Ταμείο Ανάκαμψης: Τα «αγκάθια» στη διαπραγμάτευση – Τι προτείνει ο Σαρλ Μισέλ για συμβιβασμό

11/07/2020 9:18

Σημαντικά είναι τα «αγκάθια» στη διαπραγμάτευση για το ευρωπαϊκό Ταμείο Ανάκαμψης και τον επόμενο επταετή προϋπολογισμό της ΕΕ (2021-27), λίγες ημέρες πριν τη Σύνοδο Κορυφής των Ευρωπαίων ηγετών στις Βρυξέλλες την ερχόμενη Παρασκευή και Σάββατο (17/18 Ιουλίου).

Το τελευταίο διάστημα έχουν ενταθεί από την πλευρά της Γερμανίας και της Γαλλίας -που έχουν ταχθεί υπέρ της πρότασης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για ένα ταμείο ανάκαμψης 750 δισ. ευρώ- οι εκκλήσεις να υπάρξει γρήγορα μία συμφωνία. Ωστόσο, διαφορές εξακολουθούν να υπάρχουν, κυρίως με την ομάδα των τεσσάρων λεγόμενων «φειδωλών» χωρών του Βορρά -Ολλανδία, Αυστρία, Σουηδία και Δανία- της οποίας ηγείται ατύπως ο Ολλανδός πρωθυπουργός Μαρκ Ρούτε.

Για να γεφυρώσει τις διαφορές αυτές, ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Σαρλ Μισέλ, παρουσίασε την Παρασκευή μία συμβιβαστική πρόταση με παραχωρήσεις στις χώρες που αντιδρούν, οι οποίες αφορούν στο ύψος του προϋπολογισμού και τις επιστροφές από αυτόν καθώς και τα κριτήρια κατανομής των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης. Πάντως, στη συμβιβαστική πρόταση διατηρήθηκε η πρόβλεψη για τα 750 δισ. ευρώ και την αναλογία επιχορηγήσεων και δανείων (500 δισ. επιχορηγήσεις και 250 δισ. δάνεια). Σημειώνεται ότι, με βάση την πρόταση της Κομισιόν, η Ελλάδα μπορεί να λάβει 32 δισ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης, από τα οποία 22,5 δισ. ευρώ αφορούν σε επιχορηγήσεις. Όπως και η Κομισιόν, ο Σαρλ Μισέλ πρότεινε το μεγαλύτερο μέρος των πόρων του Ταμείου να δοθεί στις χώρες του Νότου.

Από δηλώσεις Ευρωπαίων αξιωματούχων και πληροφορίες προκύπτει ότι οι διαφορές που έχουν καταγραφεί στη διαπραγμάτευση αφορούν, μεταξύ άλλων, το ύψος του Ταμείου Ανάκαμψης και του νέου προϋπολογισμού της ΕΕ, τις επιστροφές από τον προϋπολογισμό, την κατανομή των πόρων του Ταμείου μεταξύ επιχορηγήσεων και δανείων, καθώς και τα κριτήρια βάσει των οποίων οι χώρες θα λάβουν επιχορηγήσεις από το Ταμείο Ανάκαμψης και αν αυτές θα πρέπει να συνδέονται με όρους. Ειδικότερα:

Το μέγεθος του Ταμείου Ανάκαμψης και του νέου προϋπολογισμού

Οι λεγόμενες «φειδωλές» χώρες θέλουν έναν μικρότερο προϋπολογισμό από το περίπου 1,1 τρισ. ευρώ που πρότεινε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Την Παρασκευή, ο Σαρλ Μισέλ παρουσίασε μία συμβιβαστική πρόταση για έναν προϋπολογισμό ύψους 1,074 τρισ. ευρώ. Από την άλλη πλευρά, οι χώρες της Ανατολικής Ευρώπης αλλά και του Νότου που είναι αποδέκτες αγροτικών επιδοτήσεων και αναπτυξιακών προγραμμάτων του προϋπολογισμού της ΕΕ, θέλουν να διατηρηθούν οι παροχές αυτές. Όσον αφορά τα επιπλέον 750 δισ. ευρώ του Ταμείου Ανάκαμψης, τα οποία θα δανεισθεί η Ευρωπαϊκή Επιτροπή από τις αγορές, αυτά θεωρούνται πολλά από ορισμένες χώρες. Ο Σαρλ Μισέλ διατήρησε την πρόταση της Κομισιόν για τα 750 δισ. ευρώ.

Επιστροφές από τον προϋπολογισμό

Οι τέσσερις «φειδωλές» χώρες θέλουν να διατηρήσουν τις μειώσεις στις εισφορές τους στον προϋπολογισμό της ΕΕ, ενώ άλλες χώρες θέλουν να σταματήσουν αυτές οι επιστροφές. Ο Σαρλ Μισέλ πρότεινε να υπάρξουν οι επιστροφές.

Επιχορηγήσεις και δάνεια

Οι χώρες του Νότου θέλουν οι πόροι του Ταμείου Ανάκαμψης να δοθούν κυρίως με τη μορφή επιχορηγήσεων, ενώ η Ολλανδία θέλει μόνο δάνεια. Ο Σαρλ Μισέλ διατήρησε την πρόταση της Κομισιόν για επιχορηγήσεις 500 δισ. ευρώ και δάνεια 250 δισ. ευρώ.

Κριτήρια κατανομής των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης

Ανατολικές χώρες -μεταξύ των οποίων η Λιθουανία και η Βουλγαρία- είναι αντίθετες στην πρόταση της Κομισιόν να δοθούν οι περισσότεροι πόροι του Ταμείου στις χώρες του Νότου, με βάση τα υψηλά ποσοστά ανεργίας που είχαν πριν από την πανδημία. Για να ενισχύσουν το δικό τους μερίδιο, θεωρούν ότι πρέπει να ληφθούν υπόψη και άλλα κριτήρια, όπως η μείωση του πληθυσμού ή τα κριτήρια να συνδέονται μόνο με τα πλήγματα που έχουν υποστεί οι οικονομίες από την COVID-19. Ο Σαρλ Μισέλ πρότεινε ένα μέρος των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης να δοθούν με βάση την έκταση της ύφεσης που θα έχουν οι χώρες λόγω του κορωνοϊού.

Όροι για τη χορήγηση των πόρων

Οι πλούσιες χώρες του Βορρά λένε ότι η υλοποίηση οικονομικών μεταρρυθμίσεων πρέπει να είναι προϋπόθεση για την εκταμίευση πόρων από το Ταμείο Ανάκαμψης. Αυτό το απορρίπτουν κατηγορηματικά οι χώρες του Νότου. Οι περισσότερες χώρες της ΕΕ θέλουν να μη χορηγούνται πόροι στις χώρες που δεν σέβονται βασικές δημοκρατικές αρχές, μία προειδοποίηση που αφορά την Πολωνία και την Ουγγαρία. Ο Σαρλ Μισέλ είπε ότι προϋπόθεση για τη χορήγηση των πόρων θα είναι ο σεβασμός του κράτους δικαίου.

Αποπληρωμή του χρέους

Ο Σαρλ Μισέλ πρότεινε η αποπληρωμή του χρέους των 750 δισ. ευρώ που θα εκδώσει η Κομισιόν να αρχίσει από τον επόμενο προϋπολογισμό 2021-27, νωρίτερα από ό,τι είχε προταθεί πριν. Το πώς θα αποπληρωθεί το χρέος αυτό δεν έχει ακόμη συμφωνηθεί, με τις προτάσεις για επιβολή μεγαλύτερης φορολογίας στην ΕΕ σε εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα ή σε πλαστικά μίας χρήσης να συναντούν αντιδράσεις, μικρότερες ωστόσο σε σχέση με άλλες προτάσεις για την επιβολή νέων ψηφιακών ή χρηματοπιστωτικών φόρων.