Τον τελευταίο καιρό, πληθώρα δημοσιευμάτων στον έντυπο και ηλεκτρονικό Τύπο αναφέρονται σε κακοποιήσεις γυναικών και παιδιών, πολλά από τα οποία μας συγκλονίζουν, και όρος που μπήκε στη ζωή μας είναι η ενδοοικογενειακή βία.
Τι είναι όμως η ενδοοικογενειακή βία και από ποιους ασκείται; Είναι παράνομες και καταχρηστικές συμπεριφορές κατά τις οποίες ένα άτομο ασκεί εξουσία πάνω σε ένα άλλο άτομο. Τέτοιες συμπεριφορές -κυρίως βίαιες- εκδηλώνονται από τον/τη σύντροφο ή σύζυγο και μπορεί να είναι σωματική, ψυχολογική ή και σεξουαλική βία.
Μπορεί να είναι παιδική κακοποίηση και να γίνεται με σωματική, συναισθηματική, δυστυχώς και σεξουαλική βία, αλλά ακόμα ακόμα και η παραμέληση εποπτείας των ανηλίκων από τους κηδεμόνες αποτελεί μια μορφή βίας.
Δεν μπορούμε όμως να αφήσουμε εκτός και μια άλλη μορφή ενδοοικογενειακής βίας που είναι η κακοποίηση των ηλικιωμένων, που πολύ σπάνια βλέπει το φως της δημοσιότητας, τις διαστάσεις της οποίας ουδείς μέχρι σήμερα, εξ όσων γνωρίζω επιχείρησε να ερευνήσει και να καταγράψει, όσο αυτό είναι δυνατόν.
Θα σταθούμε όμως μεταξύ όλων των παραπάνω σε μια ευαίσθητη ηλικία που είναι τα παιδιά. Ανάμεσα σε όλες τις βίαιες ενέργειες που μπορεί να εκδηλωθούν σε βάρος ενός παιδιού είναι και η ψυχολογική – συναισθηματική κακοποίηση που δεν αφήσει αποτυπώματα στο σώμα, αλλά ανεξίτηλα σημάδια στην ψυχή.
Αυτή η μορφή βίας είναι ένα μεγάλο πρόβλημα και μια νέα μορφή ενδοοικογενειακής βίας. Εκδηλώνεται με διάφορους τρόπους, όπως με τον εκφοβισμό, την απειλή σωματικής βλάβης, την απομάκρυνση από την υπόλοιπη οικογένεια, τους φίλους, το σχολείο και γενικότερα με έναν τρόπο χειραγώγησης, που δημιουργεί φόβο, ανασφάλεια, ενοχή, απόρριψη, βλάπτοντας έτσι την ψυχολογική ακεραιότητα του παιδιού.
Η χειραγώγησή του από τον γονέα επιτυγχάνεται με διάφορους τρόπους, όπως με την υπερβολική αυστηρότητα, τη δημιουργία ενοχής, την εξαγορά, την επιλεκτική στοργή, την επιθετικότητα κ.ά.
Όλα αυτά λειτουργούν σε βάρος του συναισθηματικού του κόσμου και το παιδί γίνεται ένα άβουλο ον, ένα εργαλείο που χρησιμοποιεί αυτός που το χειραγωγεί σε βάρος του άλλου γονέα και ειδικά στις περιπτώσεις που υπάρχουν προβλήματα, εντάσεις και χωρισμοί.
Αυτά τα κακοποιημένα παιδιά είναι πολύ πιθανό, έως σίγουρο, ότι στο μέλλον και όταν ενηλικιωθούν θα εκδηλώσουν ακριβώς τις ίδιες συμπεριφορές και πολλές φορές πιο σκληρές.
Για αυτήν τη μορφή ενδοοικογενειακής βίας, που αφορά παιδιά και προέρχεται από τον έναν ή τον άλλο γονέα ή και από τους δύο γονείς, δεν υπάρχουν στοιχεία. Και δεν είναι εύκολο να υπάρξουν, διότι δεν είναι καταγεγραμμένα, αφού ελάχιστα καταγγέλλονται από τον έναν ή τον άλλον γονέα.
Το χειρότερο όμως είναι ότι σε κάποιες περιπτώσεις που διαπιστώνεται από τρίτους, αυτοί «σιωπούν» είτε γιατί δεν θέλουν να «μπλέξουν» είτε γιατί το θεωρούν και φυσιολογικό ως «τρόπο διαπαιδαγώγησης του παιδιού» από τους γονείς, νοοτροπία που παραπέμπει σε παλιές εποχές και νοοτροπίες.
Δεν είναι απαραίτητο να υπάρχει σωματική βία για να επηρεαστούν βαθιά τα παιδιά. Η χειραγώγησή τους και η ψυχολογική βία αφήνουν ανεξίτηλα σημάδια στον ψυχισμό τους και στη συμπεριφορά τους.
Οι κακοποιητές – χειραγωγοί είναι άτομα που κυκλοφορούν ανάμεσά μας, διαφόρων γνωστικών επιπέδων, αλλά και κοινωνικοοικονομικών τάξεων, που δυστυχώς πάρα πολλές φορές έχουν εξασφαλισμένη την «έξωθεν καλή μαρτυρία».