Σε (νευρική) κρίση πλέον οι (Ρώσοι) Κροίσοι!

Η κατάρρευση του υπαρκτού Σοσιαλισμού που ξεκίνησε στα μέσα της δεκαετίας του ’80 (Περεστρόικα επί Γκορμπατσόφ, πτώση Τείχους Βερολίνου ’89) και ολοκληρώθηκε στις αρχές του ’90 με τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης το 1991 με την ανάληψη της εξουσίας από τον Γέλτσιν, υπήρξε ταυτόχρονα η απαρχή της γέννησης των γνωστών-αγνώστων Ρώσων ολιγαρχών. Ο όρος προέρχεται από την αρχαία ελληνική ολιγαρχία που σημαίνει «η κυριαρχία των λίγων». Έκτοτε απόλαυσαν δόξα, χρήμα, περιουσίες, με ελάχιστες εξαιρέσεις.

Η ρωσική χρηματοπιστωτική κρίση του 1998 χτύπησε μερικούς από τους ολιγάρχες που διέθεταν κυρίως τραπεζικές μετοχές και τελικά απώλεσαν μεγάλο μέρος της περιουσίας τους, όπως και το 2008. Αρκετά χρόνια αργότερα επηρεάστηκαν από την κρίση στην Κριμαία το 2014, αλλά και τις αμερικανικές κυρώσεις του 2018 (CAATSA).

Σήμερα, επικρατεί μεγάλος προβληματισμός και διχογνωμία για τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, έναν πόλεμο με απρόβλεπτες συνέπειες για όλο τον κόσμο, που αδιαμφισβήτητα πλήττει καίρια και τα συμφέροντά τους λόγω των κυρώσεων της Δύσης και της ΕΕ.

Τα περιοριστικά μέτρα, τα οποία εφαρμόζονται πλέον σε συνολικά 680 φυσικά πρόσωπα και 53 οντότητες, περιλαμβάνουν δέσμευση περιουσιακών στοιχείων και απαγόρευση διάθεσης κεφαλαίων στα άτομα και τις οντότητες που βρίσκονται στη λίστα. Επιπλέον, η ταξιδιωτική απαγόρευση που ισχύει για τα πρόσωπα που αναφέρονται στον κατάλογο εμποδίζει την είσοδο ή τη διέλευση από το έδαφος της ΕΕ.

Σφίγγουν τον κλοιό

Αμερικανοί, Βρετανοί και Ευρωπαίοι σφίγγουν τον οικονομικό κλοιό γύρω από τους Ρώσους δισεκατομμυριούχους, απειλώντας τους ευθέως με πάγωμα των προσωπικών περιουσιών, δέσμευση πολυτελών βιλών, σκαφών κ.τ.λ., ενώ φυσικά θα πληγούν από το κυοφορούμενο SWIFT. Βέβαια, έως ότου οριστικοποιηθεί η λίστα των τραπεζών που θα αποκλειστούν από το Society for Worldwide Interbank Financial Telecommunication, δεν μπορούμε με ακρίβεια να γνωρίζουμε το μέγεθος της οικονομικής ασφυξίας που θα δημιουργηθεί.

Το SWIFT -Society for Worldwide Interbank Financial Telecommunication- αποτελεί ένα συνεταιρικό παγκόσμιο σύστημα ανταλλαγής μηνυμάτων μεταξύ τραπεζών, με έδρα το Βέλγιο. Ιδρύθηκε το 1973 και εποπτεύεται από τις κεντρικές τράπεζες της Ευρώπης, των ΗΠΑ και της Ιαπωνίας.

Αποτελεί ένα σύστημα καθοριστικής σημασίας για την ομαλή συναλλαγή χρημάτων παγκοσμίως.

O αποκλεισμός ορισμένων ρωσικών τραπεζών από το SWIFT και όχι του συνόλου του χρηματοπιστωτικού συστήματος της Ρωσίας θα προκαλέσει πλήγμα στη Ρωσία, αλλά η περεταίρω εξειδίκευση των παραμέτρων αυτής της απόφασης θα ξεκαθαρίσει εάν θα προκληθεί «ασφυξία» στη «ρωσική αρκούδα» και αν θα αποτελέσει το πιο σοβαρό οικονομικό μέτρο κατά του Πούτιν.

Αποκλεισμός

Ο αποκλεισμός από το SWIFT πλήττει συναλλασσόμενους και από τις δύο πλευρές. Για τον λόγο αυτόν η Γερμανία, ενώ αντιδρούσε, τελικά συμφώνησε με την επιβολή του μέτρου σε βάρος της Ρωσίας, αλλά «με στοχευμένους και λειτουργικούς περιορισμούς».

Στο μικροσκόπιο της ΕΕ έχουν ήδη τεθεί επτά ρωσικές τράπεζες, τις οποίες εξετάζει να αποκλείσει από το σύστημα SWIFT. Στις τράπεζες αυτές περιλαμβάνονται οι VTB Bank και Bank Rossiya, όπως μεταδίδει το πρακτορείο Bloomberg, το οποίο επικαλείται σχετικό προσχέδιο της πρότασης. Επιπλέον συγκαταλέγονται οι Bank Otkritie, Novikombank, Promsvyazbank PJSC, Sovcombank PJSC και VEB.RF.

Ο κατάλογος δεν περιλαμβάνει τις Sberbank ή την Gazprombank, ενώ η τελική λίστα θα πρέπει να συμφωνηθεί με εταίρους, συμπεριλαμβανομένων των ΗΠΑ.

Η VTB, που ελέγχεται από το κράτο,ς είναι η δεύτερη μεγαλύτερη ρωσική τράπεζα που κατέχει το ένα πέμπτο του ενεργητικού του συστήματος. Η VEB.RF, στην οποία επιβλήθηκαν αμερικανικές κυρώσεις, αποτελεί πηγή χρηματοδότησης μεγάλων έργων.

Ποιος πατάει το κουμπί;

Ο άνθρωπος που θα… πατήσει τον διακόπτη είναι ο Πακιστανός Yawar Shah, πρόεδρος του SWIFT και γενικός διευθυντής της Citigroup. Πριν ξεκινήσει την καριέρα του στη CITI, εργάστηκε περισσότερο από 20 χρόνια στην JPMorgan. Επίσης, διετέλεσε σε θέσεις όπως Global Operations Executive for Worldwide Securities Services, Retail Service and Operations Executive, Chief Operating Officer της Global Private Bank και General Manager of the Treasury Management Services business. Είναι απόφοιτος του Harvard με Master in Business Administration (MBA) από το Harvard Business School.

Διχογνωμία

Η επίθεση στην Ουκρανία δεν έχει προκαλέσει μόνο αιματοχυσία και καταστροφή στη χώρα του προέδρου Β. Ζελένσκι (σ.σ.Q διετέλεσε κωμικός ηθοποιός), αλλά έχει αποσταθεροποιήσει τις αγορές σε όλο τον κόσμο. Δεκάδες δισεκατομμύρια δολάρια εξαφανίστηκαν από τις περιουσίες της ελίτ των Ρώσων δισεκατομμυριούχων, καθώς το χρηματιστήριο της χώρας και το ρούβλι κατρακύλησαν.

Οι περίπου 116 δισεκατομμυριούχοι της Ρωσίας έχουν χάσει σχεδόν 90 δισ. δολάρια από τις 16 Φεβρουαρίου, υπολογίζει το Forbes.

Σύμφωνα με τον δημοσιογράφο Iain Martin, ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν κάλεσε ορισμένους από τους επιχειρηματίες της χώρας σε συνάντηση στο Κρεμλίνο. Στη συνάντηση συμμετείχαν τουλάχιστον 13 δισεκατομμυριούχοι: Vagit Alekperov, Pyotr Aven, Andrei Bokarev, Andrei Guriev, Mikhail Gutseriev, Suleiman Kerimov, Andrey Melnichenko, Leonid Mikhelson, Alexey Mordashov, Vadim Moshkovich, Vladimir Potanin, Dmitry Pumpyansky και Vladimir Yevtushenkov, σύμφωνα με το κρατικό πρακτορείο ειδήσεων TASS. «Αυτό που συμβαίνει είναι ένα αναγκαίο μέτρο», φέρεται να τους είπε. «Απλώς δεν μας έμεινε καμία επιλογή να πράξουμε διαφορετικά».

Η Βρετανία, που θεωρείται η «Μόσχα του Τάμεση», επέβαλε τις πρώτες κυρώσεις σε πέντε ρωσικές τράπεζες και σε τρεις ολιγάρχες. Αυτές πιθανόν να πλήξουν σκληρά την πολυτελή γειτονιά του Σάρεϊ, γνωστή και ως «Μπέβερλι Χιλς της Βρετανίας».

Οι Ρώσοι και ολιγάρχες από πρώην σοβιετικά κράτη κατέχουν περισσότερο από το ένα τέταρτο των 430 πολυτελών κατοικιών στο St George’s Hill, ένα βαριά φυλασσόμενο κτήμα 964 στρεμμάτων κοντά στο Weybridge, στο Σάρεϊ, όπου τα αρχοντικά αγοράστηκαν για περισσότερα από 20 εκατομμύρια λίρες το καθένα.

Ο ισχυρός άνδρας της Τσέλσι, Ρομάν Αμπράμοβιτς, που παρέδωσε ήδη τη «διαχείριση» της ομάδας σε ένα φιλανθρωπικό ίδρυμα, δήλωσε ότι αποφάσισε να πουλήσει την Τσέλσι και -όπως είπε- θα δωρίσει τα χρήματα από την πώληση για να βοηθήσει τα θύματα του πολέμου στην Ουκρανία. Σύμφωνα με τα βρετανικά ΜΜΕ, ο Ρώσος κροίσος θέλει να εισπράξει 2,5 δισ. δολάρια από την πώληση της ομάδας, με τον Ελβετό μεγιστάνα Χάνσγιοργκ Βις να σκέφτεται να αγοράσει την πρωταθλήτρια Ευρώπης.

Ο Αμπράμοβιτς φέρεται επίσης να συμμετείχε σε ειρηνευτικές συνομιλίες στη Λευκορωσία. Η κόρη του, Σοφία Αμπράμοβιτς, φέρεται να έκανε μια αντιπολεμική ανάρτηση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, σύμφωνα με τη Βρετανίδα δημοσιογράφο Carole Cadwalladr.

Ο πλουσιότερος άνθρωπος της Ρωσίας, ο «βαρόνος του χάλυβα» Alexei Mordashov, χαρακτήρισε τις συγκρούσεις ως «τραγωδία δύο αδελφών λαών» και δήλωσε ότι πρέπει να γίνει ό,τι χρειάζεται για να σταματήσει η αιματοχυσία.

Ο Oleg Deripaska, πρώην γαμπρός του Boris Yeltsin, ζήτησε τον τερματισμό του πολέμου με μια ανάρτησή του στο Telegram, απευθύνοντας έκκληση για ειρήνη. «Ο κόσμος είναι πολύ σημαντικός! Οι διαπραγματεύσεις πρέπει να ξεκινήσουν το συντομότερο δυνατόν!» έγραψε. 

Ο Igor Rybakov, ο δισεκατομμυριούχος συνιδιοκτήτης της εταιρείας κατασκευής στεγών και μόνωσης Technonicol, δήλωσε στο κανάλι του στο YouTube -την περασμένη εβδομάδα- ότι κατανοεί πως «το σημείο χωρίς επιστροφή έχει ξεπεραστεί και πως εξελίσσεται μια σοβαρή ιστορία που θα επηρεάσει τις ζωές εκατομμυρίων ανθρώπων. Όλο αυτό είναι δυσάρεστο». 

Αρκετοί από τους δεκάδες Ρώσους ολιγάρχες, μεταξύ αυτών και αρκετοί στους οποίους επιβλήθηκαν κυρώσεις από την ΕΕ τη Δευτέρα, όπως ο πρώτος επενδυτής του Facebook Alisher Usmanov, τηρούν σιγήν ιχθύος. 

Τα γιότ ρίχνουν άγκυρα σε Μαυροβούνιο και Μαλδίβες 

Σε διαρκή… πλεύση βρίσκονται τις τελευταίες ημέρες τα πολυτελή γιοτ που ανήκουν σε Ρώσους δισεκατομμυριούχους, φίλα προσκείμενους στον πρόεδρο Πούτιν.

Τουλάχιστον τέσσερα τεράστια γιοτ που ανήκουν σε Ρώσους επιχειρηματίες έχουν κινηθεί προς το Μαυροβούνιο και τις Μαλδίβες, καθώς δεν έχουν συνθήκη έκδοσης με τις ΗΠΑ, σύμφωνα με το Nomad Capitalist.

Η περιουσία των στοχευμένων Ρώσων ολιγαρχών είναι πιθανόν να δεχθεί και νέο χτύπημα, καθώς η κυβέρνηση Μπάιντεν ανακοίνωσε τη δημιουργία μιας ειδικής ομάδας που θα εντοπίσει τα περιουσιακά τους στοιχεία, συμπεριλαμβανομένων των γιοτ και των κατοικιών.

Υπό αυτές τις συνθήκες, μερικοί από τους πλουσιότερους ανθρώπους της Ρωσίας μεταφέρουν τα σκάφη τους σε άλλες περιοχές, πιθανώς με την ελπίδα ότι μπορούν να αποφύγουν την κατάσχεση των περιουσιακών τους στοιχείων.

Ο Βάγκιτ Αλεκπέροφ, πρόεδρος της Lukoil, ταξιδεύει με το γιοτ του στο Μαυροβούνιο, σύμφωνα με το Marine Traffic.

Το ίδιο και το γιοτ του Αλεκπέροφ με την ονομασία «Galactica Super Nova».

Τουλάχιστον τρία γιοτ που ανήκουν σε άλλους Ρώσους δισεκατομμυριούχους κατευθύνονται στις Μαλδίβες.

Το γιοτ του δισεκατομμυριούχου Όλεγκ Ντεριπάσκα, γνωστό ως «Clio», έφυγε από τη Σρι Λάνκα πριν από σχεδόν δύο εβδομάδες και αναμένεται να φτάσει στις Μαλδίβες σύντομα, σύμφωνα με το Marine Traffic.

Όπως δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα ΜΠΑΜ στο Ρεπορτάζ της Κυριακής