Το «φαινόμενο Τραμπ» πρωταγωνιστής στη Διάσκεψη Ασφαλείας του Μονάχου

25/02/2024 22:18

Το κεντρικό πρόσωπο στη φετινή Διάσκεψη Ασφαλείας του Μονάχου ήταν κάποιος που δεν παρευρέθη, και αυτός δεν είναι άλλος από τον Ντόναλντ Τραμπ. Οι περισσότεροι συμμετέχοντες σε αυτό το ετήσιο Συνέδριο δήλωναν ότι θα ήθελαν ο Ρεπουμπλικανός υποψήφιος για την προεδρία των ΗΠΑ να παραμείνει για πάντα «τέως» πρόεδρος, και αυτή η «ευχή» των παρευρισκομένων δεν αφορούσε μόνο την ανησυχία τους για την ποιότητα της δημοκρατίας στις Ηνωμένες Πολιτείες αλλά περισσότερο για την παγκόσμια ειρήνη.

Tου Νίκου Βασιλειάδη

Σωτήρας της ευρωπαϊκής ενότητας

Όμως χάρη στον Τραμπ η Ευρώπη μπορεί να υπολογίζει και σε μία εξαιρετικά θετική εξέλιξη. Ο τέως πρόεδρος της Αμερικής, ακόμα κι αν χάσει τις εκλογές αυτόν τον Νοέμβριο, θα μπορούσε να καταλήξει να γίνει ο ακούσιος σωτήρας του ευρωπαϊκού εγχειρήματος αναγκάζοντας τους Ευρωπαίους να επανεξετάσουν επιτέλους τις βασικές υποθέσεις που τους εμπόδιζαν σε σχέση με τον πόλεμο στην Ουκρανία, την άμυνα της ίδιας της Ευρώπης και την ευρωπαϊκή πολιτική ενότητα.

Καθώς ο πόλεμος στην Ουκρανία πλησιάζει στο τέλος του δεύτερου έτους του χωρίς να διαφαίνεται κάποιο τέλος, η υποψηφιότητα του Τραμπ απασχολεί την Ευρώπη στο τι μπορεί να συνεπάγεται η νίκη και η ήττα. Το ιδανικό αποτέλεσμα όλων είναι να ανακτήσει η Ουκρανία όλη της την επικράτεια, αλλά καθώς ο πόλεμος της φθοράς –χωρίς να διαφαίνεται νικητής– συνεχίζεται, φαίνεται όλο και λιγότερο λογικό να εξετάζεται ένα ειρηνευτικό σχέδιο Τραμπ που να παραχωρεί εδάφη και να αποστρατικοποιεί τη χώρα, αφήνοντάς την έτσι καταδικασμένη σε μια επικίνδυνη κατάσταση ουδετερότητας και βάζοντας τέλος στις ευρωπαϊκές και τις δυτικές φιλοδοξίες της μέσω της διπλής ένταξης στο ΝΑΤΟ και στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

«Ευρωπαϊκή άμυνα»

Ο Τραμπ άθελά του έχει επίσης ξεκινήσει και μια επείγουσα ευρωπαϊκή συζήτηση για την άμυνα και την ασφάλεια, καθώς πριν από τη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ στην Ουάσιγκτον τον Ιούλιο, 20 από τα 22 μέλη της ΕΕ της συμμαχίας ήδη έχουν αποφασίσει να δαπανήσουν τουλάχιστον το 2% του ΑΕΠ τους για την άμυνα.
Είναι αλήθεια ότι το μεγαλύτερο μέρος αυτής της αλλαγής νοοτροπίας είναι το αποτέλεσμα του ρεβανσισμού του Πούτιν, αλλά κυρίως οφείλεται στα πρόσφατα σχόλια του Τραμπ που ενθαρρύνει τους Ρώσους να «κάνουν ό,τι διάολο θέλουν» με τα μέλη του ΝΑΤΟ που αρνούνται να «πληρώσουν» τη συμμετοχή τους. Οι Ευρωπαίοι πρέπει όχι μόνο να επενδύσουν περισσότερα, αλλά και να αλλάξουν τον τρόπο με τον οποίο δαπανώνται τα χρήματα, κυρίως ξεπερνώντας τις παλιές ψυχολογικές διαφορές μεταξύ ΝΑΤΟ και ΕΕ.

Ενίσχυση της ευρωπαϊκής συνείδησης

Και όχι μόνον, μία ακόμη συνεισφορά του Τραμπ αφορά και στην πολιτική ενότητα της Ευρώπης. Μετά την εκλογή του το 2016, πολλοί φοβήθηκαν την άνοδο μιας «ανελεύθερης διεθνούς» που θα έφερνε τα ακροδεξιά λαϊκιστικά κόμματα στην Ευρώπη σε ευθυγράμμιση με τον Λευκό Οίκο του Τραμπ και το Κρεμλίνο του Πούτιν. Αλλά, αν ο Τραμπ εκλεγεί για δεύτερη φορά, νέα δημοσκόπηση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Εξωτερικών Σχέσεων (που θα δημοσιευθεί σύντομα) δείχνει ότι, αν και η λαϊκιστική Δεξιά θα εκτιναχθεί στις ευρωεκλογές του Ιουνίου, ο Τραμπ δεν θα γίνει δεκτός με ενθουσιασμό στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες, ακόμη και στην Ουγγαρία.
Και αυτό συμβαίνει γιατί οι συνέπειες του πολέμου στην Ουκρανία έχουν «πονέσει» τους Ευρωπαίους πολίτες, με αποτέλεσμα να υπάρχει μια επανατοποθέτηση πολλών δεξιών κομμάτων, όπως για παράδειγμα η Ιταλίδα πρωθυπουργός Τζόρτζια Μελόνι η οποία έχει απομακρυνθεί προσεκτικά από τον προηγούμενο ευρωσκεπτικισμό της και αποφάσισε να κόψει όλους τους δεσμούς της Ιταλίας με τον Πούτιν.
Στην Πολωνία, η επιστροφή του Ντόναλντ Τουσκ στην πρωθυπουργία ένωσε ένα παραδοσιακά σκεπτικιστικό εκλογικό σώμα πίσω από την ιδέα μιας πιο συνεκτικής Ευρώπης.
Οι εκλογές του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου τον Ιούνιο μπορεί να οδηγούν σε μια απότομη στροφή προς τα δεξιά, αλλά σε πολλές χώρες η απειλή Τραμπ θα μπορούσε να κινητοποιήσει τους ψηφοφόρους και να βοηθήσει τους υποψηφίους που συσπειρώνονται πίσω από την ευρωπαϊκή κυριαρχία.

Όχι άλλη γκρίνια…

Κανείς, όμως, δεν συνόψισε το φαινόμενο Τραμπ καλύτερα από τον (απερχόμενο) Ολλανδό πρωθυπουργό Μαρκ Ρούτε, ο οποίος ικέτευσε τους Ευρωπαίους να «σταματήσουν να γκρινιάζουν για τον Τραμπ» και να αρχίσουν να επικεντρώνονται στο να συνεννοούνται.
Άσχετα με το ποιες θα είναι οι εξελίξεις στην εσωτερική πολιτική των ΗΠΑ, οι Ευρωπαίοι θα πρέπει να ομονοούν ανεξάρτητα από το ποιος θα κερδίσει τις αμερικανικές εκλογές τον ερχόμενο Νοέμβριο.

Εάν αυτή τη φορά αποφευχθεί η διαφαινόμενη επανεκλογή Τραμπ, μια δεύτερη θητεία Μπάιντεν θα μπορούσε να βασιστεί σε έναν πολύ καλύτερο εταίρο στην Ευρώπη. Όπως πολλοί Αμερικανοί παρατηρητές σχολιάζουν ο Τραμπ μπορεί να είναι η μεγαλύτερη απειλή για την αμερικανική δημοκρατία, αλλά συγχρόνως είναι και το πιο ισχυρό έναυσμα για κινητοποίηση των ψηφοφόρων του Δημοκρατικού Κόμματος και των ψηφοφόρων της φιλελεύθερης Ευρώπης, γεγονός που μπορεί να καταστήσει τόσο την Ευρωπαϊκή Ένωση όσο και την Ατλαντική Συμμαχία ισχυρότερες από ό,τι ήταν εδώ και πολύ καιρό.