To «colpo grosso» των τραπεζιτών με τις ΑΠΕ

Πριν από περίπου 15 ημέρες το Επαρχιακό Δικαστήριο της Λευκωσίας με απόφασή του ανάγκασε τον Έλληνα επιχειρηματία Ματθαίο Τζιαμούρτα να προχωρήσει στην πλήρη αποκάλυψη των περιουσιακών του στοιχείων. Αυτό έγινε μετά από αίτημα της Libra Capital, εταιρείας της εφοπλιστικής οικογένειας Λογοθέτη, που με αγωγή της έχει στραφεί κατά του κ. Τζιαμούρτα, στον οποίο αποδίδει βασικό ρόλο στο σκάνδαλο Libra – Τράπεζα Πειραιώς και στις απάτες που αποκαλύφθηκαν το 2017 μέσα από το γνωστό πόρισμα της Τράπεζας της Ελλάδος.

Του Θανάσση Κουκάκη

Ο 56χρονος Ματθαίος Τζιαμούρτας είναι επιχειρηματίας που δραστηριοποιείται στον χώρο των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας και έχει αναπτύξει δραστηριότητες και στην αγορά των αμοιβαίων κεφαλαίων και του asset management. Ο ίδιος φέρεται να είναι μεταξύ άλλων ο πραγματικός ιδιοκτήτης κυπριακών και ελληνικών εταιρειών  που -σύμφωνα με το πόρισμα της ΤτΕ, αλλά και την αγωγή που κατέθεσε τον Ιούνιο η Libra στην κυπριακή Δικαιοσύνη- εμπλέκονται σε απάτες με υπερτιμολογήσεις αδειών ενέργειας, σε δόλιες συναλλαγές αγοροπωλησίας έργων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, σε απάτη με μετοχές της Τράπεζας Πειραιώς, σε δωροδοκίες τραπεζιτών, σε φοροδιαφυγή και σε ξέπλυμα χρήματος. Οι εταιρείες του Τζιαμούρτα MOURATAMI και CHEPEI είναι εμπλεκόμενες και στην υπόθεση της πρωτοφανούς παραβίασης των capital controls από την παρελθούσα Διοίκηση της Τράπεζας Πειραιώς συνολικού ύψους 55,9 εκατ. ευρώ, χρήματα που μεταξύ άλλων κατέληξαν και σε κυπριακές εταιρείες.

Το πόρισμα της Τράπεζας της Ελλάδος και η αγωγή της Libra έχουν τεκμηριώσει το πως ο Τζιαμούρτας βρέθηκε να εμπλέκεται σε μια «γκρίζα» συναλλαγή ενεργειακών εταιρειών που χρηματοδοτήθηκε από την Τράπεζα Πειραιώς και από την οποία πρώην ανώτατα τραπεζικά στελέχη του πιστωτικού ιδρύματος αποκόμισαν σημαντικές υπεραξίες. Παράλληλα, σε δεύτερο χρόνο οι ίδιοι οι τραπεζίτες της Πειραιώς φέρονται να «φρόντισαν» για την διασφάλιση του Τζιαμούρτα, ο οποίος είχε βρεθεί σε δυσχερή θέση λόγω της συμμετοχής του στην αύξηση κεφαλαίου της τράπεζας το 2015, «ξεφορτώνοντας» μετοχές της Πειραιώς που είχε ο ίδιος σε εταιρείες του ομίλου Λογοθέτη.

Σύμφωνα με την αγωγή της Libra, με την οποία διεκδικεί περίπου 25 εκατ. ευρώ από τον επιχειρηματία, ο ίδιος ο Τζιαμούρτας δήλωσε το 2019 σε στελέχη του Ομίλου Λογοθέτη ότι αυτή ήταν μία «προσφορά» από την Τράπεζα Πειραιώς ως «αποζημίωση» για την απώλεια που αυτός είχε υποστεί από την μείωση της αξίας των μετοχών της τράπεζας, τις οποίες είχε αγοράσει κατά την αύξηση κεφαλαίου της το 2015. Μέσω αυτής της πώλησης, ισχυρίστηκε ότι είχε αποπληρώσει πολλά δάνεια που είχε στην Τράπεζα Πειραιώς ύψους 20 εκατ. ευρώ.

Η ENERGENIUS και οι τραπεζίτες

Μέσω της σύγκρισης και της αντιπαραβολής του περιεχομένου της έκθεσης της Τράπεζας της Ελλάδος του 2017 και των στοιχείων που αποκτήθηκαν από την Libra μέσα στο 2020, ήρθαν στο φως πληροφορίες που δείχνουν ότι στελέχη της Τράπεζας Πειραιώς συναλλάσσονταν επί σειρά ετών με συγκεκριμένους επιχειρηματίες, με «αμοιβαία επωφελή τρόπο».

Η πλέον χαρακτηριστική είναι η περίπτωση της εταιρείας ENERGENIUS ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ ΕΠΕ. Σύμφωνα με το πόρισμα της ΤτΕ, η εν λόγω εταιρεία ιδρύθηκε στις 21.3.2012 στη Θεσσαλονίκη από το Στυλιανό Ψωμά εξωτερικό συνεργάτη της Τράπεζας Πειραιώς σε θέματα Green Banking και Αναπτυξιακών Προγραμμάτων. Η ENERGENIUS κατασκεύασε δύο φωτοβολταϊκούς σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, στο Νομό Λάρισας. Μεταγενέστερα, ποσοστό 71,3% των μεριδίων της ENERGENIUS εξαγοράσθηκε από έξι ανώτερα στελέχη της Τράπεζας Πειραιώς,  τα οποία, δύο έτη μετά, προχώρησαν στην πώλησή τους αποκομίζοντας υπεραξία μεγάλου ύψους.

Συγκεκριμένα, τον Μάιο του 2012 εγκρίθηκε από την Πειραιώς η παροχή μακροπρόθεσμου δανείου 11,5 εκατ. ευρώ υπέρ της ΤΖΑΣΠΕΡ PV ΖΟΥΡΝΑΔΙΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ Μ.ΕΠΕ, για την κατασκευή δύο φωτοβολταϊκών πάρκων στην περιοχή του Νομού Λάρισας. Τμήμα του δανείου ύψους 2 εκατ. ευρώ χορηγήθηκε υπέρ της ENERGENIUS για την εξαγορά των μετοχών της ΤΖΑΣΠΕΡ PV ΖΟΥΡΝΑΔΙΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ από τη ΤΖΑΣΠΕΡ ΑΙΟΛΙΚΗ ΕΛΛΑΔΟΣ PV1 AE. Η ENERGENIUS απέκτησε τη ΤΖΑΣΠΕΡ PV ΖΟΥΡΝΑΔΙΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ από τον Ματθαίο Τζιαμούρτα τον Δεκέμβριο του 2013 έναντι 1,65 εκατ. ευρώ και για την συναλλαγή αυτή  χρηματοδοτήθηκε από την Τράπεζα Πειραιώς με το ποσό των 1,725 εκατ. ευρώ. Η ΤΖΑΣΠΕΡ PV ΖΟΥΡΝΑΔΙΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ είχε ήδη, πριν από την απόκτησή της από την ENERGENIUS, χρηματοδοτηθεί και αυτή από την Τράπεζα Πειραιώς για την ανάπτυξη του έργου που εκείνη την εποχή ανήκε σε εταιρεία του Τζιαμούρτα.

Τον Οκτώβριο του 2013 ο Στυλιανός Ψωμάς μεταβίβασε 107 εταιρικά μερίδια της ENERGENIUS ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ Μ.ΕΠΕ, επί συνόλου 150 μεριδίων, σε έξι στελέχη της Πειραιώς αντί συνολικού τιμήματος 3.210 ευρώ! Τα 22 μερίδια διατέθηκαν στον Ιωσήφ Μιχαηλίδη, τότε αναπληρωτή Γενικό Διευθυντή Corporate και Investment Banking, 21 μερίδια στον Βασίλειο Χαντζή, σύζυγο της Ευτυχίας Κασελάκη, τότε Γενικής Διευθύντριας Δικτύου της Πειραιώς. 21 μερίδια πέρασαν στον Κωνσταντίνο Βρακά, που στο τέλος του 2014 τα μεταβίβασε με τη σειρά του στην Πηνελόπη Λαζαρίδου, τότε Γενική Διευθύντρια Μεγάλων Επιχειρήσεων και Σύνθετων Χρηματοδοτήσεων της Πειραιώς. 17 μερίδια πέρασαν στον Νικόλαο Μπουσγολίτη, τότε Βοηθό Γενικό Διευθυντή Μεγάλων Επιχειρήσεων και Σύνθετων Χρηματοδοτήσεων της τράπεζας, 17 μερίδια στον Παναγιώτη Παπαμιχαλόπουλο, τότε Βοηθό Γενικό Διευθυντή Corporate και Investment Banking της Πειραιώς και 9 μερίδια στην Γεωργία Κατσουλάκη, τότε Head Μεγάλων Επιχειρήσεων και Σύνθετων Χρηματοδοτήσεων του πιστωτικού ιδρύματος.

Σχεδόν δύο έτη μετά και συγκεκριμένα στις 30 Δεκεμβρίου 2015, όλες εκτός από μία από τις μετοχές της ENERGENIUS ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ πωλήθηκαν σε μια κυπριακή εταιρεία με την επωνυμία X-SINDGE Ltd στη συνολική τιμή των 3,69 εκατ. ευρώ. Η έκθεση της Τράπεζας της Ελλάδος καταλήγει στο συμπέρασμα ότι οι πιο πάνω συναλλαγές οδήγησαν σε υπεραξία της τάξεως των 2,65 εκατ. ευρώ για τους εμπλεκόμενους τραπεζικούς υπαλλήλους – που είχαν αγοράσει τα μερίδια αντί μόλις 3.210 ευρώ – και 1,04 εκατ. ευρώ για τον Στυλιανό Ψωμά.

Σύμφωνα με το πόρισμα της Τράπεζας της Ελλάδος «δεν προκύπτει ο τρόπος με τον οποίο περιήλθε σε γνώση των στελεχών αφενός το ενδιαφέρον του αρχικού ιδιοκτήτη να πωλήσει μέρος των μεριδίων που κατείχε στην ονομαστική αξία τους και αφετέρου, το ενδιαφέρον της X-SINDGE να τα αγοράσει, καταβάλλοντας υπεραξία ύψους 3,7 εκατ. ευρώ».

Από την πλευρά της η Libra του Ομίλου Λογοθέτη τεκμηρίωσε πως η αξία των ενεργειακών πάρκων της ΤΖΑΣΠΕΡ PV ΖΟΥΡΝΑΔΙΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ, συνολικής δυναμικότητας 6,49MW δεν δικαιολογούσε την καταγραφή υπεραξιών για τους τραπεζίτες. Κάνοντας αποτίμηση βάσει των κερδών προ φόρων, τόκων και αποσβέσεων (EBITDA) η Libra υπολόγισε την αξία των έργων της ΤΖΑΣΠΕΡ PV ΖΟΥΡΝΑΔΙΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ σε 7,5 εκατ. ευρώ, όταν το χρέος της εταιρείας στο τέλος του 2015 ήταν 7,33 εκατ. ευρώ. Αυτό σημαίνει πως η πραγματική καθαρή αξία της ΤΖΑΣΠΕΡ PV ΖΟΥΡΝΑΔΙΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ήταν της τάξης των 203.501 ευρώ.

Η ENERGENIUS ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ είχε ως μοναδικό περιουσιακό στοιχείο τη ΤΖΑΣΠΕΡ PV ΖΟΥΡΝΑΔΙΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ και με βάση τις οικονομικές της καταστάσεις είχε χρέος ύψους 1,6 εκατ. ευρώ. Με αυτό τον υπολογισμό η Libra οδηγήθηκε στο συμπέρασμα ότι η καθαρή αξία της ENERGENIUS ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ ήταν αρνητική κατά 1,46 εκατ. ευρώ (203.501 ευρώ – 1,66 εκατ. ευρώ) και πως η πώληση αυτής της εταιρείας έναντι 3,695 εκατ. ευρώ —και μάλιστα σε μια πολύ δύσκολη χρονική συγκυρία για την ελληνική οικονομία και την αγορά – «είναι εξαιρετικά ύποπτη».

Το «μαύρο» χρήμα

Η προέλευση του ποσού εξαγοράς της ENERGENIUS ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ από την X-SINDGE Ltd έχει ειδικό ενδιαφέρον. Σύμφωνα με την ΤτΕ, στις 21.12.2015 – 9 ημέρες πριν την πώληση της ENERGENIUS – εγκρίθηκε από την Τράπεζα Πειραιώς η παροχή εφάπαξ ορίου κεφαλαίου κίνησης 9,5 εκατ. ευρώ υπέρ της νεοσύστατης κυπριακής εταιρείας MACHIRPA ENTERPRISES Ltd, με σκοπό την εξαγορά έτοιμων αδειών αιολικών πάρκων ισχύος 110 MW, που ανήκαν στον όμιλο ΤΖΑΣΠΕΡ, στον οποίο μετέχει ο Ματθαίος Τζιαμούρτας. Για τη χορήγηση του εν λόγω δανείου, παρασχέθηκε η εγγύηση των υπό εξαγορά τριών ειδικών επενδυτικών οχημάτων (SPV’s), ήτοι των ΤΖΑΣΠΕΡ ΑΙΟΛΙΚΗ ΕΛΛΑΔΟΣ ΑΕ & ΣΙΑ – ΕΥΡΥΤΑΝΙΑ 1, 3 και 4 Ε.Ε. και καθορίσθηκε η ενεχυρίαση των μετοχών τους, μετά τη μετατροπή τους σε ΑΕ. Σύμφωνα με το εισηγητικό του δανείου, η δανειοδοτούμενη θα λειτουργούσε ως ενδιάμεσος για λογαριασμό μεγάλου fund του εξωτερικού, στο οποίο θα μεταβιβάζονταν οι μετοχές των SPV’s, μετά την κατασκευή των πάρκων, που θα υλοποιούνταν με διαθέσιμα του fund. Ωστόσο, στην Επιτροπή της Τράπεζας Πειραιώς που ενέκρινε το δάνειο συμμετείχαν δύο εκ των στελεχών που τότε ήταν μέτοχοι της ENERGENIUS. Δηλαδή οι ίδιοι οι τραπεζίτες ιδιοκτήτες μεριδίων της ENERGENIUS, ενέκριναν το δάνειο που θα λάμβαναν λίγο αργότερα ως χρηματικό αντάλλαγμά για την μεταβίβαση της εν λόγω εταιρείας.

Ένα ποσό ύψους 5 εκατ. ευρώ εκταμιεύθηκε προς τη MACHIRPA στις 28 Δεκεμβρίου 2015 και στη συνέχεια μεταφέρθηκε μέσω μιας σειράς εταιρειών που ελέγχονταν από τον Τζιαμούρτα και για να καταλήξει στο τέλος το ποσό των 2 εκατ. ευρώ στην X-SINDGE. Από αυτό το ποσό, 1,92 εκατ. ευρώ χρησιμοποιήθηκαν για την πληρωμή της πρώτης δόσης για την αγορά της ENERGENIUS.

Παρέμενε δε υπόλοιπο 1,775 εκατ. ευρώ για την αγορά. Η Χ-SINDGE είχε λάβει πληρωμές συνολικού ύψους 1 εκατ. ευρώ από τις προαναφερθείσες MOURATAMI και CHEPEI εταιρείες ιδιοκτησίας του Τζιαμούρτα. Σύμφωνα με την έκθεση της Τράπεζας της Ελλάδος, η X-SINDGE έλαβε επίσης 450.000 ευρώ από την PRIMAFACIO, εταιρεία που σύμφωνα με άλλα ευρήματα της έκθεσης της Τράπεζας της Ελλάδος είχε εμπλακεί σε υπερτιμολογήσεις αδειών έργων ΑΠΕ, που χρησιμοποιήθηκαν ως ενέχυρο για την παροχή δανείου από την Τράπεζα Πειραιώς.

Πιο απλά, η ροή των χρημάτων δείχνει ότι η απόκτηση της ENERGENIUS πραγματοποιήθηκε με κεφάλαια που προήλθαν από δάνειο της Τράπεζας Πειραιώς σε τρίτη εταιρεία καθώς επίσης και μέσω κεφαλαίων που προήλθαν από την παραβίαση των ελέγχων κεφαλαίου και την απάτη μετοχών της Τράπεζας Πειραιώς.

Η αποπληρωμή προς την Τράπεζα Πειραιώς του προαναφερόμενου δανείου της MACHIRPA είναι επίσης εξαιρετικά ενδιαφέρουσα. Στις 28 Ιουνίου 2016 η ΤΖΑΣΠΕΡ ΕΝΕΡΤΖΙ ΑΙΟΛΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΕΛΛΑΣ ΑΕ (εταιρεία του Τζιαμούρτα) έλαβε στην Ελλάδα ποσό ύψους 3 εκατ. ευρώ από τον τραπεζικό της λογαριασμό στην Κύπρο. Αυτός ο λογαριασμός στην Κύπρο είχε χρηματοδοτηθεί με 9,85 εκατ. ευρώ από την MOURATAMI στις 5 Απριλίου 2016. Το ποσό αυτό το έστειλε στις 29 Ιουνίου 2016 στην ΤΖΑΣΠΕΡ ΑΙΟΛΙΚΗ ΕΛΛΑΔΟΣ ΑΕ (επίσης εταιρεία του Τζιαμούρτα). Αυτοί οι λογαριασμοί πιστώθηκαν με ποσά που προήλθαν επίσης από την παραβίαση των κεφαλαιακών ελέγχων και την απάτη μετοχών της Τράπεζας Πειραιώς. Στις 9 Ιανουαρίου 2017 η ΤΖΑΣΠΕΡ ΑΙΟΛΙΚΗ ΕΛΛΑΔΟΣ ΑΕ έλαβε 1 εκατ. ευρώ από την PRIMAFACIO και στις 13 Ιανουαρίου 2017 ακόμη 2 εκατ. ευρώ. Η ΤΖΑΣΠΕΡ ΑΙΟΛΙΚΗ ΕΛΛΑΔΟΣ ΑΕ έστειλε στις 13 Ιουλίου 2017 το ποσό των 3 εκατ. ευρώ και στις 13 Ιανουαρίου 2017 το ποσό των 2,53 εκατ. ευρώ στη MACHIRPA.

Το συνολικό ποσό που δρομολογήθηκε στη MACHIRPA μέσω αυτού του μηχανισμού και το οποίο χρησιμοποιήθηκε για την αποπληρωμή του δανείου της ήταν 5,53 εκατ. ευρώ. Αυτό το ποσό προέρχεται από τις MOURATAMI, CHEPEI και PRIMAFACIO, οι οποίες είναι εταιρείες που εμπλέκονται στις παραβιάσεις κεφαλαιακών ελέγχων εκ μέρους της Τράπεζας Πειραιώς, στην απάτη μετοχών της Τράπεζα Πειραιώς σε βάρος του Ομίλου Libra και στην απάτη με τις υπερτιμολογήσεις έργων ΑΠΕ.

Τι απαντά ο Ματθαίος Τζιαμούρτας

Η Μπαμ στο Ρεπορτάζ επικοινώνησε με τον Ματθαίο Τζιαμούρτα, ο οποίος αφενός δήλωσε πως όλες οι συναλλαγές και πράξεις στις οποίες έχει εμπλακεί είναι σύννομες και αφετέρου πως οι ισχυρισμοί του θα αποδειχθούν και κατά τη δικαστική διαδικασία που είναι σε εξέλιξη στην Κύπρο.

• Όπως δημοσιεύθηκε στην “ΜΠΑΜ στο Ρεπορτάζ” του Σαββάτου 15.8.2020