Ερευνητές των πανεπιστημίων University College του Λονδίνου και της Οξφόρδης, πραγματοποίησαν μελέτη σε δείγμα 160 ατόμων, μελετώντας για πρώτη φορά πόσο πόνο οι άνθρωποι είναι διατεθειμένοι να προκαλέσουν στον εαυτό τους ή σε ξένους, με αντάλλαγμα χρήματα.
Το πείραμα έφερε άκρως ενδιαφέροντα συμπεράσματα, καθώς έδειξε ότι οι άνθρωποι είναι διατεθειμένοι να δαπανήσουν κατά μέσο όρο διπλάσια χρήματα, προκειμένου κάποιος ξένος να μην πονέσει, από όσα θα δαπανούσαν για να μην πονέσουν οι ίδιοι.
Στο πείραμα, οι συμμετέχοντες χωρίστηκαν σε 80 ζευγάρια και όλοι υποβλήθηκαν σε ήπια ηλεκτροσόκ, έως σε βαθμό που μπορούσαν να το αντέξουν. Οι μισοί εθελοντές έπρεπε να πάρουν αποφάσεις αν θα γίνει ηλεκτροσόκ στους ίδιους ή στους άλλους μισούς, και κάθε φορά κοστολογούσαν τα ηλεκτροσόκ με ένα ποσό χρημάτων.
Όπως διαπιστώθηκε, ο μέσος άνθρωπος ήταν πρόθυμος να θυσιάσει διπλάσια χρήματα για να εμποδίσει να γίνει ένα ηλεκτροσόκ σε κάποιον άλλο, σε σχέση με τα χρήματα που θα θυσίαζε για να μην γίνει ηλεκτροσόκ στον ίδιο. Με άλλα λόγια, το «κόστος» ή η «τιμή» ενός ηλεκτροσόκ για τους ξένους ήταν διπλάσια από το αντίστοιχο κόστος ή τιμή του ηλεκτροσόκ για τον ίδιο.
Επιπλέον, ο μέσος άνθρωπος που συμμετείχε στο πείραμα λαμβάνοντας αποφάσεις αν θα γίνει ηλεκτροσόκ, ζητούσε σχεδόν διπλάσια χρήματα για να αυξήσει την ένταση ενός επόμενου ηλεκτροσόκ στους ξένους, από ό,τι στον εαυτό του.
Σημειώνεται ότι το πείραμα γινόταν με συνθήκες ανωνυμίας, έτσι ώστε όλες οι αποφάσεις παρέμεναν μυστικές, προκειμένου να μη φοβάται κανείς την κατοπινή αντεκδίκηση των άλλων, όταν θα μάθαιναν ότι εκείνος είχε επιλέξει να γίνουν ηλεκτροσόκ σε αυτούς. Συνεπώς, οι αλτρουιστικές αποφάσεις του καθενός δε βασίζονταν στο υπόγειο κίνητρο του φόβου.
Αξίζει επίσης να αναφερθεί ότι όταν ολοκληρώθηκε το πείραμα, οι συμμετέχοντες κλήθηκαν να δωρίσουν σε μια φιλανθρωπική οργάνωση, όποιο μέρος των χρημάτων που είχαν κερδίσει στη διάρκεια του πειράματος επιθυμούσαν.
Κατά μέσο όρο, οι συμμετέχοντες δώρισαν μόνο το 20%, ένα ποσοστό που έχει διαπιστωθεί χονδρικά και σε προηγούμενα οικονομικά πειράματα, και το οποίο δείχνει ότι ο αλτρουισμός έχει και τα… όριά του.