PLUS
Η έκθεση της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το 2024 για την Τουρκία παρουσιάζει κριτική στην εξωτερική πολιτική της χώρας, ιδίως για τη μη ευθυγράμμιση με τα συμφέροντα της ΕΕ στην εξωτερική πολιτική. Η έκθεση, που εκπονήθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, επισημαίνει τομείς όπου οι ενέργειες της Τουρκίας θεωρούνται ότι έρχονται σε αντίθεση με τις αξίες και τις πολιτικές της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένης της προσέγγισής της στην Κύπρο και των σχέσεών της με τη Χαμάς και τη Ρωσία. Η Άγκυρα θεωρεί την έκθεση άδικη, αλλά επέλεξε να μείνει σιωπηλή σχετικά με την κριτική σχετικά με τη Χαμάς και τη Ρωσία, σε αντίθεση με τα προηγούμενα χρόνια
Σύμφωνα με την έκθεση, οι αποφάσεις εξωτερικής πολιτικής της Τουρκίας τα τελευταία χρόνια, ιδιαίτερα η στάση της απέναντι στη Ρωσία και τη Χαμάς, εγείρουν ανησυχίες. Η ΕΕ ισχυρίζεται ότι η υποστήριξη της Τουρκίας στη Χαμάς και η άρνηση της επιβολής κυρώσεων στη Ρωσία την φέρνουν σε αντίθεση με την εξωτερική πολιτική της ΕΕ. Παρά τις κυρώσεις της ΕΕ στη Ρωσία λόγω της συνεχιζόμενης σύγκρουσης στην Ουκρανία, η έκθεση αναφέρει ότι η Τουρκία συνεχίζει τους οικονομικούς και πολιτικούς δεσμούς με τη Ρωσία, συμπεριλαμβανομένων διευρυμένων εμπορικών και ενεργειακών συμφωνιών.
Η Άγκυρα είχε προαναγγείλει ότι δεν θα συμμετάσχει στις κυρώσεις που επιβλήθηκαν στη Μόσχα από τις Ηνωμένες Πολιτείες και την Ευρωπαϊκή Ένωση λόγω της εξάρτησής της από τη Ρωσία για φυσικό αέριο και επίσης επειδή η Τουρκία είναι αγαπημένος προορισμός εκατομμυρίων Ρώσων τουριστών. Ωστόσο, μια πραγματικότητα που παραβλέπεται στην έκθεση είναι ότι πολλές ευρωπαϊκές εταιρείες αποφεύγουν τις κυρώσεις στη Ρωσία μέσω της Τουρκίας. Συγκεκριμένα, σημαντικός αριθμός τουρκικών εταιρειών συνεχίζει να μεταφέρει προϊόντα από εταιρείες της ΕΕ στη Ρωσία μέσω χερσαίων μεταφορών.
Η ΕΕ επικρίνει περαιτέρω την απάντηση της Τουρκίας στη Χαμάς, την παλαιστινιακή ομάδα που η ΕΕ χαρακτηρίζει τρομοκρατική οργάνωση. Μετά την επίθεση της Χαμάς στο Ισραήλ το 2023, η Τουρκία υποστήριξε δημόσια τη Χαμάς, μια θέση που σύμφωνα με την έκθεση της ΕΕ αντιτίθεται ευθέως στη στάση της ΕΕ για την τρομοκρατία στη Μέση Ανατολή. Αυτές οι θέσεις, υποστηρίζει η ΕΕ, υπογραμμίζουν την εξωτερική πολιτική «360 μοιρών» της Τουρκίας που, σύμφωνα με την έκθεση, δίνει προτεραιότητα στα δικά της στρατηγικά συμφέροντα έναντι της ευθυγράμμισης με την ΕΕ.
Η Τουρκία δεν βλέπει τη Χαμάς ως τρομοκρατική οργάνωση, αλλά αντιθέτως τη βλέπει ως απελευθερωτικό κίνημα. Ο Τούρκος Πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν ισχυρίζεται συχνά ότι οι ενέργειες του Ισραήλ υπερβαίνουν την απλή κατοχή της Γάζας, τονίζοντας ότι η Χαμάς υπερασπίζεται όχι μόνο τη Γάζα αλλά και τα ισλαμικά εδάφη, συμπεριλαμβανομένης της Τουρκίας.
Η έκθεση αναφέρεται επίσης στη συνεχιζόμενη άρνηση της Τουρκίας να αναγνωρίσει την Κυπριακή Δημοκρατία, κράτος μέλος της ΕΕ, ως σοβαρό εμπόδιο στις σχέσεις, υποστηρίζοντας ότι οι προτάσεις της Τουρκίας για το μέλλον της Κύπρου αγνοούν τις επιθυμίες των Κυπρίων και αγνοούν τα διεθνή πλαίσια επίλυσης συγκρούσεων. Πιέζοντας για μια λύση δύο κρατών, η Τουρκία αμφισβητεί τόσο την ΕΕ όσο και τις αρχές του ΟΗΕ για το θέμα. Η ΕΕ το επισημαίνει ως βασικό ζήτημα που εμποδίζει τις «σχέσεις καλής γειτονίας», οι οποίες είναι ζωτικής σημασίας για την ενταξιακή πρόοδο της Τουρκίας στην ΕΕ.
Η έκθεση της ΕΕ καταλήγει τονίζοντας ότι η Τουρκία πρέπει να κάνει πιο σημαντικές αλλαγές σε αυτούς τους τομείς εάν θέλει να ευθυγραμμιστεί με τα πρότυπα της ΕΕ και να προχωρήσει στην ενταξιακή διαδικασία. Η ΕΕ καλεί την Τουρκία να ευθυγραμμίσει εκ νέου την εξωτερική της πολιτική, να ανταποκριθεί στις προσδοκίες της ΕΕ για ασφάλεια και συνεργασία και να βελτιώσει τις σχέσεις με την Κύπρο για να στηρίξει την ειρήνη και τη σταθερότητα στην περιοχή της ανατολικής Μεσογείου.
Εκτός από τα θέματα εξωτερικής πολιτικής, η έκθεση της ΕΕ επισημαίνει σοβαρές ανησυχίες για τη δικαστική ανεξαρτησία της Τουρκίας, το ιστορικό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και τη μεταχείριση των οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών. Η ΕΕ ισχυρίζεται ότι το δικαστικό σύστημα της Τουρκίας στερείται ανεξαρτησίας, επικαλούμενη την πίεση της κυβέρνησης στους δικαστές και τους εισαγγελείς, η οποία, σύμφωνα με την έκθεση, έχει αποδυναμώσει το κράτος δικαίου. Η ΕΕ σημειώνει ότι οι παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων εξακολουθούν να υφίστανται, ιδίως σε βάρος δημοσιογράφων, ακτιβιστών και πολιτικών αντιπάλων που διώκονται βάσει γενικών αντιτρομοκρατικών νόμων, τους οποίους η ΕΕ προτρέπει την Τουρκία να μεταρρυθμίσει σύμφωνα με τα ευρωπαϊκά πρότυπα.
Επιπλέον, η έκθεση επικρίνει τους περιορισμούς στις οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών στην Τουρκία. Σύμφωνα με την ΕΕ, οι οργανώσεις αυτές αντιμετωπίζουν έντονες πιέσεις, περιορισμένη χρηματοδότηση και συχνούς ελέγχους, ιδιαίτερα εάν υποστηρίζουν τα ανθρώπινα δικαιώματα ή λαμβάνουν ξένη χρηματοδότηση. Η ΕΕ ισχυρίζεται ότι αυτοί οι περιορισμοί καταπνίγουν την ελευθερία του λόγου και του συνέρχεσθαι, θεμελιώδεις αξίες που αναμένει η ΕΕ από τις υποψήφιες χώρες.
Το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών σε γραπτή δήλωση που δημοσιεύθηκε στις 31 Οκτωβρίου απέρριψε την έκθεση της ΕΕ για το 2024 για την Τουρκία, χαρακτηρίζοντάς την «άδικη» στην αξιολόγηση της πολιτικής κατάστασης της Τουρκίας. Σε αντίθεση με τα προηγούμενα χρόνια, το υπουργείο δεν απάντησε με σκληρή αντίδραση. Τόνισε τις θετικές αναγνωρίσεις στην έκθεση, ιδιαίτερα τα οικονομικά επιτεύγματα της Τουρκίας και τη νομοθετική ευθυγράμμιση με τα πρότυπα της ΕΕ. Το υπουργείο εξέφρασε ικανοποίηση για την αναφορά στην έκθεση για τον εποικοδομητικό ρόλο της Τουρκίας στην ανατολική Μεσόγειο και τις βελτιωμένες σχέσεις της με την Ελλάδα, προτρέποντας την ΕΕ να άρει τα μακροχρόνια πολιτικά εμπόδια στις σχέσεις Τουρκίας-ΕΕ.
Συγκεκριμένα, η απάντηση του υπουργείου δεν αφορούσε την κριτική της ΕΕ σχετικά με τις θέσεις της Τουρκίας έναντι της Χαμάς και της Ρωσίας.
Ν.Β.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
H Τουρκία καταδικάζει την επίθεση στο Ιράν: Ιστορικό καθήκον ο τερματισμός της τρομοκρατίας
