PLUS
Το σπάνιο εύρημα που ήρθε στο φως κατά τις ανασκαφές στην Αρχαία Ολυμπία, το 2018, μια πήλινη πλάκα που διασώζει 13 στίχους της Οδύσσειας εκτίθεται στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Ολυμπίας.
Η πλάκα, η οποία έχει χαραγμένους στίχους από τη ραψωδία της Οδύσσειας βρέθηκε κατά την διεξαγωγή της επιφανειακής – γεωαρχαιολογικής έρευνας, στο πλαίσιο του τριετούς ερευνητικού προγράμματος με τίτλο «Ο πολυδιάστατος χώρος της Ολυμπίας», που πραγματοποιήθηκε σε θέσεις γύρω από το ιερό.
Μετά την ολοκλήρωση της συντήρησής της στο εργαστήριο της ΕΦΑ Ηλείας, διαπιστώθηκε ότι διασώζει 13 στίχους από την ραψωδία ξ της Οδύσσειας (ομιλία του Οδυσσέα στον Εύμαιο) που ήταν ο πιστός χοιροβοσκός του Οδυσσέα, που προσπάθησε να διατηρήσει την περιουσία του κυρίου του κατά τη διάρκεια της εικοσάχρονης απουσίας του, και σύμφωνα με την πρώτη εκτίμηση μπορεί να χρονολογηθεί στη ρωμαϊκή εποχή και πιθανώς πριν από τον 3ο αι. μ.Χ.
Πέραν της μοναδικότητάς της, πρόκειται για ένα σπουδαίο αρχαιολογικό, επιγραφικό, φιλολογικό και ιστορικό τεκμήριο που συμπεριλήφθηκε στον κατάλογο με τις δέκα σημαντικότερες ανακαλύψεις του 2018, που δημοσιεύει κάθε χρόνο το έγκυρο αμερικανικό περιοδικό «Archaeology».
«Η επιγραφή στην πήλινη πλάκα που βρέθηκε σε θέση με ρωμαϊκά κατάλοιπα σε μικρή απόσταση από το Ιερό της Ολυμπίας, διασώζει τους πρώτους 13 στίχους της Ραψωδίας ξ της Οδύσσειας και σύμφωνα με τα στοιχεία που έχει συλλέξει ως τώρα η ερευνητική ομάδα, αποτελεί το παλαιότερο σωζόμενο απόσπασμα των στίχων αυτών, σε κάθε περίπτωση των στίχων 1-8, αλλά και των στίχων 9-13, εφόσον επαληθευτεί η προκαταρκτική χρονολόγηση της επιγραφής», είχε διευκρινίσει, μεταξύ άλλων, με ανακοίνωσή της, η ερευνητική ομάδα.
Μάλιστα, η ίδια ομάδα δήλωνε ότι «με τα μέχρι στιγμής δεδομένα, είναι η πρώτη φορά που εντοπίζεται απόσπασμα της Οδύσσειας σε πήλινη πλάκα, ενώ η ερευνητική ομάδα διερευνά το ενδεχόμενο να πρόκειται για το παλαιότερο κείμενο ομηρικών επών που έχει βρεθεί στον ελληνικό χώρο (πλην οστράκων με 1-2 στίχους)», χωρίς να παραλείψει να τονίσει την επιφύλαξή της για αυτές τις πρώτες εκτιμήσεις έως την τελική δημοσίευση της επιγραφής.
Η προϊσταμένη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Ηλείας Ερωφίλη Κόλια, υπό τη διεύθυνση της οποίας διεξήχθη το ερευνητικό πρόγραμμα «Ο πολυδιάστατος χώρος της Ολυμπίας», σε συνεργασία με το Γερμανικό Αρχαιολογικό Ινστιτούτο και τρία γερμανικά Πανεπιστήμια, είχε περιγράψει αναλυτικά το πώς εντοπίστηκε το αρχαιολογικό εύρημα, αναφέροντας μεταξύ άλλων τα εξής:
«Πρόκειται για ένα αναπάντεχο εύρημα, δεν περιμέναμε σε επιφανειακή έρευνα να βρούμε επιγραφή. Στην αρχή όταν πρωτοαντικρίσαμε την πλάκα ήταν καλυμμένη από άλατα και επικαθίσεις από την έκθεση στις καιρικές συνθήκες, από τη βλάστηση κ.ά. Δεν αντιληφθήκαμε εξ αρχής γιατί ακριβώς επρόκειτο. Και, βεβαίως, όταν καταλάβαμε ότι είναι επιγραφή δεν περιμέναμε ότι είναι απόσπασμα από την Οδύσσεια. Καθαρίστηκε στα εργαστήρια συντήρησης, η επιγραφή είναι σε καλή κατάσταση, μπορούμε να πούμε ότι έχει χαραχτεί, ενώ ήταν ακόμα νωπός ο πηλός. Δεν είμαι σε θέση ακόμα να σας δώσω ερμηνεία γιατί είναι “περίεργο” το εύρημα και μοναδικό. Το πρόγραμμα τελείωσε, συνεχίζουμε με τη μελέτη και τη δημοσίευση των ευρημάτων. Το αποτέλεσμα ότι ταυτίστηκε, πρόσφατα, με τμήμα της ραψωδίας ξ της Οδύσσειας, και μια πρώτη χρονολόγηση πιθανολογείται τον 2ο αιώνα μ. Χ. είναι πολύ σημαντικό, αλλά, ίσως, με την επικείμενη συστηματική έρευνα περιμένουμε να φανεί αν πρόκειται για το παλαιότερο γνωστό απόσπασμα ομηρικών επών».
Διαβάστε επίσης
EOE: Ανακαινίζεται η Αρχαία Ολυμπία
Λίνα Μενδώνη: «Έτοιμη η Αρχαία Ολυμπία για την τελετή αφής…»
