Προειδοποίηση Σταϊκούρα για έκτακτο φόρο στις τράπεζες

28/11/2022 11:00

Ασφυκτικές είναι οι πιέσεις που ασκεί η κυβέρνηση στις τράπεζες για την υποστήριξη της πελατείας τους στο τρέχον περιβάλλον αυξανόμενων επιτοκίων και ακρίβειας.

Η τελευταία σύσκεψη του υπουργού Οικονομικών Χρήστου Σταϊκούρα με τις διοικήσεις τους την περασμένη Πέμπτη σήμανε την έναρξη ενός νέου γύρου αντιπαράθεσης μεταξύ των δύο πλευρών.

Σύμφωνα με καλά πληροφορημένες πηγές, ο υπουργός ουσιαστικά απαίτησε από τις τράπεζες να προχωρήσουν άμεσα σε αναπροσαρμογές της τιμολογιακής τους πολιτικής, με αυξήσεις στα επιτόκια καταθέσεων, μειώσεις στις χορηγήσεις και κούρεμα των προμηθειών που επιβάλλουν σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις για πάσης φύσεως συναλλαγές. Παράλληλα, ζήτησε το περαιτέρω άνοιγμα της κάνουλας των δανείων.

Υψηλή κερδοφορία
Ο κ. Σταϊκούρας κατά τους ίδιους κύκλους επικαλέστηκε την υψηλή κερδοφορία που παρουσιάζουν πλέον τα πιστωτικά ιδρύματα και απείλησε ότι αν δεν αναληφθούν πρωτοβουλίες ελάφρυνσης των πελατών τους, θα προωθήσει άμεσα την εφαρμογή ενός έκτακτου φόρου στον κλάδο.

Οι τραπεζίτες απάντησαν ότι τα κέρδη που καταγράφονται δεν διανέμονται στους μετόχους και πως αποτελούν τα καύσιμα για τη χρηματοδότηση της πραγματικής οικονομίας και του σχεδίου μετασχηματισμού τους, ενώ αποτελούν ένα μέσο άμυνας απέναντι στο ενδεχόμενο δημιουργίας νέων κόκκινων δανείων από την επόμενη χρήση.

Σημείωσαν επίσης ότι οι όποιες αποφάσεις ληφθούν για τη στήριξη των δανειοληπτών θα πρέπει να λαμβάνουν υπόψη το Κοινοτικό Δίκαιο και τους κανόνες ανταγωνισμού της ΕΕ.

Το ισπανικό μοντέλο
Οι δύο πλευρές ανανέωσαν το ραντεβού τους για την ερχόμενη εβδομάδα, με τον κ. Σταϊκούρα να ζητά από τις τράπεζες να ετοιμάσουν προτάσεις για το πώς μπορούν να στηριχθούν τα νοικοκυριά. Το υπουργείο έθεσε ως βάση για τον σχεδιασμό των δράσεων που θα προταθούν το μοντέλο που σχεδιάζεται αυτή την περίοδο στην Ισπανία από την κεντροαριστερή κυβέρνηση του Πέδρο Σάντσεθ, με στόχο να οριστικοποιηθεί το επόμενο διάστημα και να ενεργοποιηθεί το 2023.

Σύμφωνα με αυτό, οι τράπεζες καλούνται να προσφέρουν λύσεις ανακούφισης σε αδύναμα νοικοκυριά, ώστε να αντιμετωπιστούν τόσο η μείωση του διαθέσιμου εισοδήματος που προκαλεί ο πληθωρισμός όσο και η άνοδος των μηνιαίων δόσεων λόγω των αυξήσεων στα ευρωπαϊκά επιτόκια.

Με βάση όσα έχουν γίνει γνωστά έως τώρα, το σχέδιο προβλέπει μεταξύ άλλων τα εξής:

l Περίοδο χάριτος πληρωμής μόνο τόκων για διάστημα έως και 5 έτη, με ταυτόχρονη μείωση του επιτοκίου κατά τη διάρκειά της, για νοικοκυριά με ετήσιο εισόδημα έως 25.200 ευρώ

l 12μηνη περίοδο χάριτος, κατά τη διάρκεια της οποίας δεν θα καταβάλλονται δόσεις, εφαρμογή χαμηλότερου επιτοκίου και αύξηση της διάρκειας αποπληρωμής έως και 7 χρόνια για νοικοκυριά με ετήσιο εισόδημα έως 29.400 ευρώ, τα οποία ξοδεύουν περισσότερο από το 30% αυτού για το στεγαστικό τους δάνειο και το κόστος του έχει αυξηθεί κατά τουλάχιστον 20%.

Το κόστος
Οπως επισημαίνουν τραπεζικές πηγές, εάν εφαρμοστούν τέτοιου είδους μέτρα στην Ελλάδα χωρίς κρατική στήριξη, θα οδηγήσουν σε αυξημένες δαπάνες για τον πιστωτικό κίνδυνο, οι οποίες θα επιδράσουν αρνητικά στα αποτελέσματά τους και κατ’ επέκταση στις δυνατότητες του συστήματος να χρηματοδοτήσει την οικονομία.

Ενδεικτική, κατά τους ίδιους κύκλους, των σκέψεων στην κυβέρνηση για το ποιος θα καλύψει το κόστος των διευκολύνσεων είναι η τοποθέτηση του κ. Σταϊκούρα πριν από την επίμαχη σύσκεψη με τις τράπεζες. Κατά τον υπουργό, το ισπανικό μοντέλο, το οποίο τελεί υπό εξέταση, «δείχνει με την πρώτη εικόνα ότι δεν έχει δημοσιονομικό κόστος». Κατά τον ίδιο, «οι συνθήκες δεν είναι ανάλογες με αυτές της πανδημίας δημοσιονομικά και, κατά συνέπεια, η όποια απόφαση θα πρέπει να ληφθεί και ανάλογα με το αν υπάρχει το δημοσιονομικό περιθώριο».

Η δήλωση αυτή, σύμφωνα με πηγές από τον τραπεζικό κλάδο, αποτελεί μια σαφή ένδειξη για την πρόθεση του οικονομικού επιτελείου να αναληφθεί κόστος από τις τράπεζες. Οπως λένε, «εάν εφαρμοστεί αυτό, θα προσομοιάζει με την εθελοντική εισφορά των ναυτιλιακών εταιρειών προς το κράτος, που κλείδωσε πριν από λίγες ημέρες». Σημειώνουν δε πως οι τράπεζες ούτως ή άλλως προχωρούν σε λύσεις ανακούφισης όσων δεν μπορούν να εξυπηρετήσουν το χρέος τους. «Αλλο αυτό και άλλο μια οριζόντια υποχρεωτική αναδιάρθρωση των δανείων» προσθέτουν.

Κίνδυνοι
Με βάση τα στοιχεία που έχουν επεξεργαστεί οι αρμόδιες γενικές διευθύνσεις των συστημικών ομίλων, αυξημένους κινδύνους αθέτησης πληρωμών εμφανίζουν κατά βάση τα στεγαστικά δάνεια, ειδικά όσα έχουν ρυθμιστεί στο παρελθόν μία ή και περισσότερες φορές, καθώς πρόκειται για οφειλέτες με χαμηλά εισοδήματα σε σχέση με το χρέος τους. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα άσκησης ευαισθησίας που πραγματοποίησε μεγάλη τράπεζα, ενδεχόμενη άνοδος του Euribor 3μήνου στο 3% θα οδηγήσει σε μια μέση αύξηση της μηνιαίας δόσης κατά 10% στο μισό χαρτοφυλάκιο, ενώ στο υπόλοιπο το επιπλέον κόστος υπολογίζεται στο 20%-25%.

Άνοδος των δόσεων επί πέντε συνεχείς μήνες
Ο Δεκέμβριος θα είναι ο πέμπτος συνεχής μήνας αύξησης των μηνιαίων δόσεων για την πλειονότητα των δανειοληπτών που έχουν λάβει χρηματοδότηση με πρόγραμμα κυμαινόμενου επιτοκίου. Από τον περασμένο Αύγουστο το euribor 3 μηνών, με το οποίο είναι συνδεδεμένα τα περισσότερα στεγαστικά δάνεια, βρίσκεται ξανά σε θετικό έδαφος και όσο αυξάνεται πάνω από το 0% ισόποσα ενισχύεται και το ετησιοποιημένο κόστος για τον οφειλέτη.

Την περασμένη εβδομάδα βρέθηκε στη ζώνη του 1,90%, που σημαίνει ότι σε όλα τα δάνεια της κατηγορίας το τελικό επιτόκιο έχει αυξηθεί κατά 190 μονάδες βάσης σε σύγκριση με τον περασμένο Ιούλιο. Ετσι, για μια χορήγηση με spread 2%, το κόστος σε ετήσια βάση από το 2% μέχρι και τον περασμένο Ιούλιο έχει πλέον αναρριχηθεί στο 3,9%. Σε σχεδόν διπλάσια επίπεδα. Ως αποτέλεσμα, η δόση ανά 100.000 ευρώ δανείου διάρκειας 15 ετών έχει αυξηθεί σε αυτό το διάστημα από τα 644 ευρώ στα 730 ευρώ.

Σύντομα, θα ξεπεράσει και το 4% καθώς η ανοδική πορεία του διατραπεζικού επιτοκίου θα συνεχιστεί, εν όψει και της νέας αναπροσαρμογής των δεικτών της ΕΚΤ τον επόμενο μήνα. Με το euribor 3μήνου στο 2,30% η μηνιαία δόση θα ανέλθει στα 755 ευρώ, στο 2,50% στα 765 ευρώ και στο 3% στα 790 ευρώ. Υψηλότερα δηλαδή έως και κατά 146 ευρώ ή 22% ανά 100.000 ευρώ υπολοίπου σε σύγκριση με τα μέσα του καλοκαιριού.

Από την άλλη, στην επιχειρηματική πίστη, τονίζουν τραπεζικοί κύκλοι, δεν υπάρχουν προς το παρόν αρρυθμίες, καθώς η οικονομία τρέχει ακόμη με υψηλούς ρυθμούς και έχει προηγηθεί μια εξαιρετική τουριστική σεζόν που τροφοδότησε πλειάδα κλάδων γύρω από το οικοσύστημα των ξενοδοχείων και των μονάδων βραχυχρόνιας μίσθωσης.

Πηγή: Έντυπη Έκδοση ΤΟ ΒΗΜΑ