PLUS
Το ημερολόγιο έδειχνε 23 Ιουλίου 1974. Η Ελλάδα βρισκόταν στα πρόθυρα πολέμου με την Τουρκία, που λίγα 24ωρα νωρίτερα είχε πραγματοποιήσει εισβολή στην Κύπρο (Αττίλας).
Του Νίκου Βασιλειάδη
Δύο μέρες νωρίτερα (21 Ιουλίου) η κυβέρνηση υπό τον τότε πρωθυπουργό, Αδαμάντιο Ανδρουτσόπουλο, που είχε ορίσει ο «αόρατος» δικτάτορας, Δημήτρης Ιωαννίδης, είχε κηρύξει γενική επιστράτευση. Όμως, η κατάσταση είχε ξεφύγει από κάθε έλεγχο. Η αντίστροφη μέτρηση για την παράδοση της εξουσίας στους πολιτικούς είχε ήδη αρχίσει να μετρά
Το πρωί της 23ης Ιουλίου, ο αρχηγός των Ενόπλων Δυνάμεων, στρατηγός, Γρηγόριος Μπονάνος, και οι αρχηγοί του Στρατού, αντιστράτηγος Ανδρέας Γαλατσάνος, Ναυτικού, αντιναύαρχος Πέτρος Αραπάκης και Αεροπορίας, αντιπτέραρχος, Αλέξανδρος Παπανικολάου πήγαν εσπευσμένα στη Βουλή και ζήτησαν μετ’ επιτάσεως να συναντήσουν τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, Φαίδωνα Γκιζίκη. Οι στρατιωτικοί διεμήνυσαν στον Φαίδωνα Γκιζίκη ότι η ανάγκη της ανάθεσης της εξουσίας στους πολιτικούς ήταν πια επιτακτική.
Ο Γκιζίκης κάλεσε στο γραφείο του τον Ιωαννίδη και του μετέφερε την απόφαση της ηγεσίας του στρατεύματος. Ο Ιωαννίδης τον άκουσε χωρίς να αντιδράσει. Αμέσως μετά έφυγε προς άγνωστη κατεύθυνση
Κατά τις 14.00 άρχισαν να φθάνουν στο Ελληνικό Κοινοβούλιο και στο γραφείο του Φαίδωνα Γκιζίκη για πρώτη φορά ύστερα από επτάμισι πέτρινα χρόνια χρόνια πολιτικές προσωπικότητες της προδικτατορικής περιόδου. Ο πρόεδρος της ΕΡΕ, Παναγιώτης Κανελλόπουλος, ο πρόεδρος της Ένωσης Κέντρου, Γεώργιος Μαύρος, ο Ευάγγελος Αβέρωφ, ο Πέτρος Γαρουφαλιάς, ο Στέφανος Στεφανόπουλος, ο Γεώργιος Αθανασιάδης- Νόβας.
Παράλληλα έξω από την Βουλή άρχισαν να συγκεντρώνται χιλιάδες κόσμου πανηγυρίζοντας την πτώση της χούντας.
Στο Γραφείο του Προέδρου ο Φαίδων Γκιζίκης έδωσε εντολή στον Παναγιώτη Κανελλόπουλο να έχει μέχρι τις 20:00 το βράδυ να έχει σχηματίσει κυβέρνηση.
Τότε με παρέμβαση του Αβέρωφ και του αντιναυάρχου Πέτρου Αραπάκη προτάθηκε η Λύση Καραμανλή.
Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής αυτοεξόριστος στη Γαλλία από το 1963 δέχθηκε ένα επείγον τηλεφώνημα από τον Αβέρωδφ ο οποίος του ζήτησε την άμεση επιστροφή στην Αθήνα.
Ο Καραμανλής στην αρχή αρνήθηκε. Αντέτεινε «ότι θέλει τουλάχιστον 24 ώρες για να ενημερωθή, ότι δεν είναι δυνατό να αναλάβη την λύση μιας τραγωδίας χωρίς να είναι ενήμερος».Ο Αβέρωφ επέμεινε, τον διαβεβαίωσε ότι«η κατάσταση βρίσκεται υπό έλεγχο και ότι είχαν γίνει συνεννοήσεις το πρωί των αρχηγών με τον Ιωαννίδη». Ο Καραμανλής εξακολουθούσε όχι να αρνείται κατηγορηματικά, αλλά πάντως να μη δέχεται να έλθει το ίδιο βράδυ. Του μίλησε και ο Γκιζίκης, ο οποίος του απηύθυνε έκκληση να έλθει αμέσως. Αν και ανήσυχος ο Καραμανλής πείστηκε: «Καλά, στείλτε μου αεροπλάνο αμέσως»τους είπε.
Ο «Εθνάρχης» θα επέστρεφε στην Αθήνα με το αεροπλάνο της Γαλλικής προεδρίας.
Ο Πρόεδρος της Γαλλικής Δημοκρατίας Βαλερί Ζισκάρ Ντ’ Εστέν διέθεσε το προσωπικό του αεροπλάνο για την άμεση επιστροφή του Καραμανλή, ο οποίος αφίχθη στο αεροδρόμιο του Ελληνικού στις 2 το πρωί της 24ης Ιουλίου
Βγαίνοντας από το σπίτι του στην οδό Μονμορανσί, με τους δημοσιογράφους να έχουν συγκεντρωθεί στην είσοδο, τους θύμισε τη ρήση του προέδρου Χάρι Τρούμαν, όταν εκείνος αναλάμβανε την εξουσία στις ΗΠΑ: «Boys, pray for me» (Προσευχηθείτε για μένα).
Το αεροσκάφος, προσγειώθηκε στις 02:05 στην πίστα του αεροδρομίου του Ελληνικού. Εκεί τον περίμενε λαοθάλασσα.
Ο Καραμανλής κατέβηκε τα σκαλιά του αεροσκάφους με αποφασιστικό βήμα και μπήκε στη μαύρη Mercedes που τον περίμενε. Μαζί του ήταν και ο Τάκης Λαμπρίας, ο οποίος αναφέρθηκε στην ψυχραιμία που έδειχνε εκείνη τη στιγμή, καθώς και στους δικούς του φόβους ότι θα τον δολοφονήσουν «εν θριάμβω», καθώς δεν μπορούσε να τεθεί, εκείνες τις στιγμές, μέσα στην καταιγιστική αποθέωση του κόσμου, θέμα μέτρων ασφαλείας.
Την ίδια ώρα χιλιάδες κόσμου είχαν σχηματίσει μία αλυσίδα από το αεροδρόμιο του Ελληνικού μέχρι και την πλατεία Συντάγματος.
Στις 4 το πρωί, ο Κωνσταντίνος Καραμανλής ορκίστηκε πρωθυπουργός από τον Αρχιεπίσκοπο Αθηνών και πάσης Ελλάδος Σεραφείμ, παρουσία του Προέδρου της Δημοκρατίας, στρατηγού Φαίδωνα Γκιζίκη.
Αμέσως μετά ανακοινώθηκαν τα πρώτα μέτρα για την αποκατάσταση του δημοκρατικού πολιτεύματος: κατάργηση του στρατοπέδου της Γυάρου, απόλυση όλων των κρατουμένων, αμνήστευση όλων των πολιτικών αδικημάτων και απόδοση της ιθαγένειας στους πολίτες από τους οποίους την είχε στερήσει η δικτατορία του 1967. Στις άμεσες επιδιώξεις της κυβέρνησης Εθνικής Ενότητας συμπεριλαμβάνονταν η αποκατάσταση της δημοκρατικής ομαλότητας και η διαμόρφωση κλίματος εθνικής ενότητας, η αποδιοργάνωση του πλέγματος εξουσίας της δικτατορίας και η αποκατάσταση του πολιτικού ελέγχου στο στράτευμα, η προετοιμασία για τη διενέργεια εκλογών και η αντιμετώπιση της κρίσης στην Κύπρο.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Ημέρα μνήμης για τους 102 νεκρούς στο Μάτι – Μνημόσυνο για τα θύματα της φονικής πυρκαγιάς (Φωτό)
Μαρινάκης: Σε ρόλο «χρήσιμου ηλίθιου» ελληνικά μέσα που υιοθετούν την τουρκική προπαγάνδα
