Τα τρικ των πολυεθνικών που εξαφανίζουν τις ζημίες

Του Νίκου Καρούτζου

Tεράστιοι τζίροι, μικρά κέρδη ή ακόμα και συνεχείς ζημίες συνθέτουν το σκηνικό των αποτελεσμάτων συντριπτικού ποσοστού των πολυεθνικών εταιρειών που δραστηριοποιούνται στην ελληνική αγορά. Το γεγονός αυτό γεννά το ερώτημα αν τελικά η παρουσία τους στην Ελλάδα γίνεται για λόγους φιλανθρωπίας. Μια απλή όμως μελέτη των οικονομικών στοιχείων ορισμένων μεγάλων επιχειρήσεων στην Ελλάδα δείχνει ότι η τακτική της μεταφοράς κερδών στη μητρική διαμέσου διάφορων τεχνικών αποτελεί σύνηθες φαινόμενο, με την ελληνική πολιτεία να παρακολουθεί τις περισσότερες φορές αμέτοχη. 

Το εντυπωσιακό είναι πως υπάρχουν πολυεθνικές εταιρείες που έχουν να δημοσιεύσουν αρκετά χρόνια ισολογισμό, καθώς τα πρόστιμα που επιβάλλονται είναι εξευτελιστικά (1.000 ευρώ), ενώ υποτίθεται ότι προβλέπεται ρητά πως η καταχώριση στο Γενικό Εμπορικό Μητρώο (ΓΕΜΗ) των οικονομικών καταστάσεων(ισολογισμός, αποτελέσματα χρήσεως, πίνακα διαθέσεως αποτελεσμάτων και της έκθεσης ελέγχου) πραγματοποιείται 20 τουλάχιστον ημέρες πριν από τη συνεδρίαση της τακτικής συνέλευσης της εταιρείας. Μάλιστα, παρά το γεγονός ότι σε περίπτωση παράβασης καθίσταται η απόφαση εγκρίσεως του ισολογισμού ακυρώσιμη και επιφέρει ποινικές ευθύνες, ουδεμία διαδικασία κινείται από την πλευρά του κράτους.

Ποινές χάδι

Επίσης, δεν κινούνται διαδικασίες για πολυεθνικές που λειτουργούν ή λειτουργούσαν επί χρόνια με αρνητικά ίδια κεφάλαια παρά τις ρητές διατάξεις του νόμου για την άμεση υποχρέωση διενέργειας αύξησης μετοχικού κεφαλαίου. Βεβαίως κατά καιρούς έχουμε και κάποιες κινήσεις, ειδικά από τις φορολογικές Αρχές, όπως η επιβολή προστίμων για μη καταβολή χαρτοσήμου σε ενδοομιλικά δάνεια, οι οποίες καταπίπτουν στα δικαστήρια. Δηλαδή αντί η πολιτεία να ελέγξει την τεκμηρίωση των ενδοομιλικών συναλλαγών, περιορίζεται σε πυροτεχνήματα, που στο τέλος δεν έχουν ουσιαστικές επιπτώσεις.

Ενδεικτικό του χάους που επικρατεί είναι το γεγονός ότι υπάρχουν πολυεθνικές που δεν ανευρίσκονται στο ΓΕΜΗ, ενώ κάποιες, αν και πωλούν αισθητά ακριβότερα στην Ελλάδα τα ίδια προϊόντα που πωλούν σε άλλες χώρες με υψηλότερο βιοτικό επίπεδο, εμφανίζουν ανύπαρκτα κέρδη.

Media Markt

Επενδύσεις με τα λεφτά των άλλων

Η ομόλογη Media Markt στη χρήση που ολοκληρώθηκε στις 30/09/2015 εμφανίζει τζίρο της τάξεως των 185 εκατ. ευρώ και οι ζημίες διαμορφώθηκαν στα 6,339 εκατ. ευρώ από 8,186 εκατ. ευρώ. Η εταιρεία καταγράφει ασταμάτητα ζημίες ανεξαρτήτως νομικής μορφής από την ημέρα που εγκαταστάθηκε στην Ελλάδα, με συνέπεια μέχρι σήμερα να έχει επιτύχει συσσωρευμένη ζημία άνω των 170 εκατ. ευρώ. Μέσα σε αυτό το σκηνικό, ο πρόεδρος της εταιρείας Δημήτρης Κατραβάς σε συνέντευξή του είχε πει το αμίμητο ότι η αύξηση κεφαλαίου ύψους 74 εκατ. ευρώ που έκανε η εταιρεία είναι η μεγαλύτερη γερμανική επένδυση που έγινε στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια. Και γνωρίζει πολύ καλά ότι η «επένδυση» αυτή ήταν υποχρεωτική για να μη βάλει λουκέτο η εταιρεία στην Ελλάδα, η οποία, σημειωτέον, επί χρόνια λειτουργούσε με το καθεστώς «κάθε κατάστημα και εταιρεία» και ενώ όλα τα καταστήματα είχαν μόνιμα αρνητικά ίδια, η ελληνικη πολιτεία είτε κοιμόταν είτε έκανε ότι δεν έβλεπε ή οι υπηρεσίες που είναι επιφορτισμένες με τον έλεγχο είχαν άλλα πράγματα κατά νου.

Mονόδρομος η ΑΜΚ

Αξίζει να σημειωθεί ότι μετά τις ζημίες του 2015 τα κεφάλαια της Media Markt είναι πάλι αρνητικά κατά 3,4 εκατ. ευρώ, όπερ σημαίνει ότι με βάση τον νόμο θα πρέπει να κινήσει τις διαδι-
κασίες για αύξηση του μετοχικού της κεφαλαίου.

Από τη μελέτη των οικονομικών καταστάσεων του 2015 προκύπτει ότι η εταιρεία λειτουργεί με αρνητικό κεφάλαιο κίνησης κατά 14,122 εκατ. ευρώ. Αυτό πρακτικά σημαίνει
πως για να εξοφλήσει το σύνολο των υποχρεώσεών της πρέπει να εκποιήσει το σύνολο του κυκλοφορούντος ενεργητικού της στις τιμές που αναφέρονται στον ισολογισμό της και να προσθέσει επιπλέον το ποσό των 14.122.519 ευρώ. Για να ανατραπεί αυτή η κατάσταση είτε θα πρέπει να υπάρξει η ένεση ρευστότητας είτε να προκύψουν κέρδη. Επισημαίνεται ότι η εταιρεία εμφανίζει στις 30/09/2015 υποχρεώσεις σε συνδεδεμένες επιχειρήσεις ύψους 4 εκατ. ευρώ, αλλά την ίδια στιγμή έχει και χρεωστικούς τόκους 2,44 εκατ. ευρώ, ενώ στη χρήση 2014 το ποσό ήταν 3,119 εκατ. ευρώ με μηδενικές υποχρεώσεις προς συνδεδεμένες εταιρείες.

Αυτό σημαίνει ότι στα ενδιάμεσα των χρήσεων χρηματοδοτείται από άλλες εταιρείες του ομίλου με άγνωστο επιτόκιο και οι λογαριασμοί κλείνουν κατά τη δημοσίευση ισολογισμών ώστε να μην ξέρει κανένας τι γίνεται. Είναι δε εντυπωσιακό ότι το ΓΕΜΗ δεν έχει αναλυτικά στοιχεία ισολογισμού και κανένας αρμόδιος δεν έχει επιληφθεί του θέματος.

Kωτσόβολος

Ανοιγοκλείνουν ενδοομιλικά δάνεια

Δεν έχει περάσει πολύς καιρός από τότε που οι Βρετανοί μέτοχοι της εταιρείας (Dixons) «αποθέωναν» τις επιδόσεις της ελληνικής θυγατρικής τους, της Κωτσόβολος, αλλά την ίδια στιγμή τα δημοσιευμένα στοιχεία στην Ελλάδα προκαλούσαν σωρεία ερωτημάτων. Η πολυεθνική μόλις ανακοίνωσε ισχυρές πωλήσεις για τα Χριστούγεννα, επισημαίνοντας τις υψηλές επιδόσεις της ελληνικής θυγατρικής της, η οποία από το καλοκαίρι έχει εκτιμήσει ότι στην τελευταία χρήση (που έληξε στις 30 Απριλίου 2016) θα επιστρέψει έπειτα από χρόνια στη κερδοφορία. Μάλιστα, αναλυτές της Barclays, έχοντας στοιχεία από την εταιρεία, υπολόγισαν ότι θα φτάσει τα 8 εκατ. ευρώ, βάζοντας όμως πολλά ερωτηματικά για τις επιδράσεις από την κρίση.

Βέβαια πέρυσι, παρά την εντυπωσιακή αύξηση των πωλήσεων και παρά το γεγονός ότι δεν υπήρχαν capital controls, τα κέρδη δεν ήλθαν. Η Κωτσόβολος ναι μεν είδε τις πωλήσεις της να αυξάνονται κατά 13% φθάνοντας στα 381,7 εκατ. ευρώ (από 338,2 εκατ. ευρώ το οικονομικό έτος 2013-14) με τα ενοποιημένα κέρδη προ φόρων, τόκων και αποσβέσεων (EBITDA) να αυξάνονται κατά 1,2%, όμως τα καθαρά κέρδη ήταν αρνητικά κατά 5,1 εκατ. ευρώ περίπου, καθώς η εταιρεία ισχυρίστηκε ότι ξεπέρασε τις προβλέψεις.

Είναι όμως τόσο απλά τα πράγματα; Μάλλον όχι, δεδομένου ότι επί πολλά έτη η εταιρεία καταγράφει ζημίες και στο τέλος Απριλίου του 2015 είχε συσσωρευμένες ζημίες ύψους 55,7
εκατ. ευρώ. Ταυτόχρονα, για πρώτη φορά εμφανίζει να χρωστά στη θυγατρική της 9 εκατ. ευρώ από δάνειο ενδοομιλικό. Οπως αναφέρεται στις οικονομικές καταστάσεις, η εταιρεία
στις 23 Απριλίου του 2015 αποπλήρωσε 11 εκατ. ευρώ από ενδοομιλικό δάνειο που είχε λάβει στις 24 Απρι-
λίου 2014. Εμεινε υπόλοιπο 9 εκατ. ευρώ, το οποίο αποπληρώθηκε στις 9 Μαΐου.

«Εκρυψαν» 20 εκατ. ευρώ

Ανατρέχοντας όμως στις οικονομικές καταστάσεις Απριλίου 2015 διαπιστώνει κάποιος ότι για την προηγούμενη χρήση ο λογαριασμός «υποχρεώσεις προς συνδεδεμένες επιχειρήσεις» είναι μηδενικός. Και είναι απορίας άξιον πού έχουν «κρυφτεί» 20 εκατ. ευρώ ενδοομιλικού δανείου. Ανατρέχοντας στις δημοσιευμένες οικονομικές καταστάσεις της προηγούμενης χρήσης και πάλι δεν υπάρχει εγγραφή υποχρεώσεων προς συνδεδεμένες επιχειρήσεις. Βεβαίως, στους λοιπούς λογαριασμούς τάξεως υπάρχει ένα ποσό 19,7 εκατ. ευρώ.

Αν κάποιος δει και τις δύο οικονομικές καταστάσεις αντιλαμβάνεται την αλλαγή του τρόπου απεικόνισης των ποσών, πράγμα που δεν απασχολεί την ελεγκτική εταιρεία Deloitte, της οποίας η ετήσια αμοιβή για έλεγχο οικονομικών καταστάσεων και παροχή φορολογικού πιστοποιητικού είναι 180.000 ευρώ. Αξίζει πάντως να σημειωθεί ότι η Κωτσόβολος εμφανίζεται να πληρώνει πάνω από 2 εκατ. ευρώ σε χρεωστικούς τόκους και συναφή έξοδα, αλλά είναι απορίας άξιον ποια είναι τα συναφή έξοδα όταν η εταιρεία δηλώνει ότι κατέβαλε τόκους 685.000 ευρώ για τόκους ενδοομιλικών δανείων. Σημειωτέον ότι η εταιρεία στις 13 Ιουλίου 2015 σύναψε ενδοομιλικό δάνειο 10 εκατ. ευρώ και άλλα 3 εκατ. ευρώ στις 20 Αυγούστου, τα οποία δεν είχε αποπληρώσει έως τον Οκτώβριο, όταν δημοσίευσε τις ενδιάμεσες οικονομικές καταστάσεις, παρά τη σημαντική αύξηση των πωλήσεων που τα ίδια τα στελέχη της αναφέρουν πως είχε.

Nestle

Πληρώνει επιτόκια προβληματικής εταιρείας
Την ίδια στιγμή, ζήτημα ενδοομιλικών δανείων υπάρχει και στη Nestle, στην οποία οι φορολογικές Αρχές έχουν επιβάλει πρόστιμα για μη καταβολή χαρτοσήμου ενδοομιλικών δανείων της τάξεως των 6 εκατ. ευρώ. Η εταιρεία, με κύκλο εργασιών 385 εκατ. ευρώ, έχει κέρδη 10,3 εκατ. ευρώ, όταν το EBITDA ανέρχεται σε 45,5 εκατ. ευρώ. Για το 2014 η εταιρεία έχει βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις προς συνδεδεμένα μέρη ύψους 185 εκατ. ευρώ, για τα οποία καταβάλλει τόκους προς άλλες εταιρείες του πολυεθνικού ομίλου. Οι τόκοι αυτοί αφαιρούνται από τα κέρδη στην Ελλάδα, με αποτέλεσμα να περιορίζεται το κέρδος επί του οποίου καταβάλλεται φορολογία στην ελληνική αγορά.

Τα στοιχεία για τα ενδοομιλικά δάνεια είναι εντυπωσιακά, καθώς το 2014 για τα 100 εκατ. ευρώ το μέσο επιτόκιο ήταν 7,1% και για τα 82 εκατ. ευρώ 7,4%, ενώ την προηγούμενη χρήση τα αντίστοιχα μεγέθη ήταν 8,87% και 9,43%. Τέτοια επιτόκια στην Ελλάδα πληρώνουν εταιρείες μόνο με σκασμέ-
νο δανεισμό και μάλιστα στην τρέχουσα εποχή της βαθιάς κρίσης του τραπεζικού συστήματος.

Unilever Hellas

Η «τρύπα» των 100 εκατ. ευρώ

Μια άλλη εταιρεία που ήταν εισηγμένη στο Χρηματιστήριο και εμφάνιζε κέρδη, αλλά από τη στιγμή που διαγράφηκε με ίδια πρωτοβουλία και υπέστη πολλαπλούς μετασχηματισμούς είδε τα δεδομένα της να αλλάζουν άρδην, είναι η UNILEVER Hellas, η οποία αποτελεί τη μετεξέλιξη της πρώην εισηγμένης ΕΛΑΪΣ. Το 2006 η εταιρεία είχε πωλήσεις 238 εκατ. ευρώ περίπου και καθαρά μετά φόρων κέρδη 23,6 εκατ. ευρώ. Η μετασχηματισθείσα εταιρεία στις 31/12/2010 είχε έσοδα 385 εκατ. ευρώ και κέρδη δραματικά μειωμένα σε σχέση με την εταιρεία ΕΛΑΪΣ, καθώς διαμορφώθηκαν σε μόλις 9 εκατ ευρώ. Το 2014, που υπάρχει ο τελευταίος δημοσιευμένος ισολογισμός, τα έσοδα διαμορφώθηκαν σε 447 εκατ. ευρώ από 451 εκατ. ευρώ το 2013, ενώ τα κέρδη μετά φόρων ήταν μόλις 3,4 εκατ. ευρώ το 2014 και 1,3 εκατ. ευρώ το 2013.

Τα κέρδη έγιναν τόκοι

Το εντυπωσιακό είναι ότι μετά το 2010 αρχίζουν να εμφανίζονται ενδοομιλικά δάνεια, τα οποία το 2014 (31/12) ήταν 170 εκατ. ευρώ. Το 2014 η εταιρεία πλήρωσε κυρίως για τόκους ενδοομιλικών δανείων 10,2 εκατ. ευρώ και το 2013 είχε καταβάλει 12,8 εκατ. ευρώ. Ουσιαστικά, δηλαδή, τα κέρδη απομειώνονται και από τους τόκους ενδοομιλικών δανείων. Την ίδια στιγμή αποκαλυπτικότατες των πρακτικών της πολυεθνικής είναι οι παρατηρήσεις των ορκωτών ελεγκτών, απ’ όπου προκύπτει ότι δεν κάνει απόσβεση υπεραξίας από συγχωνεύσεις ύψους 290 εκατ. ευρώ, που αν την έκανε θα είχε αρνητικό κεφάλαιο 100 εκατ. ευρώ. Δηλαδή η Unilever ετσιθελικά εμφανίζει θετικό κεφάλαιο, καθώς ουδείς μπήκε στον κόπο να την ελέγξει.

Lidl

Λειτουργεί ως ομόρρυθμη

Χαρακτηριστικό παράδειγμα εταιρείας με εντελώς κρυφά οικονομικά στοιχεία είναι η Lidl, η οποία, παρά το γεγονός ότι κάνει τεράστιους τζίρους (υπολογίζεται πάνω από 1 δισ. ευρώ), λειτουργεί ως Ομόρρυθμη Εταιρεία, γεγονός που της εξασφαλίζει τη μη δημοσίευση οικονομικών στοιχείων. Η ίδια η εταιρεία που το 2011 είχε παραδεχτεί ότι πωλούσε με… καπέλο προϊόντα, είχε παραπεμφθεί στην Επιτροπή Ανταγωνισμού και έκτοτε αγνοείται η τύχη της συγκεκριμένης υπόθεσης.

(Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα #Είδηση το Σάββατο 14/5)