PLUS
Ακόμα δεν έχουν επίσημα επαληθευτεί οι φήμες που λένε πως ο βασιλιάς Κάρολος νοσεί με καρκίνο του παγκρέατος και η πριγκίπισσα της Ουαλίας Κέιτ με καρκίνο του παχέος εντέρου, ωστόσο διαφαίνεται ότι αυτή είναι η πικρή αλήθεια.
Της ΑΛΕΞΙΑΣ ΣΒΩΛΟΥ
Προβληματίζει ιδιαίτερα η αλματώδης αύξηση στους νέους!
Και λέμε πικρή γιατί μέσα στη γενικότερη ατυχία να βρεθούν δύο μέλη της βασιλικής οικογένειας της Μ. Βρετανίας να νοσούν, οι καρκίνοι του παγκρέατος και του παχέος εντέρου δεν θεωρούνται εύκολοι στην αντιμετώπισή τους. Αντίθετα, παρά την εντυπωσιακή πρόοδο που έχει συντελεστεί στην αντιμετώπιση του καρκίνου τα τελευταία χρόνια, αυτές οι δύο μορφές ανήκουν στα δύσκολα περιστατικά και φυσικά καθοριστικό ρόλο διαδραματίζει η όσο το πιο δυνατόν πιο έγκαιρη διάγνωση.
Ανησυχία
Για την εξέλιξη της υγείας των δύο γαλαζοαίματων ασθενών, οι Βρετανοί και μαζί τους ο κόσμος όλος ανησυχεί. Έκδηλη ανησυχία υπάρχει για τον φιλέλληνα Κάρολο, για τον οποίο οι διαρροές στον βρετανικό Τύπο κάνουν λόγο για προχωρημένη κατάσταση και πολύ δύσκολη μάχη. Μεγάλη ανησυχία και μεγάλη θλίψη επικρατούν και για την 42χρονη πριγκίπισσα Κέιτ, που είναι μόλις έξι χρόνια μεγαλύτερη από την ηλικία την οποία είχε η πριγκίπισσα Νταϊάνα όταν έχασε τόσο άδικα τη ζωή της σε εκείνο το μοιραίο αυτοκινητικό «δυστύχημα». Η καλή φυσική κατάσταση της Κέιτ, το γεγονός ότι προσέχει τη διατροφή της και αθλείται δημιουργούν μια κάποια αισιοδοξία, αλλά και πάλι ο καρκίνος του παχέος εντέρου δεν είναι «εύκολη υπόθεση».
Αύξηση
Όπως εξηγεί ο πρόεδρος της Ελληνικής Αντικαρκινικής Εταιρείας, Ευάγγελος Φιλόπουλος, ο καρκίνος του παχέος εντέρου αποτελεί διεθνώς την τρίτη αιτία θανάτων από κακοήθη νόσο και αποτελεί ταυτόχρονα και την τρίτη συχνότερη κακοήθη νόσο τόσο στους άνδρες (μετά τον πνεύμονα και τον προστάτη) όσο και στις γυναίκες (μετά τον μαστό και τον πνεύμονα). Η συνήθης ηλικία εμφάνισής του (με εξαίρεση τις κληρονομικές μορφές) είναι μετά το 50ό έτος, όμως τα τελευταία χρόνια έχει καταγραφεί αύξηση στις νεαρές ηλικίες. Για το γεγονός αυτό ενοχοποιείται μια σειρά παραγόντων. Όπως επισημαίνει ο Ευάγγελος Φιλόπουλος, οφείλεται σε κακή διατροφή, ελλιπή λήψη φυτικών ινών, πολύ κρέας, αλλαντικά, επεξεργασμένα τρόφιμα, καθιστική ζωή, έλλειψη άσκησης, παχυσαρκία και κατανάλωση αλκοόλ. Ο Ευάγγελος Φιλόπουλος προειδοποιεί σε αυστηρό τόνο ότι το αλκοόλ είναι καρκινογόνο κατηγορίας Νο1! Και πως το κοινό πρέπει να καταλάβει ότι το αλκοόλ κάνει μεγάλη ζημιά. «Δεν είμαστε πια στην εποχή που πίναμε ένα ποτηράκι κρασί με τους φίλους μας. Σήμερα οι έφηβοι και οι νεαροί ενήλικοι πηγαίνουν στο περίπτερο και παίρνουν μικρά μπουκάλια ουίσκι, βότκα και άλλα ποτά και τα καταναλώνουν σκέτα ή μαζί με ενεργειακά ποτά, και αυτά είναι εξαιρετικά βλαπτικά», τονίζει ο πρόεδρος της Ελληνικής Αντικαρκινικής Εταιρείας.
Στη μνήμη της Αριάδνης
Επίσης προβληματική είναι η διάγνωση, καθώς τα όποια συμπτώματα στη νεαρή ηλικία αποδίδονται σε άλλα νοσήματα, με συνέπεια να χάνεται πολύτιμος χρόνος. Ο Ευάγγελος Φιλόπουλος θυμίζει ότι στην Ελλάδα έχει δημιουργηθεί από την Ελληνική Αντικαρκινική Εταιρεία το Πρόγραμμα «Αριάδνη» στη μνήμη της Αριάδνης Γερασιμίδου, της νεαρής δημοσιογράφου που έχασε τη ζωή της από καρκίνο του παχέος εντέρου, ο οποίος διαγνώστηκε πολύ καθυστερημένα, καθώς τα συμπτώματά της αποδόθηκαν σε άλλες ασθένειες πιο συχνές στους νέους, όπως είναι η σπαστική κολίτιδα και η διατροφική δυσανεξία στη γλουτένη (κοιλιοκάκη), που ενδέχεται να «μπερδέψουν» την κλινική εικόνα. Από εδώ λοιπόν προκύπτει ένα ισχυρό μήνυμα για την επιστημονική κοινότητα ότι θα πρέπει οι γιατροί να είναι υποψιασμένοι όταν ένας ασθενής τούς επισκέπτεται με γαστρεντερικά συμπτώματα και να διερευνήσει την πιθανότητα του καρκίνου του παχέος εντέρου, ακόμα και σε ανθρώπους ηλικίας κάτω των 40 ετών.
Απωθητική η κολονοσκόπηση
Άλλο μεγάλο πρόβλημα αποτελεί η μικρή αποδοχή που έχει η κολονοσκόπηση από το ευρύ κοινό. Η κολονοσκόπηση είναι η προτεινόμενη εξέταση προσυμπτωματικού ελέγχου για τον καρκίνο του παχέος εντέρου και η αύξηση των περιστατικών -ειδικά στις νεαρότερες ηλικίες- οδήγησε στο να μειωθεί η προτεινόμενη ηλικία για την έναρξη του προσυμπτωματικού ελέγχου. Έτσι, όπως εξηγεί ο Ευάγγελος Φιλόπουλος, ο προσυμπτωματικός έλεγχος με την εξέταση της κολονοσκόπησης συστήνεται πλέον μετά την ηλικία των 45 ετών, ενώ πριν από λίγα χρόνια οι συστάσεις ήταν για αργότερα, δηλαδή να ξεκινά στα 50-55 έτη.
Εξαίρεση πάντοτε αποτελούν οι άνθρωποι με βεβαρημένο οικογενειακό ιστορικό, που σε συνεννόηση με τον γιατρό τους πρέπει να ξεκινούν νωρίτερα – κι αυτό ισχύει για κάθε νόσημα. Η κολονοσκόπηση δεν είναι τόσο «δημοφιλής» όσο η ψηφιακή μαστογραφία, λόγω των σχετικών διαδικασιών που απαιτεί και ειδικότερα του ειδικού υγρού που πρέπει να καταναλώσει ο εξεταζόμενος, το οποίο είναι απαραίτητο για να αδειάσει το έντερο.
Self test στο φαρμακείο
Ωστόσο, μια επιπλέον βοήθεια προσφέρουν τα τεστ ανίχνευσης μικροαιμοσφαιρίνης στα κόπρανα που διατίθενται και σε μορφή self-test για τη διαπίστωση της αφανούς αιμορραγίας στο παχύ έντερο. Στην πατρίδα μας η Ελληνική Αντικαρκινική Εταιρεία είχε πρωτοπορήσει, μοιράζοντας τέτοια τεστ πριν από 20 χρόνια στους κατοίκους της Ελλάδας και σήμερα πλέον αυτή η πρακτική κερδίζει διαρκώς έδαφος στην Ευρώπη (Γερμανία, Βέλγιο, Ιταλία, Γαλλία και αλλού), αλλά και στην Αυστραλία και στις ΗΠΑ, όπου τα τεστ στέλνονται στο σπίτι ταχυδρομικά σε ανθρώπους μιας κάποιας ηλικίας.
Τέτοιου είδους self-tests είναι ιδιαίτερα πολύτιμα στη χώρα μας λόγω των γεωγραφικών ιδιαιτεροτήτων της Ελλάδας. Για παράδειγμα, ένας κάτοικος απομακρυσμένου νησιού ή ορεινού χωριού δεν μπορεί να υποβληθεί σε κολονοσκόπηση επειδή δεν υπάρχει στην περιοχή του έμπειρος γαστρεντερολόγος. Επίσης στα δημόσια νοσοκομεία η αναμονή για το ραντεβού μπορεί να φτάσει και τους 6 μήνες, με συνέπεια να κλείνονται ραντεβού μέσα στο καλοκαίρι, την εποχή που οι πολίτες λείπουν από τα αστικά κέντρα για τις διακοπές τους. Δυστυχώς στην πατρίδα μας, βάσει στοιχείων της Ελληνικής Ομοσπονδίας Καρκίνου (ΕΛΛΟΚ), μόλις το 13% των ανθρώπων που θα έπρεπε να υποβληθούν σε κολονοσκόπηση έχουν κάνει την εξέταση έστω και μία φορά στη ζωή τους. Η κολονοσκόπηση πρέπει να επαναλαμβάνεται ανά 10ετία αν τα ευρήματα είναι αρνητικά ή συχνότερα αν τα ευρήματα είναι ύποπτα. Ο καρκίνος του παχέος εντέρου έχει καλή πρόγνωση αν αντιμετωπιστεί έγκαιρα και σωστά και μπορεί να πετύχει υψηλά ποσοστά ίασης στα αρχικά στάδια. Το σημαντικότερο θεραπευτικό βήμα στην όλη θεραπεία είναι η ριζική και σωστή χειρουργική αντιμετώπιση.
Στήριξη των νεαρών ασθενών
Αφού γίνει η διάγνωση, έχουμε πληθώρα όπλων στη διάθεσή μας για να θεραπεύσουμε τον καρκίνο. Τι γίνεται όμως με το ψυχολογικό κομμάτι; Κατ’ αρχάς η ψυχολογία δεν είναι ανεξάρτητη της πορείας της ασθένειας. Όπως τονίζει ο Ευάγγελος Φιλόπουλος, η ψυχολογική κατάσταση που ασθενούς διαδραματίζει έναν πολύ σημαντικό ρόλο στο πώς θα εξελιχθεί η θεραπεία του. Η καλή ψυχολογία βελτιώνει την αποτελεσματικότητα της θεραπείας. Ειδικά στους νέους ανθρώπους η ψυχολογία τους καταρρακώνεται από τη διάγνωση ενός καρκίνου. Ο καρκίνος είναι κάτι που δεν το περιμένουν, δεν το φαντάζονται και σε έναν νέο άνθρωπο που νιώθει ανίκητος και αθάνατος αυτή η διάγνωση ισοδυναμεί με πολύ δυνατό χαστούκι.
Για τη στήριξη των παιδιών, των εφήβων και των νεαρών ενηλίκων που έρχονται αντιμέτωποι με έναν καρκίνο, ο οποίος τους τρομάζει, δημιουργεί μεγάλα ζητήματα για το κατά πόσο θα μπορέσουν να αποκτήσουν οικογένεια κι αν έχουν ήδη προλάβει να κάνουν οικογένεια τους τρομάζει ακόμα περισσότερο τι επίπτωση θα έχει η ασθένεια στη ζωή των παιδιών τους, η Ελληνική Αντικαρκινική Εταιρεία λειτουργεί στην Αθήνα η πρώτη ειδική Δομή Ψυχικής Υγείας. Με πόρους από το Ταμείο Ανάκαμψης, έχει ανοίξει κοντά στη Λεωφόρο Αλεξάνδρας το πρώτο Κέντρο Ημερήσιας Νοσηλείας «Νίκος Κούρκουλος» για παιδιά, εφήβους και νεαρούς ενήλικες με νεοπλασματικές ασθένειες, στην οδό Παράσχου 23. Το κέντρο λειτουργεί τις καθημερινές, προσφέρει τη δυνατότητα e-συνεδριών για τους ασθενείς στην περιφέρεια και πραγματοποιεί και κατ’ οίκον επισκέψεις σε ασθενείς με προβλήματα μετακίνησης, ενώ περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να βρείτε στο τηλέφωνο 215 2151650. Το Κέντρο Ημέρας είναι μία από τις 106 Δομές Ψυχικής Υγείας που δημιουργήθηκαν με χρηματοδότηση από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας και προσφέρει δωρεάν υπηρεσίες σε όλους τους πολίτες που χρειάζονται στήριξη μετά τη διάγνωση καρκίνου σε άτομα νεαρής ηλικίας και στις οικογένειές τους.
Πιο σπάνιος του παγκρέατος
Ο καρκίνος του βασιλιά Καρόλου στο πάγκρεας είναι πιο σπάνιο νόσημα, απ’ ό,τι οι όγκοι στο παχύ έντερο. Στη συχνότητα εμφάνισης των ογκολογικών νοσημάτων ο καρκίνος του παγκρέατος βρίσκεται κάτω από την 5η θέση, και το κύριο πρόβλημα αφορά την καθυστερημένη διάγνωση, όπως επισημαίνει ο πρόεδρος της Ελληνικής Αντικαρκινικής Εταιρείας. Ο συγκεκριμένος καρκίνος δίνει ελάχιστα προειδοποιητικά συμπτώματα, μεταξύ των οποίων έναν επίμονο πόνο ψηλά στην πλάτη (εκεί που στις γυναίκες κουμπώνει το σουτιέν), που είναι δύσκολο για τον ασθενή να καταλάβει ότι δεν είναι μυοσκελετικής αιτιολογίας (π.χ. οσφυαλγία), όπως επισημαίνει ο καθηγητής θεραπευτής Ογκολογίας ΕΚΠΑ, Αριστοτέλης Μπάμιας. Επίσης συνήθως οι ασθενείς χάνουν βάρος, χωρίς να κάνουν δίαιτα. Πρόκειται όμως για μη ειδικά συμπτώματα που είναι δύσκολο να βάλουν σε υποψία για καρκίνο κάποιον μη γνώστη. Η οξεία παγκρεατίτιδα επίσης μπορεί να οδηγήσει στη διάγνωση, ενώ υποψίες για καρκίνο του παγκρέατος κινούν η εμφάνιση ίκτερου και η ξαφνική διαταραχή του σακχάρου, με την εμφάνιση διαβήτη. Και στο πάγκρεας η χειρουργική αφαίρεση του όγκου διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο. Πιο εύκολα αφαιρούνται οι όγκοι στην ουρά του παγκρέατος, ενώ στην κεφαλή θα πρέπει να αφαιρεθεί πιθανώς και το δωδεκαδάκτυλο. Η ιατρική φαρέτρα για την αντιμετώπιση περιλαμβάνει χημειοθεραπείες, ακτινοθεραπείες, ανοσοθεραπείες, στοχευμένα φάρμακα και συνδυασμούς των ανωτέρω. Όπως καταλήγει ο Ευάγγελος Φιλόπουλος, είναι γνωστό ότι στον καρκίνο δεν σε σκοτώνει η πρώτη μορφή, αλλά οι μεταστάσεις, και στην περίπτωση αυτών των καρκίνων οι μεταστάσεις συνήθως αφορούν το περιτόναιο, την κοιλιακή χώρα, το ήπαρ, αλλά και τους πνεύμονες.
