Προϋπολογισμός 2021: Ανάπτυξη 4,8%, ύφεση 10,5% και μπόλικη αβεβαιότητα

20/11/2020 13:42

Όπως κάθε χρόνο, έτσι και φέτος, ο πολυαναμενόμενος προϋπολογισμός κατατέθηκε στο usb stick από τον Τσάρο της Οικονομίας, στον πρόεδρο της Βουλής, με την ψηφοφορία να μεταφέρεται, κατά πληροφορίες του e-reportaz, για τα μέσα Δεκέμβρη.

Όλες οι προβλέψεις, τα στατιστικά και οι εκτιμήσεις για την ελληνική οικονομία το 2021, χώρεσαν σε ένα κουτάκι, σε ψηφιακή μορφή. Ωστόσο, άπαντες γνωρίζουν ότι πρόκειται για έναν προϋπολογισμό πρωτόγνωρης αβεβαιότητας. Και πως να γινόταν διαφορετικά όταν η πανδημία άλλαξε τα πάντα και ακόμη δεν μπορούμε με σαφήνεια, ουδείς στον πλανήτη, να αντιληφθούμε που θα καταλήξει.

ΠροβλΕπεται βαθΥτερη Υφεση, στο 10,5% φΕτος και ηπιΟτερη ανΑπτυξη, στο 4,8% του ΑΕΠ το 2021.

Ο προϋπολογισμός του 2021 κατατίθεται σε μια περίοδο κατά την οποία οι κοινωνίες και η παγκόσμια οικονομία συνεχίζουν να δοκιμάζονται από τη σοβαρότερη υγειονομική κρίση της τελευταίας εκατονταετίας και τη – συνεπακόλουθη – χειρότερη ετήσια παγκόσμια ύφεση από το τέλος του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου.

Ο προϋπολογισμός του 2021 καταρτίζεται υπό παράδοξες και εξαιρετικά αντίξοες συνθήκες και υπό το καθεστώς μεγάλης αβεβαιότητας, που συνεπάγεται η ευμετάβλητη πιθανολόγηση του τελικού χρόνου λήξης της πανδημίας σε διεθνές επίπεδο, αλλά και των επιπτώσεων στην ελληνική οικονομία από ενδεχόμενες αποφάσεις υγειονομικού χαρακτήρα στο διάστημα που θα μεσολαβήσει μέχρι η παγκόσμια οικονομία να επιστρέψει σε τροχιά κανονικότητας, σημαντικής ανάταξης και διατηρήσιμης ανάπτυξης.

Η πρόβλεψη για την ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας αγγίζει το 4,8%

Όπως σημειώνεται σε σχετική ανακοίνωση του υπουργείου Οικονομικών, υλοποιείται το δυσμενές σενάριο που προέβλεπε το προσχέδιο του προϋπολογισμού του 2021, το οποίο κατατέθηκε τον περασμένο Οκτώβριο. Μεγαλύτερη είναι και η πρόβλεψη για την ύφεση του 2020, στο 10,5%. Ο προϋπολογισμός προβλέπει, επίσης, πρωτογενές έλλειμμα 3,88% του ΑΕΠ για το 2021, λόγω των δημοσιονομικών μέτρων για τη στήριξη της οικονομίας αλλά και των συνεπειών της ύφεσης του 2020.

Το πρωτογενές αποτέλεσμα της Γενικής Κυβέρνησης σε όρους ενισχυμένης εποπτείας για το 2020 θα διαμορφωθεί σε έλλειμμα ύψους 11,760 δισ. ευρώ ή 7,22% του ΑΕΠ. Για το 2021 προβλέπεται στο 3,9% του ΑΕΠ. Σε όρους ESA, το έλλειμμα εκτιμάται ότι θα διαμορφωθεί στα 11,141 δισ. ευρώ ή 6,8% του ΑΕΠ για το 2020 και στο 3,8% του ΑΕΠ για το 2021.

Το χρέος της Γενικής Κυβέρνησης εκτιμάται ότι θα διαμορφωθεί στα 340 δισ. ευρώ ή 208,9% του ΑΕΠ στο τέλος του 2020 (έναντι 331 δισ. ευρώ ή 180,5% του ΑΕΠ το 2019). Για το 2021 προβλέπεται μείωση κατά 9,3 ποσοστιαίες μονάδες του ΑΕΠ, στο 199,6% ή στα 343,2 δισ. ευρώ.

Όπως αναφέρει το Ελληνικό Δημοσιονομικό Συμβούλιο, οι μακροοικονομικές προβλέψεις επί των οποίων στηρίζεται το σχέδιο του Κρατικού Προϋπολογισμού έχουν διαφοροποιηθεί σημαντικά σε σχέση με εκείνες του προσχεδίου. Έχει περιοριστεί η προσδοκώμενη για το 2021 αύξηση του πραγματικού ΑΕΠ από 7,5% σε 4,8%, ενώ έχει αναπροσαρμοστεί προς τα άνω σε 10,5% η πρόβλεψη για την έκταση της ύφεσης στη διάρκεια του τρέχοντος έτους.

Οι δημοσιονομικές προβλέψεις του προϋπολογισμού αποτυπώνουν τις επιπτώσεις της υγειονομικής κρίσης πάνω στα δημόσια έσοδα και στις δημόσιες δαπάνες. Η ενεργοποίηση της γενικής ρήτρας διαφυγής του Σύμφωνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης, επιτρέπει την προσωρινή απόκλιση από τις δημοσιονομικές απαιτήσεις, συμπεριλαμβανομένων των δημοσιονομικών στόχων της χώρας μας που ισχύουν στο πλαίσιο της ενισχυμένης εποπτείας για το 2021.

Οι εν λόγω προβλέψεις του Υπουργείου Οικονομικών συγκλίνουν προς εκείνες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και του ΟΟΣΑ σε σχέση με το δημοσιονομικό αποτέλεσμα για το 2021. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προσδιορίζει το δημοσιονομικό έλλειμμα στο 6,3% του ΑΕΠ και ο ΟΟΣΑ στο 6,6% του ΑΕΠ. Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο είχε, από την πλευρά του, παρουσιάσει μια πιο αισιόδοξη πρόβλεψη, εκτιμώντας ότι το δημοσιονομικό έλλειμμα θα διαμορφωθεί στο 3% του ΑΕΠ, αλλά χωρίς να έχει συνυπολογίσει τις επιπτώσεις του τρέχοντος κύματος της πανδημίας.

Ειδικότερα, το ισοζύγιο της γενικής κυβέρνησης το 2021 σύμφωνα με το σχέδιο προϋπολογισμού 2021 αναμένεται να παρουσιάσει έλλειμμα 11,5 δισ. ευρώ, έναντι πρόβλεψης ελλείμματος περίπου 7 δισ. ευρώ που είχε αποτυπωθεί στο προσχέδιο. Αυτή η διαφορά προκύπτει κυρίως από τις μειωμένες εισπράξεις από φόρους και ασφαλιστικές εισφορές κατά 2,3 δισ. ευρώ, κυρίως λόγω της χαμηλότερης πρόβλεψης αύξησης του πραγματικού ΑΕΠ, αλλά και τις υψηλότερες δημόσιες δαπάνες για την αντιμετώπιση της πανδημίας. Το στίγμα της σχεδιαζόμενης δημοσιονομικής πολιτικής πάντως συνεχίζει να δείχνει την κυβερνητική προτεραιότητα για βαθμιαία δημοσιονομική σταθεροποίηση.

Το σχέδιο του Προϋπολογισμού προβλέπει σημαντική αύξηση των εσόδων, κυρίως λόγω της προβλεπόμενης οικονομικής μεγέθυνσης και της αύξησης της απασχόλησης. Συγκεκριμένα, τα φορολογικά έσοδα του Κρατικού Προϋπολογισμού αναμένεται να ανέλθουν σε 47.836 εκατ. ευρώ, αυξημένα κατά 3.571 εκατ. σε σχέση με το 2020 (+8,1%). Η αύξηση αυτή προέρχεται κυρίως από την αύξηση των εσόδων από το ΦΠΑ (+2.465 εκατ. ευρώ), τους ειδικούς φόρους κατανάλωσης (+139 εκατ. ευρώ), τους φόρους εισοδήματος φυσικών προσώπων (+163 εκατ. ευρώ) και νομικών προσώπων (+830 εκατ. ευρώ). Η σταδιακήαποπληρωμή μέρους των φορολογικών και ασφαλιστικών υποχρεώσεων που είχαν ανασταλεί κατά το 2020 θα συνεισφέρει στα έσοδα 224 εκατ. ευρώ. Επίσης, προβλέπεται αύξηση κατά 709 εκατ. ευρώ (+3,5%) των εσόδων των ΟΚΑ από ασφαλιστικές εισφορές, λόγω αύξησης της απασχόλησης. Το Δημοσιονομικό Συμβούλιο εκτιμά ότι μπορούν να εγερθούν ορισμένες επιφυλάξεις ως προς την έκταση των προαναφερόμενων αυξήσεων.

Οι συνολικές δαπάνες του Κρατικού Προϋπολογισμού για το έτος 2021 προβλέπεται να διαμορφωθούν στα 67.184 εκατ. ευρώ, μειωμένες κατά 2.148 εκατ. ευρώ σε σχέση με εκτιμώμενο ύψος τους για το 2020. Η μείωση αυτή ουσιαστικά προκαλείται από τη μεγάλη μείωση του λογαριασμού του ΚΠ «μεταβιβάσεις» κατά 5.756 εκατ. ευρώ και αφορά σε χαμηλότερες δαπάνες αντιμετώπισης της πανδημίας λόγω της αναμενόμενης ύφεσης του υγειονομικού φαινομένου, καθώς και στην εφάπαξ καταβολή ύψους 1.400 εκατ. ευρώ για τα αναδρομικά των συνταξιούχων που έλαβε χώρα το 2020. Οι δαπάνες που αφορούν την αντιμετώπιση της πανδημίας το 2021 είναι της τάξης των 2.500 εκατ. ευρώ και συμπεριλαμβάνονται στο λογαριασμό «μεταβιβάσεις». Επιπλέον, 3.000 εκατ. ευρώ συμπεριλαμβάνονται στον λογαριασμό «πιστώσεις υπό κατανομή» και θα εκταμιευθούν, εφόσον απαιτηθεί. Αφορούν δηλαδή σε πρόβλεψη η οποία μπορεί να μην υλοποιηθεί αν η επιδημία καταγράψει σημαντική ύφεση το 2021, όπως αναφέρει το Δημοσιονομικό Συμβούλιο. Αποτελεί δηλαδή ένα «μαξιλάρι» για τον προϋπολογισμό που μειώνει σε ένα βαθμό τον κίνδυνο υπέρβασης των προβλεπόμενων δαπανών. Η σχεδιαζόμενη συγκράτηση των δαπανών θα εξαρτηθεί βεβαίως από τη διάρκεια των περιοριστικών μέτρων που ήδη εφαρμόζονται και την εξέλιξη του επιδημικού κύματος κατά τους πρώτους μήνες του 2021.

«Καθοριστικός παράγοντας που θα επηρεάσει την οικονομική και συνεπώς τη δημοσιονομική επίδοση της οικονομίας είναι η εξέλιξη της πανδημίας και ο πιθανός υγειονομικός της έλεγχος με βάση την προσδοκία ότι κατά το δεύτερο μισό του 2021 θα μπορεί να επεκταθεί ο κατάλληλος εμβολιασμός του πληθυσμού, ενώ είναι κρίσιμοι οι αμέσως επόμενοι μήνες. Σε περίπτωση κατά την οποία θα είναι ακόμη μεγαλύτερη η ύφεση του 2020 και ειδικά εάν παραταθούν ή χρειαστεί να επιβληθούν εκ νέου περιοριστικά μέτρα στη διάρκεια του επόμενου έτους, το δημοσιονομικό αποτέλεσμα θα επιδεινωθεί σε σχέση με την παρούσα εκτίμηση του Υπουργείου Οικονομικών», σημειώνει το Δημοσιονομικό Συμβούλιο.

Ο προϋπολογισμός του 2021, εκ της φύσεώς του αλλά και λόγω των υποχρεώσεων όλων των χωρών στο πλαίσιο των ευρωπαϊκών θεσμικών οργάνων, δεν μπορεί να περιλαμβάνει μόνιμα δημοσιονομικά μέτρα. Η αξιοποίηση των ευρωπαϊκών πόρων, για τον ταχύτατο ηλεκτρονικό εκσυγχρονισμό των κρατικών δομών και οι παράλληλες μεταρρυθμίσεις που προγραμματίζουν τα Υπουργεία Οικονομικών και Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων για την αποτελεσματική καταπολέμηση της φοροδιαφυγής και της αδήλωτης εργασίας, σε συνδυασμό με τη συνολική πολιτική της κυβέρνησης για την ενθάρρυνση νέων επενδύσεων, που ενισχύεται σημαντικά και από το Ταμείο Ανάκαμψης, αναμένεται ότι θα δημιουργήσουν μόνιμο δημοσιονομικό χώρο από το 2022 και εντεύθεν. Η δυναμική ανάκαμψη θα επιτρέψει, μετά τη λήξη της πανδημίας, η Ελλάδα να βελτιώσει τα δημοσιονομικά μεγέθη της το 2021, και να εισέλθει στη συνέχεια, με τη βοήθεια των μεταρρυθμίσεων που υλοποιούνται και θα υλοποιηθούν, σε τροχιά μείωσης του επενδυτικού κενού, περιορισμού της ανεργίας και μείωσης του φορολογικού και ασφαλιστικού βάρους και εισόδου σε έναν ενάρετο μακροχρόνιο κύκλο δημοσιονομικής ευστάθειας, υψηλής, διατηρήσιμης, έξυπνης και πράσινης οικονομικής ανάπτυξης και αυξανόμενης κοινωνικής ευημερίας, καταλήγει η εισηγητική έκθεση.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ