PLUS
Η Βασίλισσα πέθανε, ζήτω ο νέος βασιλιάς στη Μεγάλη Βρετανία που θρηνεί ακόμη την μακροβιότερη βασίλισσα της και υποδέχεται τον γηραιότερο μονάρχη στην ιστορία του Θεσμού!
Του ΝΙΚΟΥ ΒΑΣΙΛΕΙΑΔΗ
Όταν στις 21 Ιουλίου η βασίλισσα Ελισάβετ έφευγε όπως κάθε χρόνο για τις θερινές της διακοπές στο κάστρο Μπαλμόραλ της Σκωτίας, λίγοι θα είχαν σκεφτεί ότι πιθανώς δεν θα επέστρεφε ποτέ. Εδώ και καιρό, και ιδίως μετά τον θάνατο του συζύγου της πρίγκιπα Φιλίππου, και ενώ η υγεία της άρχισε να επιβαρύνεται, η βασίλισσα σταδιακά περιόρισε τις εμφανίσεις της και κάποιες υποχρεώσεις της άρχισαν να αναβάλλονται ή να λαμβάνουν χώρα σε πολύ στενό κύκλο.
Εκεί στο Ρόγιαλ Ντίσαϊντ, στο Αμπερντίν Σάιρ της Σκωτίας, η Ελισάβετ την περασμένη Τρίτη έκανε δεκτή την παραίτηση του Μπόρις Τζόνσον ως πρωθυπουργού και την επόμενη μέρα όρκισε, για πρώτη φορά στα 70 χρόνια της θητείας της εκτός Μπάκιγχαμ, 15η πρωθυπουργό τη Λιζ Τρας.
Ουδέτερη και «θεσμική»
Στις επτά δεκαετίες της βασιλείας της η Ελισάβετ παρέμεινε πάντα ουδέτερη και «θεσμική» απέναντι σε οποιαδήποτε πολιτική αλλαγή στη χώρα, κάτι το οποίο αναγνωρίστηκε ως το μεγάλο της πλεονέκτημα προσδίδοντας στον θεσμό της βασιλείας, σε δύσκολες εποχές που πολλοί θα μπορούσαν να τον αμφισβητήσουν, σεβασμό και συμπάθεια.
Όπως και η νέα πρωθυπουργός της Βρετανίας δήλωσε την Πέμπτη το βράδυ, μετά την αναγγελία του θανάτου της βασίλισσας, η Ελισάβετ υπήρξε ο «βράχος» πάνω στον οποίο χτίστηκε η σύγχρονη Βρετανία, αποτελώντας ίσως τη μοναδική «σταθερά» σε μια εποχή που τα πάντα άλλαξαν και ένας νέος κόσμος δημιουργήθηκε.
Η αγαπημένη βασίλισσα των Βρετανών με τη διακριτικότητά της και τη σύνεση που την χαρακτήριζε γρήγορα έγινε το σύμβολο της πρώην κραταιάς αυτοκρατορίας, ίσως το πιο αναγνωρίσιμο πρόσωπο σε ολόκληρο τον πλανήτη, καθώς η μορφή της αποτυπώθηκε σε νομίσματα, γραμματόσημα, εξώφυλλα δίσκων μουσικής, κούπες τσαγιού, μπλουζάκια και μαντιλάκια, ταυτίζοντας το Ηνωμένο Βασίλειο με όσα εκπροσωπούσε.
Οι καιροί άλλαζαν, η Βρετανία μεταμορφωνόταν όπως και ολόκληρος ο κόσμος, πρωθυπουργοί και ηγέτες άλλων χωρών έφευγαν, αλλά η βασίλισσα ήταν πάντα εκεί, σύμβολο και σταθερά μέσα σε έναν κυκεώνα από βαθιές αλλαγές στον πλανήτη και στις κοινωνίες μας, όπως δήλωσε η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, προσθέτοντας ότι «ποτέ δεν σταμάτησε να επιδεικνύει ηρεμία και αφοσίωση, κάτι που πρόσφερε δύναμη σε πολλούς», αν σκεφτεί κανείς ότι ήταν αρχηγός της Κοινοπολιτείας, η οποία αποτελείται από 54 κράτη, στα 16 εκ των οποίων βασίλευε, και πως τα κράτη αυτά είναι εντελώς διαφορετικά μεταξύ τους. Ένα τεράστιο μέγεθος που φανερώνει το εύρος της υπηρεσίας και τον βαθμό δυσκολίας που είχε το έργο της, να ενώνει κόσμο διαφορετικών πολιτικών πεποιθήσεων και κράτη-μέλη που δεν έχουν καμία συγγένεια μεταξύ τους.
Ανθρώπινη, προσιτή, σταθερά προσηλωμένη στον ρόλο της με το βάρος της ευθύνης που της έδινε, υπέμεινε με στωικότητα τις «τρέλες» της αδελφής της, τα παραστρατήματα του νεαρού Φιλίππου -που έφυγε από τη ζωή πριν από λίγο καιρό έχοντας φτάσει σχεδόν τα 100 χρόνια ζωής-, τα σκάνδαλα των μελών της βασιλικής οικογενείας αλλά και τις γκάφες των πρωθυπουργών της.
Ήταν ένα υπόδειγμα ηγέτη, κάνοντας πιο ουσιαστικό το έργο της μοναρχίας και, όπως και ο πατέρας της, έμαθε να υπηρετεί τα καθήκοντά της με υπομονή και αξιοπρέπεια, ακόμα και τις φορές που κατηγορήθηκε για τον τρόπο που ενεργούσε, όπως στο γεγονός του διαζυγίου της πριγκίπισσας Νταϊάνα από τον γιο της, τότε διάδοχο και νυν βασιλιά της Βρετανίας Κάρολο -μια δύσκολη εποχή για τον θεσμό της βασιλείας- που όμως κατόρθωσε να ξεπεράσει και να μετατρέψει σε νίκη.
Ο θάνατός της σοκάρει τον κόσμο περισσότερο και από το Brexit και στη Βρετανία οι «οι τεκτονικές πλάκες ανακινούνται», όπως έγραψε η συγγραφέας του Θρόνου Catherine Pepinster σημαδεύοντας το τέλος μιας μεγάλης ιστορικής περιόδου.
Η ζωή της
Η Ελισάβετ – Αλεξάνδρα – Μαίρη, όπως ήταν το πλήρες όνομά της, γεννήθηκε στις 21 Απριλίου 1926 στο Μέιφερ του Λονδίνου και βαπτίστηκε στις 29 Μαΐου της ίδιας χρονιάς στο ιδιωτικό παρεκκλήσι των Ανακτόρων του Μπάκιγχαμ.
Η μικρή πριγκίπισσα βρέθηκε πρώτη στη σειρά διαδοχής για τον θρόνο όταν ο θείος της, ο Εδουάρδος Η΄, παραιτήθηκε στις 11 Δεκεμβρίου 1936 ακολουθώντας τον δρόμο της καρδιάς του και την Αμερικανίδα Μπέσι Ουόλις Γουόρφιλντ Σίμπσον, και ο πατέρας της έγινε βασιλιάς με το όνομα Γεώργιος ΣΤ΄. Η Ελισάβετ ήταν τότε 10 ετών.
Κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου υπηρέτησε σε ένα βοηθητικό σώμα γυναικών και εκπαιδεύτηκε ως οδηγός και μηχανικός αυτοκινήτων.
Στις 20 Νοεμβρίου 1947 παντρεύτηκε τον πρίγκιπα Φίλιππο Μαουντμπάντεν της Ελλάδας, γιο του πρίγκιπα Ανδρέα, ο οποίος ήταν αδελφός του βασιλιά Κωνσταντίνου, παππού του τ. βασιλιά Κωνσταντίνου, στο Αβαείο του Γουεστμίνστερ, στο Λονδίνο.
Ο Φίλιππος και η Ελισάβετ απέκτησαν τέσσερα παιδιά: τον Κάρολο (γεν. 1948), την Άννα (1950), τον Άντριου (1960) και τον Έντουαρντ (1964). Ο γάμος τους κράτησε 73 χρόνια, μέχρι τον θάνατο του Φιλίππου, τον Απρίλιο του 2021, σε ηλικία 99 ετών.
Η Ελισάβετ ανέβηκε στον θρόνο όταν πέθανε ο πατέρας της, στις 6 Φεβρουαρίου 1952. Η ίδια τότε βρισκόταν για επίσημη επίσκεψη στην Κένυα. Στέφθηκε βασίλισσα στις 2 Ιουνίου 1953 στο Αβαείο του Γουεστμίνστερ. Αυτή ήταν η πρώτη στέψη που μεταδόθηκε ζωντανά από την τηλεόραση.
Όταν ανέλαβε τα καθήκοντά της, σε ηλικία 25 ετών, ο Ιωσήφ Στάλιν, ο Μάο Τσετούνγκ και ο Χάρι Τρούμαν ήταν ηγέτες της Σοβιετικής Ένωσης, της Κίνας και των ΗΠΑ και πρωθυπουργός της Βρετανίας ήταν ο Ουίνστον Τσόρτσιλ.
Κατά τη διάρκεια της βασιλείας της συνεργάστηκε με 15 πρωθυπουργούς. Συναντήθηκε επίσης με όλους τους προέδρους των ΗΠΑ (συνολικά 14), εκτός από τον Λίντον Τζόνσον. Επισκέφθηκε δεκάδες χώρες (ΗΠΑ, Ινδία, Πακιστάν, Κύπρο, Νεπάλ, Ιράν, Γκάνα, Καναδά, Αυστραλία, Γιουγκοσλαβία, Κίνα…) και συναντήθηκε με αμέτρητους πολιτικούς και θρησκευτικούς ηγέτες, μεταξύ των οποίων και πέντε ποντίφικες.
Στις 9 Σεπτεμβρίου 2015 έγινε η μακροβιότερη μονάρχης του Ηνωμένου Βασιλείου, ξεπερνώντας το «ρεκόρ» της προγιαγιάς της, της βασίλισσας Βικτωρίας, η οποία παρέμεινε στον θρόνο επί 63 χρόνια, 7 μήνες, 2 ημέρες, 16 ώρες και 23 λεπτά.
Η Ελισάβετ παρέμεινε μέχρι τον θάνατό της ηγεμόνας 15 χωρών, μεταξύ των οποίων είναι η Αυστραλία, ο Καναδάς, η Νέα Ζηλανδία, η Τζαμάικα, η Αντίγκουα και Μπαρμπούντα, η Γρενάδα, τα Νησιά Σολομώντα, το Τουβαλού, το Σεντ Κιτς και Νέβις και άλλες.
Γιόρτασε το Πλατινένιο Ιωβηλαίο της, τα 70 χρόνια από την ανάρρησή της στον θρόνο, στις 6 Φεβρουαρίου 2022.
Μια ζωή σαν μυθιστόρημα!
Η ζωή της βασίλισσας Ελισάβετ ήταν ένα συναρπαστικό μυθιστόρημα και με όλες μάλιστα τις προδιαγραφές που έχουν τα πετυχημένα best sellers.
Ο εφηβικός της έρωτας που κατέληξε σε μια σχέση ζωής, η άρνηση του θείου της να παραμείνει στη μοναρχία, ο ξαφνικός θάνατος του πατέρα της δίνοντας τη σκυτάλη στην πρωτότοκη κόρη να ανέβει στον θρόνο και ενδιάμεσα πολλές ιστορίες με ίντριγκες: οι προβληματικοί γάμοι των παιδιών της, η σχέση με τα ίδια της τα παιδιά και λίγο πριν από το τέλος η απόφαση του εγγονού της να εγκαταλείψει τα Ανάκτορα με την οικογένειά του για μια διαφορετική ζωή σε μια άλλη ήπειρο. Δεν είναι παράξενο που η τηλεοπτική σειρά που διηγείται τη ζωή της («The Crown») έχει σπάσει ήδη κάθε ρεκόρ τηλεθέασης κάνοντας γνωστή τη ζωή της βασιλικής οικογένειας σε κάθε σπίτι σε ολόκληρο τον κόσμο.
Στα 70 χρόνια που η Ελισάβετ υπηρέτησε το Στέμμα δέχθηκε πολλές προκλήσεις σε όλα τα επίπεδα, μια βασιλική θητεία σίγουρα γεμάτη και από πολύ δύσκολες στιγμές, προσωπικές, κοινωνικές και ιδιαίτερα πολιτικές.
Η πολυετής και ειρηνική βασιλεία της χαρακτηρίστηκε από μεγάλες αλλαγές στη ζωή του λαού της, στη δύναμη της χώρας, στην εικόνα της χώρας στο εξωτερικό και στον τρόπο με τον οποίο η μοναρχία θεωρείται και απεικονίζεται.
Μην ξεχνάμε πως όταν η Ελισάβετ ανέβηκε στον θρόνο, η μεταπολεμική Βρετανία διατηρούσε ακόμα την αίγλη της αυτοκρατορίας, καθώς είχε ακόμα στην κατοχή της αρκετές αποικιακές κτήσεις. Ωστόσο, κατά τη διάρκεια του 1950 και του 1960 πολλές από τις αποικίες απέκτησαν την ανεξαρτησία τους και η Βρετανική Αυτοκρατορία εξελίχθηκε στη σημερινή Κοινοπολιτεία των Εθνών. Και σε αυτή την αλλαγή η συμβολή της Ελισάβετ ήταν καθοριστική. Αυτό που της αναγνωρίζεται ανεξάρτητα από το αν κάποιος συμπαθεί ή όχι τη μοναρχία, είναι πως προσπάθησε να εκσυγχρονίσει τον ρόλο του βρετανικού Στέμματος και να τον κάνει πιο αγαπητό στην κοινή γνώμη.
Αφοσίωση
«Δηλώνω ενώπιόν σας ότι όλη μου η ζωή, είτε είναι μακρά είτε σύντομη, θα είναι αφιερωμένη στην υπηρεσία σας», είχε πει δεσμευόμενη να αναλάβει την Κοινοπολιτεία ως πριγκίπισσα Ελισάβετ, σε ηλικία 21 ετών, σε μια ραδιοφωνική ομιλία της από το Κέιπ Τάουν της Νότιας Αφρικής. «Θα προσπαθήσω να είμαι άξια της εμπιστοσύνης σας σε όλη τη διάρκεια του βίου μου και με όλη μου την καρδιά», είχε υποσχεθεί η νέα βασίλισσα Ελισάβετ με την ευκαιρία της στέψης της, το 1953. Και κράτησε τον λόγο της μέχρι το τέλος. Μια γυναίκα που, με ή χωρίς το στέμμα, ήταν η επιτομή της αρχοντιάς.
Όπως δημοσιεύθηκε στην “ΜΠΑΜ στο ρεπορτάζ ” που κυκλοφορεί
Διαβάστε επίσης
Ο βρετανικός Τύπος αποχαιρετά την βασίλισσα Ελισάβετ
Μπάιντεν για βασίλισσα Ελισάβετ: «Ήταν κάτι περισσότερο από μονάρχης. Όρισε μια εποχή».
