PLUS
Κατασκευασμένο εν μέσω του σοβιετικού αποκλεισμού μετά τον Β´ Παγκόσμιο Πόλεμο, εμβληματικό για το δυτικό Βερολίνο, το πρώην διεθνές αεροδρόμιο Τέγκελ της γερμανικής πρωτεύουσας έκλεισε τον Νοέμβριο του 2020.
Υποτίθεται ότι υπήρχαν σχέδια για την αναμόρφωσή του σε μια νέα, πρότυπη «πράσινη» πόλη 10.000 κατοίκων, με βιώσιμη οικιστική περιοχή, τεχνολογικό ερευνητικό κέντρο και φυσικό καταφύγιο.
Σε πρώτη φάση ωστόσο έγινε μέγα κέντρο εμβολιασμού εν μέσω της πανδημίας COVID-19.
Όμως δεν ήταν ταξιδιώτες, αλλά πρόσφυγες.
Στο φόντο ήταν η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία και η μεγαλύτερη προσφυγική κρίση στην Ευρώπη μετά τον Β´ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Ο τότε επανασχεδιασμός χρήσης του αεροδρομίου Τέγκελ ήταν να μετατραπεί σε προσωρινό τόπο φιλοξενίας προσφύγων.
Ουδέν μονιμότερον του προσωρινού, ωστόσο.
Περίπου 5.000 άνθρωποι φιλοξενούνται στις πρόχειρες εγκαταστάσεις του, με μέσο όρο αναμονής τις 285 ημέρες για την εξέταση του αιτήματος ασύλου.
Σύμφωνα με την τελευταία επίσημη καταμέτρηση της Κρατικής Υπηρεσίας Προσφύγων στο Βερολίνο (LAF), φτάνουν τα 4.677 άτομα.
Οι 3.639 είναι πρόσφυγες από την εμπόλεμη Ουκρανία.
Οι υπόλοιποι προέρχονται από χώρες όπως η Συρία, το Αφγανιστάν, η Τουρκία, η Μολδαβία και το Βιετνάμ.
Σύντομα αναμένεται να προστεθούν και άλλοι, φτάνοντας σε σύνολο τους 8.000 -αν και η απερχόμενη κυβέρνηση Σολτς έχει υιοθετήσει διαδικασίες εξπρές για απελάσεις και οι πιθανοί διάδοχοί της υπερθεματίζουν.
Στο μεσοδιάστημα, στο Τέγκελ οι συνθήκες διαβίωσης περιγράφονται ως χαοτικές και καταγγέλλονται ως απάνθρωπες ή επικίνδυνες για πολλούς, κυρίως δε για ανήλικους και γυναίκες.
Ακριβό σαν πολυτελές ξενοδοχείο, ζωή σαν σε φυλακή
Πριν φτάσουν στην κεντρική πύλη εισόδου, στον τερματικό σταθμό C του πρώην αεροδρομίου Τέγκελ στο Βερολίνο, το πρώτο που βλέπουν οι αιτούντες άσυλο είναι φράχτες και μέλη του προσωπικού ασφαλείας.
Υπάρχουν παντού πινακίδες με πληροφορίες σε πολλές γλώσσες και γραφεία πληροφοριών στα πάλαι ποτέ γκισέ check-in.
Σειρά έχουν έλεγχοι ασφαλείας και καταγραφή προσωπικών και βιομετρικών δεδομένων.
Αποκτώντας έτσι έκταστος κωδικό QR, οι «φιλοξενούμενοι» στο Τέγκελ αποκτούν πρόσβαση σε κοιτώνες και σε κοινόχρηστους χώρους -από καντίνες και ένα ιατρείο, μέχρι χώρους μελέτης και αναψυχής- αλλά και τη δυνατότητα εισόδου και εξόδου από τις εγκαταστάσεις.
Απουσία ωστόσο άδειας διαμονής και βιώσιμων εναλλακτικών -επισήμως ούτε καν για εργασία- καθίσταται πρακτικά πιο εύκολο να μπει κανείς στο Τέγκελ, παρά να φύγει.
«Έχεις την εντύπωση ότι σε αναγκάζουν να μένεις εδώ, επειδή προφανώς κερδίζουν χρήματα», λέει μια πρόσφυγας στην εφημερίδα B.Z. του Βερολίνου.
«Η διαμονή μου εδώ στο Τέγκελ είναι επ’ αόριστον», μονολογεί.
Τυπικά, όσοι δεν έρθουν να κοιμηθούν δύο συνεχόμενα βράδια, χάνουν τη θέση τους στον καταυλισμό.
Οι συνθήκες είναι κάθε άλλο παρά ιδανικές.
Καθένας από τους λυόμενους τομείς που έχουν χτιστεί στον διάδρομο προσγείωσης και φαντάζουν σαν μεγάλες σκηνές από ψηλά, μπορεί να φιλοξενήσει έως 350 άτομα.
Έκαστος χωρισμένος σε σειρές, σε δωμάτια των 10 ατόμων, με κουκέτες, χωρισμένα με κουρτίνες, με ιδιωτικότητα μηδέν και προσωπικά αντικείμενα στοιβαγμένα σε πατώματα και σε λιγοστά ράφια.
Κάποια δωμάτια είναι μόνο για γυναίκες, άλλα μόνο για άντρες και ορισμένα είναι μικτά.
Υπάρχουν καταγγελίες για κλοπές, για βία μεταξύ ομάδων διαφορετικών θρησκειών και εθνικοτήτων, για σεξουαλικές παρενοχλήσεις και επιθέσεις.
Το φαγητό περιγράφεται ως άθλιο, μέχρι και μη βρώσιμο.
Οι τουαλέτες και τα ντους είναι βρόμικα.
Επικρατεί πολύ ζέστη το καλοκαίρι και τσουχτερό κρύο το χειμώνα.
Κατά τα λοιπά, για τον νέο ρόλο του, η λειτουργία του πρώην αεροδρομίου Τέγκελ στοιχίζει στο γερμανικό δημόσιο περί τα 40 εκατομμύρια το μήνα…
«Φάγανε, φάγανε, φάγανε»…
Η Κρατική Υπηρεσία Προσφύγων στο Βερολίνο (LAF) είναι υπεύθυνη για τη στέγαση των προσφύγων.
Η διαχείριση των εγκαταστάσεων στο Τέγκελ έχει ανατεθεί γερμανικό Ερυθρό Σταυρό.
Από εκεί και πέρα υπάρχει ένα δίκτυο εργολαβιών και υπεργολαβιών, όπου κατά τα γερμανικά ΜΜΕ λίγο πολύ… χάνει η μάνα το παιδί και το παιδί τη μάνα.
Συνολικά στο πρώην αεροδρόμιο-καταυλισμό αιτούντων άσυλο απασχολούνται σήμερα υπάρχουν 455 υπάλληλοι ΜΚΟ, 150 υπάλληλοι εστίασης και 500 υπάλληλοι στον τομέα ασφαλείας, που χωρίζονται σε δύο 12ωρες βάρδιες.
Την ασφάλεια των εγκαταστάσεων έχει αναλάβει η Messe Berlin, μια κρατική εταιρεία, που χωρίς την παροχή υπηρεσιών στο Τέγκελ λέγεται ότι θα βρισκόταν στο χείλος της χρεοκοπίας.
Για το τρέχον έτος, αναφέρει κατόπιν πολύμηνης έρευνας το περιοδικό Der Spiegel, έχουν προϋπολογιστεί 463 εκατομμύρια ευρώ, με προοπτική αξιοποίησης της χωρητικότητας των εγκαταστάσεων για τη φιλοξενία 7.000 ατόμων.
Κοντολογίς, επισημαίνει, «για ημερήσιο κόστος από 180 έως 250 ευρώ ανά πρόσφυγα», με την προβλεπόμενη αύξηση των στεγαζόμενων ή τον σημερινό αριθμό τους αντιστοίχως.
Αυτό πρακτικά σημαίνει -σχολιάζει- ότι «κάθε νήπιο, μωρό, άνδρας και γυναίκα που ζει σήμερα στο Τέγκελ θα μπορούσε να φιλοξενηθεί σε ένα καλό ξενοδοχείο με πλήρη διατροφή, πρωινό στο κρεβάτι και υπηρεσία πλυντηρίου».
Γεγονός που η γερμανική ακροδεξιά έχει κάνει «βούτυρο» στο αντιμεταναστευτικό «ψωμί» της.
Επικρίσεις ωστόσο διατυπώνονται και από τους Πράσινους και τον εκπρόσωπό τους για θέματα μεταναστευτικής πολιτικής στο Βερολίνο.
Κατά δήλωση του κουρδικής καταγωγής, γεννημένου στη Συρία Γιάν Ομάρ, το Τέγκελ «είναι μια μηχανή χρήματος» για λίγους και εκλεκτούς, σχεδόν από όλο το φάσμα της τοπικής πολιτικής σκηνής.
Αν και η εδώ και ενάμιση χρόνο ελεγχόμενη από τους Χριστιανοδημοκράτες νέα τοπική κυβέρνηση στην πόλη-κρατίδιο του Βερολίνου έχει θέσει ως στόχο τη μείωση του προσωπικού και των εγκαταστάσεων στον προσφυγικό καταυλισμό στο Τέγκελ, τα σχέδια αυτά μετατίθενται πλέον για μετά το 2025.
Συρρίκνωση στα λόγια, επέκταση στην πράξη
«Η πιθανότητα ότι οι αριθμοί εκεί θα συνεχίσουν να αυξάνονται αντί να μειώνονται είναι πολύ, πολύ υψηλή», παραδέχεται τώρα ανοιχτά ο δεξιός δήμαρχος-επικεφαλής της τοπικής κυβέρνησης, Κάι Βέγκνερ.
Το Βερολίνο ζητά πλέον περισσότερη υποστήριξη από την ομοσπονδιακή κυβέρνηση, η οποία ωστόσο έχει καταρρεύσει, με τη Γερμανία να οδεύει σε πρόωρες εκλογές εντός του Φεβρουαρίου.
Στο μεσοδιάστημα, στο τραπέζι βρίσκονται ήδη σχέδια περαιτέρω επέκτασης του καταυλισμού προσφύγων στο πρώην αεροδρόμιο, καθώς συνεχίζουν να φτάνουν νέοι πρόσφυγες στο Βερολίνο και άλλα, μικρότερα καταλύματα είναι πια γεμάτα.
Σε μια επίφαση κανονικότητας και ενσωμάτωσης, εν τω μεταξύ, οργανώθηκε προ ημερών εκδήλωση στο Τέγκελ, δίνοντας στους αιτούντες άσυλο την ευκαιρία για μια πρώτη επαφή με Γερμανούς εργοδότες.
Είχαν έτσι τη δυνατότητα ενημέρωσης ως προς την αγορά εργασίας και τις ευκαιρίες κατάρτισης στην πιθανή νέα τους πατρίδα, η οποία οικονομικά αγκομαχά και διψά για νέα εργατικά χέρια.
