Το επιτελικό κράτος έμεινε μετεξεταστέο

09/08/2021 21:09

Τυλίχθηκε στις φλόγες όλη η Ελλάδα σε μία εβδομάδα που απέδειξε στο απόλυτο την ανεπάρκεια του κρατικού μηχανισμού. Μπορεί, πράγματι, να έδρασαν εμπρηστές με διάφορους στόχους. Αλλά ακόμα και σε αυτή την περίπτωση ένα σοβαρό κράτος οφείλει να αντιμετωπίζει τις απειλές.

Tου ΣΤΑΥΡΟΥ ΓΕΩΡΓΑΚΟΠΟΥΛΟΥ

Ο σχεδιασμός της Γενικής Γραμματείας Πολιτικής Προστασίας πέτυχε στις εκκενώσεις, αλλά απέτυχε στην κατάσβεση των πυρκαγιών!

Ειδικά όταν είναι νωπές οι μνήμες από τον θάνατο 103 συνανθρώπων μας στις 23 Ιουλίου 2018 στην Ανατολική Αττική, στον Νέο Βουτζά, στη Ραφήνα και στο Μάτι. Κι όμως, ενώ όλοι έκρουσαν τις σειρήνες, οι αρμόδιες υπηρεσίες απέτυχαν να σβήσουν έστω και μία από τις μεγάλες πυρκαγιές που εκδηλώθηκαν σε Αττική, Εύβοια, Ηλεία και Μεσσηνία.

Ναι, δεν βιώσαμε άλλη μία εκατόμβη νεκρών όπως πριν από τρία χρόνια. Αλλά, από την άλλη πλευρά, δεν είδαμε αποτελεσματικότητα ούτε σε ένα μέτωπο. Με τεράστιες ευθύνες να πέφτουν στους ώμους της πολιτικής ηγεσίας του υπουργείου Προστασίας του Πολίτη, αλλά και στον αρχηγό του Πυροσβεστικού Σώματος. Πρόκειται για τους ανθρώπους που μας διαβεβαίωναν ότι φέτος είμαστε προστατευμένοι.

Το ημερολόγιο έγραφε 15 Ιουνίου 2021. Εκείνη την ημέρα δόθηκε συνέντευξη Τύπου από τον υπουργό Προστασίας του Πολίτη Μιχάλη Χρυσοχοΐδη και τον υφυπουργό Πολιτικής Προστασίας και ∆ιαχείρισης Κρίσεων Νίκο Χαρδαλιά με θέμα την αντιπυρική περίοδο 2021, παρουσία του γενικού γραμματέα Πολιτικής Προστασίας Βασιλείου Παπαγεωργίου, του αρχηγού του Πυροσβεστικού Σώματος, αντιστράτηγου Στέφανου Κολοκούρη και του γενικού διευθυντή Συντονισμού της Γενικής Γραμματείας Πολιτικής Προστασίας, Φοίβου Θεοδώρου.

«Θα ήθελα, πρώτα από όλα, να υπογραμμίσω ότι έχει γίνει μια εξαιρετικά πρότυπη δουλειά για την αντιπυρική προστασία της χώρας μας, μια πραγματική τομή φέτος, όχι μόνο όσον αφορά τα μέσα και τους εξοπλισμούς, αλλά και το προσωπικό μας – αυτά είναι στοιχεία που θα σας παρουσιάσει σε λίγο αναλυτικά ο κ. Χαρδαλιάς. Ωστόσο, θέλω να επισημάνω ότι έχει γίνει μια πρότυπη δουλειά όσον αφορά την αντίληψη και την κατανόηση του προβλήματος για την πυροπροστασία στη χώρα μας. Έχουμε πλέον μια νέα προσέγγιση – με επίκεντρο την πρόληψη, την ετοιμότητα και την προσπάθεια παρέμβασης πριν εκδηλωθεί το κακό. Σκοπός όλων μας είναι, στο μέτρο του δυνατού, η αποτροπή του κινδύνου. Όχι η εκ των υστέρων μεμψιμοιρία για το τι θα μπορούσε να είχε γίνει», είχε δηλώσει εκείνη την ημέρα ο Μ. Χρυσοχοΐδης. Κι όμως, ακόμα δεν έχει παραιτηθεί…

«Με μέθοδο, οργάνωση, σχεδιασμό, προχωράμε. Η Επιχείρηση ∆ρυάδες της Πολιτικής Προστασίας που βρίσκεται αυτή τη στιγμή σε πλήρη εξέλιξη, σε όλη την Ελλάδα, για τον προληπτικό καθαρισμό εύφλεκτης ύλης και τη διάνοιξη δασικών δρόμων και διόδων πρόσβασης πυροσβεστικών οχημάτων σε 18 περιοχές της Αττικής με χαρακτηριστικά επικινδυνότητας, όπως είναι το Τατόι, η Ιπποκράτειος Πολιτεία, το Σέιχ Σου στη Θεσσαλονίκη, και σε άλλες περιοχές της χώρας – αυτό λοιπόν εγγράφεται σε αυτή ακριβώς τη νέα αντίληψη, τη νέα προσέγγιση πρόληψης και ετοιμότητας, συνεργασίας και άμεσης απόκρισης», είχε προσθέσει ο υπουργός Προστασίας του Πολίτη! Ναι, για τα μέρη που κάηκαν επειδή οι κάτοικοι κατήγγειλαν ότι δεν υπήρχαν δίοδοι για να πάνε οι πυροσβέστες στην εστία της φωτιάς.

«Θα θέλαμε να σας ενημερώσουμε για τον σχεδιασμό μας. Έναν σχεδιασμό στην καρδιά του οποίου βρίσκονται ο γρήγορος εντοπισμός και η άμεση απόκριση. Καθώς όσο πιο άμεση είναι η επέμβαση τόσο πιο γρήγορα ολοκληρώνεται και η κατάσβεση, πριν προλάβει η φωτιά να εξαπλωθεί.

Στην προσπάθεια αυτή, κομβικό ρόλο διαδραματίζουν τα εναέρια μέσα. Για αυτό και ο στόλος αεροπυρόσβεσης-επιτήρησης έχει ενισχυθεί σε σχέση με πέρυσι, αριθμώντας συνολικά 69 ελικόπτερα και αεροσκάφη. Τα εναέρια μέσα κατανέμονται σε 25 βάσεις, που καλύπτουν το σύνολο της επικράτειας, καθώς η γεωγραφική διασπορά αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση της άμεσης απόκρισης.

Αξίζει να σημειωθεί ότι φέτος για πρώτη φορά εδρεύει στη Θεσσαλονίκη ένα ελικόπτερο βαρέως τύπου (Erickson), το οποίο ενισχύει την επιχειρησιακή δυνατότητα αεροπυρόσβεσης στη Βόρεια Ελλάδα. Είναι επίσης η πρώτη φορά που στον εναέριο στόλο εντάσσονται έξι αεροσκάφη ελαφρού τύπου (AirTractors), τα οποία θα αναπτυχθούν σε τρία ζεύγη (από ένα ζεύγος στο Τατόι, στην Αγχίαλο και την Ανδραβίδα), καλύπτοντας τους άξονες του Αιγαίου, του Ιονίου καθώς και μέρος του ηπειρωτικού κορμού. Τα συγκεκριμένα αεροσκάφη αποτελούν ό,τι πιο σύγχρονο στον τομέα της αεροπυρόσβεσης και η ένταξή τους στον εναέριο στόλο έρχεται να καλύψει ανάγκες που αναδείχθηκαν από τον επιχειρησιακό σχεδιασμό του Πυροσβεστικού Σώματος. Τα AirTractors είναι πιο ευέλικτα και αποδοτικά, καθώς ανταποκρίνονται καλύτερα στις ιδιαιτερότητες του ελληνικού ανάγλυφου. Αξίζει να σημειωθεί ότι ο χρόνος πτήσης φτάνει τις πέντε ώρες έμφορτο, ενώ έχουν τη δυνατότητα να κάνουν υδροληψία από λίμνες ή τη θάλασσα, μειώνοντας έτσι τον κύκλο ρίψεων (δηλαδή τον χρόνο που απαιτείται για μετάβαση από το σημείο συμβάντος στο σημείο υδροληψίας και επιστροφή στο συμβάν). Επίσης, μια νέα προσθήκη σε σχέση με την περσινή αντιπυρική είναι η ένταξη στον εναέριο στόλο ενός αμφίβιου μεσαίου τύπου αεροσκάφους (Beriev), το οποίο έχει τη δυνατότητα να μεταφέρει 12 τόνους νερού και να κάνει χρήση επιβραδυντικού αφρογόνου. Ενώ μπορεί να χρησιμοποιηθεί και για τη μεταφορά προσωπικού.

Το αεροσκάφος είναι τύπου jet, μπορεί δηλαδή να αναπτύξει μεγαλύτερη ταχύτητα, αλλά και να προσθαλασσωθεί, συμβάλλοντας αποφασιστικά στη μείωση του χρόνου απόκρισης σε περίπτωση συμβάντος», είχε πει ο υφυπουργός Πολιτικής Προστασίας. Προφανώς αναφερόταν στα εναέρια μέσα που τα έψαχναν στον Ωρωπό, στη Σταμάτα, την Οιχαλία, την Ηλεία, στους Θρακομακεδόνες, στην Εύβοια. Για πρώτη φορά η τοπική αυτοδιοίκηση εκλιπαρούσε για συμβολή εναέριων μέσων. Από κοντά και οι πολίτες. Κι άντε, ας πούμε, ότι η οργή των πολιτών μπολιάστηκε και με πολιτικό κίνητρο. Στην περίπτωση των δημάρχων, όμως, η πλειονότητά τους κινείται στον χώρο της σημερινής κυβέρνησης. Άρα, κάποιος κακός σχεδιασμός έγινε και ας δήλωσε στον Alpha ο Στέφανος Κολοκούρης ότι γίνεται ο καλύτερος σχεδιασμός.

Τα μηνύματα για τα επιχειρησιακά λάθη ελήφθησαν από τη φωτιά στην Κορινθία τον Μάιο. Αλλά δεν ερμηνεύτηκαν σωστά από τους παραλήπτες. Το αντιληφθήκαμε στη δεύτερη φωτιά στην ίδια περιοχή, στις 23 Ιουλίου. Για άλλη μία φορά παρατηρήθηκε πρόβλημα στην επέμβαση. Όπως το ίδιο συνέβη και με τη Σταμάτα στο τέλος του μήνα.
Ακόμα και οι καλοπροαίρετοι υποστηρίζουν ότι έγινε κακός σχεδιασμός. Κάηκε η μισή Ελλάδα, χωρίς να σβήσει έγκαιρα μία από τις μεγάλες πυρκαγιές. Λες και κάποιοι περίμεναν τη φωτιά να φτάσει στη θάλασσα.

Υπήρξαν τηλεοπτικά πλάνα που έδειξαν εκτάσεις με ξερά χόρτα τα οποία έπρεπε να καθαριστούν. Κι αν ήταν ευθύνη των δήμων και των περιφερειών να το πράξουν όφειλε η Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας να ελέγξει. Αλλά προφανώς και όλα όσα δήλωσαν ο Μιχάλης Χρυσοχοΐδης και ο Νίκος Χαρδαλιάς έμειναν σχέδια επί χάρτου. Λόγια μεγάλα, αλλά από αποτελεσματικότητα μηδέν. «Είχε πάρει φωτιά και το 1987, αλλά τότε πρόλαβαν και την έσβησαν», έλεγαν κάτοικοι της Ηλείας για ένα πευκοδάσος.

Ο αρχηγός του Πυροσβεστικού Σώματος, αντιστράτηγος Στέφανος Κολοκούρης, υπεραμύνθηκε όλων των ενεργειών του. Ευχαρίστησε, μάλιστα, τους πολιτικούς προϊσταμένους του που βρίσκονται στο πλευρό του. Λες και ήθελε να τους διαμηνύσει ότι θα τους παρασύρει μαζί του εάν υπάρξει οποιαδήποτε επιβολή κυρώσεων. Μην ξεχνάμε ότι πρόκειται για τον επικεφαλής της ΕΜΑΚ που σύμφωνα με τον 6ο τακτικό ανακριτή εξαφανίστηκε για ώρες στις 23 Ιουλίου 2018 και, αντί να πάει στο Μάτι, προτίμησε να μείνει στην Κινέτα για τη φωτιά που είχε σβήσει από το μεσημέρι. Κι όμως, από την πολιτική ηγεσία του υπουργείου ο Κολοκούρης επιβραβεύτηκε με προαγωγή. Η «ΜΠΑΜ» είχε χτυπήσει καμπανάκια από την πρώτη ημέρα. Με απανωτά ρεπορτάζ. Αλλά δεν εισακουστήκαμε.

Για να μην αδικούμε τους πάντες, ο μηχανισμός κινήθηκε άμεσα για να μη χαθούν ανθρώπινες ζωές. Εκκενώθηκαν ολόκληρες περιοχές και οι κάτοικοι έφυγαν από τα σπίτια τους με ασφάλεια. Με σχέδιο. Με τη συμμετοχή της ΕΛ.ΑΣ. Με τα μηνύματα από το 112. Με σαφείς οδηγίες. Να τα λέμε αυτά και να τα γράφουμε. Το ερώτημα, βέβαια, είναι πού θα ζήσουν εφεξής οι πολίτες, διότι χιλιάδες κατοικίες καταστράφηκαν εξαιτίας της αναποτελεσματικότητας στην έγκαιρη πυρόσβεση και στη σωστή διαχείριση της κρίσης…

Απανωτά λάθη και συνεχείς αναζωπυρώσεις…

Οποιονδήποτε έμπειρο αξιωματικό της Πυροσβεστικής και αν ρωτήσει κάποιος αδαής για τις αναζωπυρώσεις, θα πάρει ξεκάθαρη απάντηση. Πρόκειται για λανθασμένο σχεδιασμό, για υποτίμηση της φωτιάς που βρίσκεται σε ύφεση. «Σε κάθε πυρκαγιά υπάρχει ο φόβος της αναζωπύρωσης και γι’ αυτό μένουν πάντα κάποιες δυνάμεις για επιφυλακή. Άρα, για να ξεφύγει μία φωτιά από αναζωπύρωση, πρέπει να είναι πλημμελής η επιτήρηση όσων μένουν για να φυλάξουν τη σβησμένη πυρκαγιά», λένε όσοι ξέρουν πώς λειτουργεί το σύστημα.
Σύμφωνα με τις μαρτυρίες και από την τοπική αυτοδιοίκηση και από τους κατοίκους διαφόρων περιοχών, οι περισσότερες φωτιές αναζωπυρώθηκαν και έκαψαν χιλιάδες στρέμματα δασικής έκτασης και σπίτια. Άρα μιλάμε για εγκληματική αμέλεια των επικεφαλής που έμειναν για να ελέγχουν τις σβησμένες εστίες. Ο καύσωνας είναι μία εξήγηση για τις αναζωπυρώσεις. Αλλά τα δεδομένα των καιρικών συνθηκών ήταν γνωστά στην Πολιτική Προστασία, κατ’ επέκταση και στο Πυροσβεστικό Σώμα. Άρα, οι δυνάμεις της επιφυλακής για τις πυρκαγιές σε ύφεση όφειλαν να πάρουν μέτρα για να αποτρέψουν τις αναζωπυρώσεις. Όχι μόνο αυτό δεν έπραξαν, αλλά όλες οι φωτιές τούς ξέφυγαν.

Αμέλεια

«Πρόκειται για εγκληματική αμέλεια. Νοιάστηκαν μόνο για την Αρχαία Ολυμπία και αδιαφόρησαν για τις άλλες περιοχές. Εκκένωσαν τις περιοχές για να μην υπάρχουν θύματα και άφησαν τα σπίτια μας να καίγονται», ούρλιαζε ένας κάτοικος της Ηλείας. «Τα ίδια έγιναν και το 2007», πρόσθεσε. Ανάλογη οργή εκφράστηκε και από τους εκπροσώπους της τοπικής αυτοδιοίκησης. Όχι μόνο στην Ηλεία, αλλά και στη Μεσσηνία και την Εύβοια, ακόμα και στην Αττική. Οργή που δείχνει ότι κάτι δεν πήγε καλά στη φύλαξη για τις αναζωπυρώσεις.