Θέλουμε εστίες κινδύνου;

Του Ευσταθίου Βεργώνη*

Στην σημερινή ειδησεογραφία κυριαρχούν δύο γεγονότα. Η έξαρση μεταδοτικότητας του ιού σε δύο εστίες, σε επιβατηγό πλοίο, όπου μεγάλο ποσοστό των 320 περίπου επιβατών διαγνώστηκε θετικό, και σε κέντρο φιλοξενίας μεταναστών, όπου επίσης μεγάλος αριθμός διαγνώστηκε θετικό, Μάλιστα από τον καθηγητή προληπτικής Ιατρικής του ΕΚΠΑ κ. Τούντα τα δύο αυτά γεγονότα τονίστηκαν, για να συνειδητοποιηθεί ο κίνδυνος που υπάρχει να αποτύχει η κοινή προσπάθεια όλης της κοινωνίας για την μείωση εξάπλωσης του ιού, από τις μεμονωμένες αυτές εστίες.

Σήμερα επίσης υπήρξε ακόμη μια είδηση, διακινηθείσα μόνο μέσω των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, αλλά απόλυτα αληθής, που δένει με τις πιο πάνω σαν κομμάτι δύσκολου παζλ. Σε δικαστική αίθουσα του Εφετείου Αθηνών σε συνεδρίαση |Εφετείου Κακουργημάτων, με μόνο σκοπό όχι την εκδίκαση της υπόθεσης, αλλά την απλή διακοπή της, δηλαδή μόνο για την ανακοίνωση νέας ημερομηνίας διεξαγωγής της δίκης, είχε συγκεντρωθεί μεγάλος αριθμός προσώπων, δικηγόροι, διάδικοι, μάρτυρες, και φυσικά η σύνθεση του Δικαστηρίου, πάνω από εκατόν πενήντα, με απόσταση μεταξύ τους μικρότερη του ενός μέτρου. Το ίδιο αναμένεται και σε υπόθεση όπου συμμετέχω την Δευτέρα 6.4. Μάλιστα το απόγευμα έλαβα ηλεκτρονική επιστολή από συναδέλφους Δικαστές και Εισαγγελείς, στην οποία αν φέρεται και ότι …. η τήρηση φυσικής απόστασης έστω 1 μέτρου μεταξύ παραγόντων της δίκης, διαδίκων κλπ, στις δικαστικές αίθουσες, αίθουσες διασκέψεων, διαδρόμους κλπ είναι κατά περίπτωση πολύ δύσκολη ή αδύνατη λόγω κτηριακής υποδομής, είναι αλήθεια ότι δεν λαμβάνεται κανένα μέτρο, ώστε να ανακοινώνονται οι διακοπές των ποινικών δικαστηρίων, που είναι βέβαιο ότι θα διακοπούν, πριν την ορισμένη δικάσιμο;

Είναι αλήθεια ότι κατά τη διάρκεια της αναστολής λειτουργίας των δικαστηρίων στο Εφετείο Αθηνών, με τις συνθήκες αυτές, προσέρχονται τα μέλη των πολυμελών συνθέσεων των δικαστηρίων (δικαστές, εισαγγελείς, γραμματείς), δικηγόροι, διάδικοι, αστυνομικοί κλπ μόνο για να ανακοινωθεί η νέα ημερομηνία δικασίμου; Είναι ασφαλές να μετάγονται κρατούμενοι κατηγορούμενοι μόνο για την ανακοίνωση της διακοπής; Δεν τίθεται σε κίνδυνο η ασφάλεια και των υπόλοιπων κρατουμένων;’’

Η αναστολή της λειτουργίας των Δικαστηρίων προβλέφθηκε με ΠΝΠ, ήδη εγκριθείσα από την Βουλή, ενώ εξειδικεύτηκε με δύο διαδοχικές κοινές Υπουργικές αποφάσεις (ΚΥΑ). Και τα δύο αποτελούν ‘’ουσιαστικό’’ νόμο, του οποίου η ερμηνεία και η εφαρμογή κρίνεται από τα Δικαστήρια.

Επειδή μάλιστα η ερμηνεία των νομικών διατάξεων, και ιδιαίτερα τόσο πρόσφατων, γίνεται με βάση και τον σκοπό του κανόνα δικαίου, ο σκοπός αυτός είναι, κατά την γνώμη μου, που πρέπει να ληφθεί κυρίως υπ’ όψιν κατά την εφαρμογή των συγκεκριμένων διατάξεων, κα όχι γνώμες, που δεν έχουν λάβει την μορφή ερμηνευτικής εγκυκλίου, έννοια που δεν χωρεί κατά την απονομή του δικαίου, αφού η δικαστική κρίση πρέπει να είναι ανεπηρέαστη.

Σκοπός λοιπόν των συγκεκριμένων διατάξεων των ‘’ουσιαστικών’’ νόμων είναι η αποφυγή μετάδοσης και εξάπλωσης του ιού, με την αποφυγή και περιορισμό συναθροίσεων, εκτός των απολύτως αναγκαίων εξαιρέσεων. Και με βάση αυτόν τον σκοπό θα πρέπει να εξειδικεύονται κατά την εφαρμογή τους, με κύριο κριτήριο την ύπαρξη του μικρότερου αριθμού προσώπων στον ίδιο κλειστό χώρο.

Εναπόκειται συνεπώς σε κάθε Δικαστήριο η εξειδίκευση του τρόπου πραγματοποίησης της διαδικασίας, ανάλογα και με τον τελικό της σκοπό, αν δηλαδή πρόκειται να εκδοθεί απόφαση επί της ουσίας, ή απλώς να αναγγελθεί η νέα ημερομηνία εκδίκασης, ώστε να επιτυγχάνεται τόσο ο σκοπός των προσωρινών νομικών επιταγών, που είναι η ελαχιστοποίηση των συναθροίσεων και του κινδύνου, αλλά και να τηρούνται οι όροι δημοσιότητας και προφορικότητας της διαδικασίας.

Πρέπει επί πλέον να ληφθούν μέτρα στο Υπουργείο Δικαιοσύνης (πχ σύσταση ομάδας εργασίας κατά Δικαστήριο για την επίβλεψη της εφαρμογής μέτρων, υποβολή προτάσεων κλπ) ώστε να αποφεύγεται άσκοπος συνωστισμός, αλλά και να προετοιμάζεται η ασφαλής λειτουργία των Δικαστηρίων την επόμενη ημέρα, ανάλογα με τις συνθήκες που επικρατούν σε κάθε Δικαστήριο, που προφανώς είναι κατά περίπτωση πολύ διαφορετικές. Και επί τέλους να υλοποιηθεί ο εφοδιασμός Δικαστών Εισαγγελέων και Γραμματέων με προστατευτικά υλικά (μάσκες, αντισηπτικά, γάντια) που έχουν ανακοινωθεί εδώ και δέκα ημέρες.

Διαφορετικά θα οδηγηθούμε φοβάμαι στην δημιουργία τοξικών εστιών εξάπλωσης του ιού, ανατρέποντας την συνολική προσπάθεια της κοινωνίας.

* Αντεισαγγελέας Εφετών Αθηνών, Μέλος του ΔΣ της Ένωσης Δικαστών και Εισαγγελέων