Η στιχουργός και συγγραφέας Ευανθία Μάγνη αποτυπώνει τις εμπειρίες που αποκόμισε ως χρήστρια των μέσων κοινωνικής δικτύωσης στο νέο βιβλίο της, όπου μέσα από πραγματικά γεγονότα και μυθοπλασία φτιάχνει τους δικούς της ήρωες.

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ στον Νίκο Νικολετάκη

Ανωνυμία στα social media: Προστασία ή μέσο κακοποίησης; Η δημιουργία ομάδων μέσω του Διαδικτύου και οι στοχευμένες επιθέσεις. Οι «αρχηγοί» που δίνουν τις εντολές και οι «τηλεπερσόνες». Η εικονική πραγματικότητα του Διαδικτύου. Ισχυροί και ανίσχυροι χαρακτήρες, ψεύτικοι και αληθινοί άνθρωποι και η ψυχολογική εκτόνωση πίσω από την ανωνυμία πολλών social στην Ελλάδα. Τα bot και οι σκοποί της δημιουργίας τους. Είναι μερικά από τα θέματα του νέου βιβλίου που γράφει η στιχουργός και συγγραφέας Ευανθία Μάγνη. Ένα βιβλίο με στοιχεία μυθοπλασίας, που βασίζεται όμως στις εμπειρίες και τις γνώσεις που έχει αποκομίσει τα τελευταία χρόνια η πολυπράγμων συγγραφέας μέσα από την επαφή της με τα social media. Η κ. Μάγνη, ιδρυτικό μέλος της εταιρείας Spider Music, με αφορμή το νέο βιβλίο της σχολίασε μέσα από μια σειρά ερωτήσεων που της υποβάλαμε το νέο τοπίο και τους χαρακτήρες ακόμα και μικρών παιδιών, που διαμορφώνει ο μη έλεγχος ουσιαστικά κάποιων μέσων κοινωνικής δικτύωσης που τα μετατρέπει σε «ζούγκλα».

Είναι νωπή εξάλλου η επίθεση που δέχθηκε μια 14χρονη στη Γλυφάδα με κάλεσμα «ραντεβού θανάτου» μέσω Διαδικτύου, η οποία σόκαρε το πανελλήνιο. Το σοκ συνεχίζεται μέχρι και σήμερα με τη στοχοποίηση του θύματος αλλά και μερικών από τις μαθήτριες που ενεπλάκησαν στο περιστατικό.

«Ξεγυμνώνει χαρακτήρες»

Τι σας ώθησε να γράψετε ένα βιβλίο με αυτό το περιεχόμενο;

Πάντα ήθελα να γράψω ένα βιβλίο βασισμένο σε πολλούς, διαφορετικούς ήρωες. Ήρωας και κεφάλαιο, μικρές ιστορίες.

– Αφορά προσωπικές εμπειρίες και πραγματικά περιστατικά;

Κάποια γεγονότα είναι περίπου αληθινά, έχει αρκετή μυθοπλασία, όμως άντλησα μεγάλη έμπνευση από την εμπειρία που αποκόμισα ως χρήστρια των social media.

Ποια είναι τα βασικότερα θέματα στα οποία θα αναφέρεστε στο βιβλίο σας;

Η εικονική ζωή μέσα σε μια διαδικτυακή πλατφόρμα, η οποία όμως ξεγυμνώνει τους αληθινούς χαρακτήρες ανθρώπων που πασχίζουν να χτίσουν μια περσόνα που θα ήθελαν να είναι…

«Κράξιμο»

Πώς βλέπετε την κατάσταση που επικρατεί στο X (Twitter) και στα άλλα social media;

Τώρα περάσαμε στη νέα τάξη πραγμάτων, δεύτερα account να παίζουν «κονσέρβα» τα παλιά space.

Για εμένα είναι εντελώς ξεκάθαρο ότι το Facebook είναι πιο καθαρή πλατφόρμα, δεν μπορούν να σε παρενοχλήσουν και αυτό να πέσει κάτω απλά, επαγγελματικά το χρησιμοποιώ και όλα είναι ξεκάθαρα. Το Χ είναι κάτι άλλο. Με την ανωνυμία οι χρήστες εκεί θεωρούν εσφαλμένα ότι έχουν μεγαλύτερη δύναμη, κάτι που δεν ισχύει. Μπορεί να κρύβονται πίσω από ένα άβαταρ και να δηλώνουν ό,τι θέλουν, όμως είναι το Μέσο στο οποίο ουσιαστικά κανένας δεν παίρνει σοβαρά κανέναν. Άλλωστε, στις δέκα αναρτήσεις που θα διαβάσει κάποιος, οι εννέα είναι «κράξιμο». Αναρωτιέμαι αν στο τέλος της ημέρας νιώθουν καλύτερα και κοιμούνται σαν «αγγελούδια». Όποτε εγώ έκανα τέτοια αιχμηρά σχόλια δεν ένιωθα καθόλου ευχάριστα και με προβλημάτισε, γιατί μπορεί να έφτανα στο σημείο να κρίνω κάτι που ουσιαστικά θα έπρεπε να μου είναι εντελώς αδιάφορο!

Αυτό βέβαια δεν ισχύει για την πολιτική ή τα κοινωνικά θέματα. Ως ενεργοί πολίτες της κάθε χώρας είναι καλό να έχουμε άποψη και να τη λέμε.

Στο Χ παρατηρούμε ότι χρησιμοποιούνται κατά κόρον λογαριασμοί τρολ που εξυπηρετούν άλλους σκοπούς. Πολιτικούς, και όχι μόνο. Πώς το σχολιάζετε αυτό;

Κατά καιρούς με έχει προβληματίσει αυτό, σίγουρα υπάρχουν εταιρείες που απασχολούν άτομα ή δημιουργούν bot για συγκεκριμένους σκοπούς, να μετακινήσουν ας πούμε την κοινή γνώμη προς μια άποψη. Θεωρώ εντελώς γελοίο το να υπάρχουν άνθρωποι που νομίζουν ότι ο κόσμος είναι χωρίς νοημοσύνη, που θα ακολουθήσουν ως όχλος μια γραμμή που θα δοθεί. Δυστυχώς το έχω δει να συμβαίνει και κάθε φορά αγανακτώ.

Φανταστείτε να έχει κάποιος διάδραση με κάποιο άτομο και στο τέλος της ημέρας να καταλάβει ότι είναι απλώς ένας/μια επαγγελματίας που θεωρεί ότι χειρίζεται αγνώστους ουσιαστικά (γιατί η διαδικτυακή σχέση δεν είναι αληθινή) για να πετύχει κάποιον σκοπό.

Για εμένα είναι λάθος όλο αυτό, όμως ας σταθούμε στο ότι ουσιαστικά ο Μασκ αγόρασε το Χ για να βοηθήσει την εκλογή Τραμπ. Αυτό δεν λέει πολλά; Ή μήπως δεν έχουμε μάθει για τις εταιρείες που έστησαν εκατοντάδες fake account σε διάφορες πλατφόρμες, με μοναδικό σκοπό να μετακινήσουν ψηφοφόρους;

Αυτό δυστυχώς πλέον βλέπω να γίνεται για πολλά θέματα εκτός της πολιτικής.

Στις δέκα αναρτήσεις που θα διαβάσει κάποιος, οι εννέα είναι «κράξιμο». Αναρωτιέμαι αν στο τέλος της ημέρας νιώθουν καλύτερα και κοιμούνται σαν «αγγελούδια»

Influencer ΑΙ

Στα social media, παρά τις προσπάθειες που κάνουν κάποιες πλατφόρμες (Facebook, Instagram, TikTok), βλέπουμε να επεκτείνονται οι ψεύτικοι λογαριασμοί. Κάνουν μάλιστα καριέρα influencer πρόσωπα δημιουργημένα από ΑΙ. Μπορεί να αλλάξει ή να περιοριστεί αυτό το φαινόμενο ή έχει ανοίξει «ο ασκός του Αιόλου;».

Ο καθένας πλέον μπορεί να ανοίξει έναν ψεύτικο λογαριασμό, είτε για να μη «λερώσει» τον official λογαριασμό του, είτε γιατί κάτι έχει να κερδίσει από όλο αυτό. Μιλάτε για influencer. Υπάρχουν άτομα που αξίζει να ακολουθήσουμε, που κάτι θα κερδίσουμε, μια στάση ζωής ας πούμε, υπάρχουν όμως και οι «εμπορικοί» ως επί το πλείστον, αυτοί που διαφημίζουν προϊόντα. Μόδα είναι και θα περάσει. Και ναι, πιστεύω ότι έχει ήδη ανοίξει «ο ασκός του Αιόλου», γιατί τα νέα παιδιά είναι πιο σκεπτόμενα, εγώ βλέπω από τα παιδιά μου, δεν θα τους πείσει κανένας influencer να αγοράσουν κάτι ή να δουν ταξίδια σε «μαγικές» τοποθεσίες που πληρώνει μια εταιρεία στο τέλος της ημέρας.

Στο X – Twitter η ανωνυμία των χρηστών είναι κάτι που δεν έχει αλλάξει μετά την εξαγορά του Μέσου από το Έλον Μασκ. Αυτό όμως διευκολύνει τις διαδικτυακές επιθέσεις και την τοξικότητα. Πώς το σχολιάζετε;

Στην Ελλάδα είναι πιο χύμα τα πράγματα, γιατί το X δεν έχει ακόμη γραφεία και θα πρέπει να περιμένει κάποιος την ευαισθησία ή την όρεξη της πλατφόρμας να εξετάσει μια καταγγελία ή να απαντήσει στη Δίωξη Ηλεκτρονικού Εγκλήματος για το ποιος είναι ποιος.

Αυτό το γνωρίζουν τα κακόβουλα άτομα και απλώς συνεχίζουν ακάθεκτα να κάνουν αυτό που τους δίνει χαρά: επιθέσεις. Δεν θυμώνω πλέον μαζί τους, μου πήρε λίγο καιρό, αλλά κατάλαβα ότι πρόκειται για άτομα που δεν έχουν ζωή έξω από το Χ ή έχουν μια πολύ δυσάρεστη ζωή και προσπαθούν εκεί μέσα να βγάλουν τα απωθημένα τους. Αυτό όμως που με ενοχλεί αφάνταστα είναι οι ομάδες, που μαζεύονται πέντε – έξι, δημιουργούν μια κλίκα και «την πέφτουν» ομαδικά σε όποιον δεν τους αρέσει ή έχει αντίθετη άποψη από αυτούς.

«Μικρές συμμορίες του Χ», όπως τους περιγράφω στο βιβλίο που γράφω. Το θέμα είναι: κερδίζουν κάτι; Όχι, γιατί με μαθηματική ακρίβεια ο χάρτης της παρέας θα αλλάξει πιο γρήγορα από τον καιρό στον αττικό ουρανό και θα δημιουργηθεί μια άλλη κλίκα και οι πρώην φίλοι θα κράζουν με τους πρώην εχθρούς παρέα.

Στην Αμερική ξυπνάς το πρωί, σκέφτεσαι κατά πόσο σε έχει ενοχλήσει μια επίθεση και αν δεν μπορείς απλώς να την αγνοήσεις, παίρνεις έναν καφέ και πας στα γραφεία της πλατφόρμας με έναν δικηγόρο, κάνεις μια αίτηση, δίνεις τα απαιτούμενα αποδεικτικά και σε λίγες μέρες έχεις το όνομα που κρύβεται πίσω από το άβαταρ. Ναι, έχει κόστος, αλλά ξέρεις ότι δεν είσαι έρμαιο στις διαθέσεις του καθενός.

Ασαφής νομοθεσία

Στην Καλιφόρνια υπάρχει νόμος που απαγορεύει σε bot να προσποιούνται ότι είναι άνθρωποι, όταν προσπαθούν να πουλήσουν αγαθά, υπηρεσίες ή να επηρεάσουν εκλογές. Στην Ελλάδα πώς βλέπετε την κατάσταση;

Γι’ αυτόν τον λόγο είπα πιο πριν ότι η νομοθεσία στην Ελλάδα είναι ακόμη ασαφής, και εκεί έρχονται οι «πληρωμένοι» λογαριασμοί, δηλαδή χρήστες που κάνουν επάγγελμα, κατά την άποψή μου, το να προσπαθούν να επηρεάσουν την κοινή γνώμη. Αυτοί λοιπόν δημιουργούν «ομάδες», «οπαδούς», γιατί αλλιώς δεν μπορούν να λειτουργήσουν, αλλά αργά ή γρήγορα φαίνεται όλο αυτό. Και το αστείο είναι ότι όταν αρχίζεις τις ερωτήσεις και στριμώξεις κάποιον για τις προθέσεις του, τότε αρχίζει το «οπαδικό» πανηγύρι!

Είναι τουλάχιστον αστείο να θεωρούν ότι θα επιβιώσουν ψηφιακά για πάντα, έτσι δεν είναι;

Τα τελευταία χρόνια οργιάζουν τα κρούσματα βίας μεταξύ ανηλίκων, τα οποία δημιουργούνται μόνο και μόνο για να καταγραφούν και να ανέβουν σε δημοφιλή social, όπως το TikTok. Παρατηρούμε ότι οι πλατφόρμες αντί να προσπαθούν να περιορίσουν το φαινόμενο, βοηθούν τους παραβατικούς χρήστες. Ο αλγόριθμος όχι μόνο επιτρέπει σε άτομα να ανεβάζουν βίαιο περιεχόμενο, αλλά τους προβάλλει και λογαριασμούς από χρήστες που βλέπουν και ανεβάζουν επίσης τέτοια βίντεο. Πώς το σχολιάζετε;

Και πάλι θα πω ότι είναι ρευστή η νομοθεσία της Ελλάδας. Στην Αμερική θα είχε πέσει ο λογαριασμός αυτόματα. Εδώ όσες καταγγελίες και να γίνουν σε τέτοια παραβατικά account, κάνουν καιρό να πέσουν ή δεν πέφτουν. Το θέμα δεν είναι τι κάνουν οι πλατφόρμες, αλλά το τι κάνει το σπίτι του κάθε παιδιού και πώς εκλαμβάνει την παραβατική συμπεριφορά του. Η βία μεταξύ ανηλίκων το τελευταίο διάστημα έχει πάρει μεγάλες διαστάσεις και θεωρώ ότι ακόμη και τα σχολεία θα πρέπει να εντάξουν προγράμματα, καθώς και ψυχολογική στήριξη. Γιατί το θύμα θα χρειαστεί στήριξη, αλλά και ο θύτης κάποιο πρόγραμμα που να τον βοηθήσει να κατανοήσει τι κάνει. Δεν θεωρώ ότι ένα παιδί, ακόμα κι αν είναι παραβατικό, δεν μπορεί να βοηθηθεί στην ηλικία των 12-13 ετών, και δεν συμφωνώ καθόλου με το να το πετάξουμε στην πυρά, πρέπει να το βοηθήσουμε.

«Τηλεπερσόνες» των space

Ποια η γνώμη σας για τα space;

(σ.σ. τρόπος δημόσιων διαδικτυακών συνομιλιών στο X – Twitter για κάποια θέματα, συνήθως με ανοιχτή συμμετοχή στη συζήτηση, υπό την προϋπόθεση ότι έχει δοθεί πρόσβαση σε κάποιον χρήστη της πλατφόρμας).

Ήρθαν την πιο «κατάλληλη» λάθος στιγμή, σε μια εποχή καραντίνας, αποκλεισμού. Η αποξένωση τόσο καιρό και ο εγκλεισμός, όλος αυτός ο κοινωνικός αποκλεισμός μας βρήκε διψασμένους για επικοινωνία. Οι άμυνές μας ήταν πεσμένες στην επιλογή με ποιους θα συνομιλήσουμε και ουσιαστικά αν είχαμε κάτι κοινό ή όχι. Αν εξαιρέσουμε φυσικά τις τηλεπερσόνες που προέκυψαν (έτσι τις ονομάζω εγώ), κάποιες που βρήκαν μικρόφωνο και θεώρησαν ότι αυτόματα έγιναν οικοδέσποινες σε talk show στη ζώνη υψηλής τηλεθέασης.

Εκεί κυριαρχούν η ίντριγκα και ο φανατισμός, ο πόλεμος της επικράτησης για το κοινό. Πραγματικά πίστεψαν ποτέ, άραγε, ότι είχαν κοινό; Φανταστείτε 300 άγνωστους, εντελώς διαφορετικούς χαρακτήρες να συνυπάρχουν μέσα σε ένα χώρο, τι μπορεί να συμβεί, και απλώς συνέβη…

Και την επόμενη στιγμή μπορεί να έχεις μετανιώσει που είπες κάτι ή τσακώθηκες με κάποιον και μέχρι πρότινος όλα καλά. Μιλούσε ο κόσμος και έβρισκαν τη «χρυσή τομή», εάν και εφόσον υπήρχε. Τώρα περάσαμε στη νέα τάξη πραγμάτων, δεύτερα account να παίζουν «κονσέρβα» τα παλιά space, όμως μόνο εκείνα που είχαν φιλονικίες με σκοπό ξεκάθαρα τη δημόσια διαπόμπευση των συμμετεχόντων για να σπάνε πλάκα μερικοί από κάτω. Λες και δεν μιλάμε για ανθρώπινες ψυχές. Ή μήπως το πιο επικίνδυνο: «Προσέχετε τι λέτε και τι σχολιάζετε», γιατί κάποιος καταγράφει και αργότερα τα παίζει, με μουσική υπόκρουση από τηλεπαιχνίδι και εκφωνητή που φέρεται ως αδέκαστος κριτής. Έχω δει άτομα να καταρρέουν ψυχολογικά από όλη αυτή την πίεση. Καταλαβαίνετε ότι τα space είναι δημόσιοι χώροι, όμως κάποιος κάνει καταγραφή χωρίς την άδεια κανενός, «κόβει – ράβει» και τα αναπαράγει σε έναν μελλοντικό χρόνο με σκοπό μόνο τον διασυρμό. Εκφοβισμός λοιπόν;

Έχετε αδικήσει ή έχετε αδικηθεί μέσα σε πλατφόρμα;

Ναι, έχω αδικήσει, πήρα μια λάθος πληροφόρηση, δημιούργησα μια εσφαλμένη εντύπωση και αδίκησα, όμως είμαι άνθρωπος που ξέρω να ζητάω συγγνώμη και να αναγνωρίζω το λάθος μου. Αν έχω αδικηθεί, φυσικά θα στενοχωρηθώ, θα νευριάσω, ίσως μάλιστα προσπαθήσω να με υπερασπιστώ, όμως στο τέλος της ημέρας πώς επηρεάζει αυτό τη ζωή μου; Καθόλου, άρα λάθος που ασχολήθηκα και δεν το αγνόησα. Και θα μου πεις εσύ τότε «γιατί να ζητήσεις συγγνώμη;». Γιατί εγώ ξέρω ότι δεν με επηρεάζει όλο αυτό, δεν ξέρω όμως πόσο μπορεί να επηρεάσει τον συνάνθρωπό μου.

ΜΙΝΙ ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ

Η Ευανθία Μάγνη δηλώνει ότι «γεννήθηκε στη Σελήνη και κατοικεί στον Άρη». Έχει γράψει στίχους για Έλληνες και Τούρκους ερμηνευτές και τέσσερα βιβλία που έγιναν best seller. Είναι ιδρυτικό μέλος της εταιρείας Spider Music με έδρα την Αθήνα. Είναι παντρεμένη και έχει δύο παιδιά.