοί ήταν οι γενναίοι Κύπριοι αγωνιστές, με πιο γνωστή την ηρωική «Φάλαγγα των Κυπρίων», που έδωσαν το αίμα τους στις μάχες του 21. Στο «Σάλπισμα Πολεμιστήριον» του Αδαμάντιου Κοραή προτάσσεται χαλκογραφία που παριστάνει την Ελλάδα ημίγυμνη, ανάμεσα στα ερειπωμένα μνημεία της αρχαιότητας, με σχισμένα ενδύματα, πληγωμένη και ματωμένη, ενώ δίπλα της, σαρικοφόρος Τούρκος κραδαίνει το σπαθί του.
Δεν αγωνίστηκαν, όμως, οι πρόγονοί μας μόνο για την ανεξαρτησία τους, αλλά και για την πολιτική τους ελευθερία. Υπό την επιρροή ιδίως της αμερικανικής και της γαλλικής επανάστασης, έθεσαν τις βάσεις για ένα Κράτος δημοκρατικό και φιλελεύθερο. Σε μικρό χρονικό διάστημα από την κήρυξη της Επανάστασης κατοχύρωσαν, στα Συντάγματα του Αγώνα, τη δημοκρατική αρχή και την αντιπροσώπευση, τα δικαιώματα και τη διάκριση των λειτουργιών. Στον ελληνικό συνταγματισμό εντοπίζουμε το ισχυρό αποτύπωμα του διαφωτισμού και τη δημιουργική ορμή που ενέπνευσαν στους Έλληνες τα ιδανικά της ελευθερίας και της ισότητας. Η Ελληνική Επανάσταση λειτούργησε ως χωνευτήρι της νεωτερικότητας και της παράδοσης. Οι τοπικές κοινότητες συγκροτήθηκαν σε ένα συλλογικό πολιτικό σώμα. Η βούληση του έθνους κατέστη ενιαία και αδιαίρετη, φορέας της εξουσίας και της ενότητας του λαού μας. Ωστόσο, η κληρονομιά του 1821 δεν είναι μόνον ελληνική. Αντιθέτως φέρει την οικουμενικότητα και την καθολικότητα των ιδεών και των αξιών της εποχής της.
Σε αυτό το κεκτημένο επιστρέφουμε, με αφορμή την επέτειο των 200 ετών. Στις προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε σήμερα, με πρώτη την πανδημία, η οποία δοκιμάζει την υγεία και την ελευθερία μας, αλλά και σε άλλα κρίσιμα ζητήματα, όπως η κλιματική αλλαγή και ο διάλογος των πολιτισμών, η αναγωγή μας στις καταβολές του διαφωτισμού και του συνταγματισμού δεν συνιστά μια θεωρητική άσκηση. Η προσήλωσή μας στη διαφύλαξη όλων εκείνων των εγγυήσεων και των θεσμικών αντιβάρων απέναντι στην κατάχρηση εξουσίας, δημόσιας και ιδιωτικής, θωρακίζει τη δημοκρατία μας. Είναι αλήθεια ότι ο πολιτικός και ιστορικός χρόνος τρέχει πια με ρυθμούς που δυσχεραίνουν την κατανόηση και τη διαχείριση των γεγονότων. Με αφορμή τις αλλεπάλληλες κρίσεις των τελευταίων ετών, πολλοί αμφισβητούν το Κράτος Δικαίου. Μιλούν για κόπωση και κρίση της δημοκρατίας. Στη δημόσια σφαίρα οι εντάσεις είναι πυκνές. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η πολιτική κινητοποιεί το πάθος και το συναίσθημά μας, διεγείρει το θυμικό μας. Όμως δεν πρέπει να ταυτίζεται με αυτό. Η πολιτική συνομιλεί με τις προτεραιότητες και τις περιστάσεις, υπηρετεί τις κοινωνικές ανάγκες και το δημόσιο συμφέρον. Η δημοκρατία μας δεν συρρικνώνεται στη συγκυρία. Τη συγκροτούν, την οριοθετούν και την καθοδηγούν οι βασικές αρχές και αξίες του συνταγματικών μας κειμένων, αυτές που προσέδωσαν πνοή και σθένος στην Πολιτεία μας και συνέχουν τον λαό μας.
Εκλεκτοί προσκεκλημένοι, Distinguished guests,
Στις κοινές μας αυτές παραδοχές, ιστορικές και αξιακές, πολιτικές και πολιτισμικές, έχουν στερεωθεί και ακμάσει, τους τελευταίους δύο αιώνες, οι σχέσεις μεταξύ των εθνών μας. Σε αυτές έχουμε σήμερα την ιδιαίτερη χαρά να αποδίδουμε από κοινού την πιο υψηλή τιμή.
Σας ευχαριστώ.
Αντιφώνηση του Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας Νίκου Αναστασιάδη
Εξοχότατη κύρια Πρόεδρε της Ελληνικής Δημοκρατίας
Your Royal Highness,
Εξοχότατε Κύριε Πρωθυπουργέ της Ελληνικής Δημοκρατίας,
Εξοχότατε Κύριε Πρωθυπουργέ της Ρωσικής Ομοσπονδίας,
Κυρίες και Κύριοι,
Είναι με ιδιαίτερη συγκίνηση που αποδέχθηκα την πρόσκληση να παραστώ και να συνεορτάσω μαζί με τον Ελληνικό λαό τη συμπλήρωση της διακοσιετηρίδας από την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης.
Τον ηρωικό αυτόν αγώνα, ο οποίος συνοψίζεται μέσα από το σύνθημα «Ελευθερία ή Θάνατος», απαντώντας στο υπαρξιακό ερώτημα του Ρήγα Φεραίου «ως πότε παλληκάρια θα ζούμε στα στενά».
Ένα σύνθημα, το οποίο, αποτέλεσε το θεμέλιο της οικοδόμησης του σύγχρονου Ελληνικού Κράτους, συμπυκνώνοντας παράλληλα ολόκληρη την ιστορία του σύγχρονου Ελληνισμού.
Και τούτο, γιατί η ιδέα της ελευθερίας κατάφερε μέσα από την ηρωική αυτή Επανάσταση να απαλείψει τις όποιες διαφορές, να συνενώσει και να αναδείξει εν τέλει νικητή το ολιγάριθμο των Ελλήνων έναντι της πολυάριθμης Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.
Αντιφώνηση του Πρίγκηπα της Ουαλίας Καρόλου (ανεπίσημη μετάφραση)
Εξοχότατοι, Κυρίες και Κύριοι,
Θα ήθελα αρχίζοντας να σας ευχαριστήσω, Κυρία Πρόεδρε, για τη μεγάλη χαρά και τιμή να βρίσκομαι απόψε εδώ, σ’ αυτόν τον υπέροχο εθνικό εορτασμό.
Αποτελεί ιδιαίτερη χαρά για τη σύζυγό μου και μένα το γεγονός ότι επιστρέφουμε στην Ελλάδα, που έχει ξεχωριστή θέση στην καρδιά μου. Άλλωστε, η Ελλάδα είναι η πατρίδα του παππού μου και ο τόπος γέννησης του πατέρα μου, πριν από σχεδόν εκατό χρόνια, στην εκατονταετηρίδα της Ελληνικής Επανάστασης. Αργότερα, στην Αθήνα, η αγαπητή γιαγιά μου, πριγκίπισσα Αλίκη, κατά τη διάρκεια των σκοτεινών χρόνων της ναζιστικής κατοχής, έσωσε μια οικογένεια Εβραίων – μια πράξη για την οποία της απονεμήθηκε ο τίτλος «Δικαία των Εθνών» από το Ισραήλ .
Νιώθω μια βαθιά σύνδεση με την Ελλάδα -τα τοπία της, την ιστορία της και τον πολιτισμό της- και σε αυτό δεν είμαι μόνος: ένα κομμάτι της ουσίας της Ελλάδας βρίσκεται μέσα σε όλους μας. Ως πηγή του δυτικού πολιτισμού, το πνεύμα της Ελλάδας διαπερνά τις κοινωνίες και τις δημοκρατίες μας. Χωρίς την Ελλάδα, οι νόμοι μας, η τέχνη μας, ο τρόπος ζωής μας, δεν θα είχαν ακμάσει.
Ίσως αυτός να είναι ο λόγος που το 1812 το ποίημα του Λόρδου Byron, «Το Προσκύνημα του Τσάιλντ Χάρολντ», όπου για πρώτη φορά υπερασπίσθηκε τον αγώνα για την αυτοδιάθεση των Ελλήνων, είχε τόση απήχηση στο ευρωπαϊκό κοινό. Ο ελληνικός αγώνας εκλήφθηκε, όχι ως η επιδίωξη ενός ξένου λαού, αλλά ως ο κοινός μας αγώνας. Όπως δήλωσε, ο Percy Shelley, φίλος του Byron, στον πρόλογο του ποιήματος «Ελλάς»: «Είμαστε όλοι Έλληνες».
Έτσι, στις σελίδες της ιστορίας, μαζί με τους Έλληνες ήρωες της επανάστασης, καταγράφονται τα ονόματα Βρετανών, που συγκινήθηκαν βαθιά από αυτό το πνεύμα του Φιλελληνισμού και συμμετείχαν στον αγώνα. Μαζί με τον Κολοκοτρώνη, τον Καραϊσκάκη, τον Μιαούλη, τον Κανάρη και τη Μπουμπουλίνα, διαβάζουμε για τους Γκόρντον, Κόχρεην, Τσωρτς και Κόδριγκτον.
Ωστόσο, ο θρίαμβος της Ελλάδας δεν οφείλεται σε έναν ήρωα, αλλά στο εξαιρετικό θάρρος και το σθένος του λαού της – και σε ό,τι ένας Βρετανός ιστορικός αποκάλεσε «θεϊκή φλόγα που άναψε στην ψυχή των Ελλήνων». Εάν δεν υπήρχε η αποφασιστικότητα του ελληνικού λαού να αγωνιστεί, μπροστά σε φοβερά δεινά, και σε ιδιαίτερα αντίξοες συνθήκες, δεν θα είχε κατακτηθεί ποτέ η ανεξαρτησία.
Κατά την τελευταία μας επίσκεψη στην Ελλάδα το 2018, σε μια ομιλία μου σε αυτήν την αίθουσα, διηγήθηκα την ιστορία του ατμοκίνητου πολεμικού πλοίου «Καρτερία», το οποίο παρήγγειλε ο αξιωματικός Χέιστινγκς σε αγγλικό ναυπηγείο, για να συνδράμει τους Έλληνες στον αγώνα τους. Συμμετέχοντας στον στόλο του επαναστατικού Ελληνικού Ναυτικού, η «Καρτερία» έγινε το πρώτο ατμοκίνητο πολεμικό πλοίο που συμμετείχε σε πολεμικές ενέργειες και διαδραμάτισε αποφασιστικό ρόλο στον πόλεμο.
«Καρτερία», φυσικά, σημαίνει Επιμονή ή Αντοχή. Ήταν ένα όνομα ιδιαίτερα κατάλληλο για εκείνη την εποχή, το οποίο, πιστεύω, ότι παραμένει συμβολικό ακόμη και σήμερα – στα απελπιστικά δύσκολα έτη της οικονομικής κρίσης, και τώρα μεσούσης αυτής της φοβερής πανδημίας που έχει διαταράξει τις ζωές και το βιός τόσων πολλών ανθρώπων. Τρέφω μεγάλο θαυμασμό για το σθένος του ελληνικού λαού και με συγκινεί ιδιαίτερα η αξιοσημείωτη ανθεκτικότητα των νέων ανθρώπων της Ελλάδας. Νιώθω ιδιαίτερη περηφάνεια που ο φιλανθρωπικός οργανισμός Prince’s Trust International κατόρθωσε να βοηθήσει τόσους πολλούς νέους στην Ελλάδα ώστε να βρουν εργασία, να επιμορφωθούν ή να ξεκινήσουν τις δικές τους επιχειρήσεις, δίνοντας τους τα εφόδια ώστε να αξιοποιήσουν τις δυνατότητές τους και να συμβάλλουν στην ευημερία και τη δύναμη της χώρας τους.
Εξοχότατοι, Κυρίες και Κύριοι,
Καθώς όλοι μας εργαζόμαστε για την ανοικοδόμηση των κοινωνιών μας και των οικονομιών μας στο πλαίσιο ενός έτους αδιανόητων μέχρι σήμερα μεταβολών, προκειμένου να θέσουμε τον κόσμο μας σε μια πιο βιώσιμη τροχιά, το θάρρος, η αποφασιστικότητα και οι προσδοκίες του 1821 θα μπορούσαν να αποτελέσουν, ενδεχομένως, πηγή έμπνευσης για εμάς. Και πάλι, το διακύβευμα δεν θα μπορούσε να είναι υψηλότερο. Οι επιλογές μας θα καθορίσουν τις τύχες όχι μόνο των Εθνών μας, αλλά και του μοναδικού αυτού πλανήτη που μοιραζόμαστε. Από την πλευρά μου, για να υποστηρίξω αυτή τη ζωτικής σημασίας προσπάθεια, έχω συνεργαστεί με εκατοντάδες διευθύνοντες συμβούλους προκειμένου να διαμορφώσω έναν χάρτη πορείας που θα τοποθετεί τους ανθρώπους, τον πλανήτη και τη Φύση στο επίκεντρο της οικονομικής μας μετάβασης. Αποκάλεσα αυτό το σχέδιο “Terra Carta” και με συγκινεί βαθύτατα το γεγονός ότι η Αθήνα επιθυμεί να θέσει σε εφαρμογή τις ιδέες που εμπεριέχονται σε αυτό.
Εξοχότατη – σήμερα, όπως και το 1821, η Ελλάδα μπορεί να υπολογίζει στους φίλους της στο Ηνωμένο Βασίλειο. Οι δεσμοί μεταξύ μας είναι ισχυροί και ζωτικοί και κάνουν τεράστια διαφορά στην κοινή μας ευημερία και ασφάλεια. Όπως ακριβώς οι ιστορίες μας είναι στενά συνδεδεμένες μεταξύ τους, έτσι είναι και το μέλλον μας. Με αυτό το πνεύμα, αύριο, οι Βρετανοί φίλοι σας θα σταθούμε δίπλα σας για άλλη μια φορά και θα αισθανθούμε μεγάλη υπερηφάνεια με την αφυπνιστική προτροπή του Διονύσιου Σολωμού:
Χαίρε, ω χαίρε, ελευθεριά!
Ζήτω η Ελλάς!
Αντιφώνηση του Πρωθυπουργού της Ρωσικής Ομοσπονδίας Μιχαήλ Μισούστιν (περίγραμμα ομιλίας, ανεπίσημη μετάφραση)
Εξοχότατη Κυρία Πρόεδρε της Ελληνικής Δημοκρατίας
Εξοχότατε Κύριε Πρωθυπουργέ της Ελληνικής Δημοκρατίας
Κυρίες και Κύριοι,
1. Κατ’ αρχάς, επιθυμώ να ευχαριστήσω τους Έλληνες φίλους μας για την φιλοξενία τους, την θερμή και εγκάρδια υποδοχή που μας επεφύλαξαν στην Αθήνα.
– Φέτος, είναι μία χρονιά ορόσημο, η επέτειος για τα 200 χρόνια από την έναρξη του αγώνα του Ελληνικού λαού για ανεξαρτησία. Ο αγώνας αυτός έφερε την πολυπόθητη λευτεριά από την Οθωμανική Αυτοκρατορία. Και σε αυτό είχε σημαντική συνεισφορά η Ρωσία.
– Ελλάδα και Ρωσία βοήθησαν η μία την άλλη και σε άλλες κρίσιμες στιγμές. Ρώσοι αξιωματικοί του ναυτικού συμμετείχαν στην διεθνή ειρηνευτική αποστολή στην Κρήτη. Ρώσοι στρατιώτες και αξιωματικοί πολέμησαν στο Μακεδονικό Μέτωπο κατά τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο. Αλλά και στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, πολέμησαν δίπλα-δίπλα με τους Έλληνες αντάρτες εναντίον των εισβολέων Ναζί.
2. Οι σχέσεις Ρωσίας-Ελλάδας είναι πολύ βαθύτερες στον χρόνο. Εξελίχθηκαν μέσα στη διάρκεια πολλών αιώνων και οι ρίζες τους είναι τόσο μακραίωνες όσο και η εποχή της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας. Οι λαοί μας μοιράζονται κοινή ιστορία, πολιτιστικές και πνευματικές αξίες. Και, φυσικά, υπάρχει μια βαθιά, αμοιβαία συμπάθεια μεταξύ τους. Το επερχόμενο Έτος Ιστορίας Ελληνο-Ρωσικού Σταυρού, θα δώσει την ευκαιρία στους λαούς και των δύο Κρατών να γνωριστούν ακόμα καλύτερα.
3. Περιβάλλουμε με ειλικρινή αισθήματα αγάπης τις σχέσεις φιλίας και αμοιβαίας κατανόησης που παραδοσιακά έχουν αναπτυχθεί ανάμεσα στη Ρωσία και την Ελλάδα. Συνιστούν στέρεα βάση για συνεργασία σε πληθώρα τομέων, από τις μεταφορές και την ενέργεια, μέχρι την αγροτική-γεωργική επιχειρηματικότητα και την υψηλή τεχνολογία. Και, φυσικά, δεν είναι δυνατόν να μην αναφερθούμε στο γεγονός ότι οι Ρώσοι τουρίστες λατρεύουν τα Ελληνικά θέρετρα.
– Αναμφίβολα, η κατάσταση με τον κορονοϊό έχει επιφέρει αλλαγές στην κοινή μας ατζέντα. Πιστεύω ότι η Ρωσία και η Ελλάδα θα πρέπει να προβούν σε κάθε τι αναγκαίο για να ενισχύσουν τη συνεργασία τους στην πράξη – να προαγάγουν τη συνεργασία και να εφαρμόσουν νέα υποσχόμενα έργα προς όφελος των λαών των χωρών μας, να αναπτύξουν εποικοδομητικό διάλογο ανάμεσα στη Ρωσία και την Ευρωπαϊκή Ένωση, στη βάση της ισότητας και του αμοιβαίου σεβασμού συμφερόντων και ενδιαφερόντων. Έχουμε κάθε ευκαιρία να το πράξουμε.
– Παρακαλώ, αποδεχθείτε τα θερμότερα συγχαρητήριά μας επ’ ευκαιρία της εθνικής εορτής της Ελληνικής Δημοκρατίας, για την Ανεξαρτησία της Ελλάδας. Εύχομαι στην Ελλάδα ευημερία, και στον φίλο λαό της υγεία και ευτυχία.
– Σας Ευχαριστώ.
