Το πλάνο για την προστασία γυναικών από την έμφυλη βία

Η βία μεταξύ παιδιών, εφήβων και ενηλίκων αποτελεί ένα διογκούμενο φαινόμενο που οι διαστάσεις του τρομάζουν. Οι άγουρες συμμορίες, οι επιθέσεις στα σχολεία, στα γήπεδα, στις πλατείες και σε κάθε γειτονιά συνδέονται με κάθε περιστατικό έμφυλης βίας και γυναικοκτονίας, καθώς θύτες και θύματα εναλλάσσουν ρόλους στον φαύλο κύκλο της βίας.

Της ΑΛΕΞΙΑΣ ΣΒΩΛΟΥ

Όπως εξηγεί η υπουργός Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας Σοφία Ζαχαράκη, μιλώντας σε εκδήλωση για τις Γυναίκες στο Ζάππειο, η κυβέρνηση έχει καταστρώσει πλάνο για την πρόληψη και την αντιμετώπιση της έμφυλης βίας, θεσπίζοντας μία σειρά από μέτρα για την προστασία και την ενίσχυση των γυναικών απέναντι στις βίαιες συμπεριφορές.

Στήριξη

Μεταξύ τους περιλαμβάνεται η δημιουργία 18 ειδικευμένων κέντρων μέσα στα αστυνομικά τμήματα της επικράτειας, ώστε να καταφεύγουν εκεί γυναίκες-θύματα βίας και να λαμβάνουν στήριξη και συμβουλευτική από ειδικά εκπαιδευμένες γυναίκες αστυνομικούς. Επίσης, λειτουργεί η γραμμή βοήθειας για γυναίκες-θύματα βίας 15900, καθώς και η εφαρμογή «κουμπί πανικού» στο κινητό τηλέφωνο, της οποίας η λειτουργία θα εξαπλωθεί γεωγραφικά και στις άλλες περιοχές της επικράτειας εκτός από την Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη.

Σημαντικό ζήτημα είναι η στήριξη των γυναικών που φεύγουν από ένα περιβάλλον κακοποίησης ώστε να μην ξαναγυρίσουν πίσω, καθώς η συνήθης πρακτική δείχνει ότι η βία βαίνει κλιμακούμενη και αυτές οι ιστορίες έχουν τραγικό τέλος.

Πρόσκληση

Όπως εξηγεί η υπουργός Σοφία Ζαχαράκη, η γυναίκα-θύμα βίας για να μπορέσει να κάνει ένα νέο ξεκίνημα στη ζωή της λαμβάνει το ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα, ενώ η κυβέρνηση έχει απευθύνει πρόσκληση στις μεγάλες εταιρείες να προσλαμβάνουν γυναίκες που έχουν πέσει θύματα κακοποίησης, ώστε να μπορέσουν να αποκτήσουν οικονομική ανεξαρτησία. Γι’ αυτό άλλωστε το υπουργείο Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας σε συνεργασία με το υπουργείο Εργασίας, το υπουργείο Οικονομικών και τη Δημόσια Υπηρεσία Απασχόλησης υπέγραψαν μνημόνιο συνεργασίας ώστε να δημιουργηθούν τέτοιες θέσεις στις εταιρείες του ιδιωτικού τομέα, και ήδη 33 μεγάλες εταιρείες έχουν ενταχθεί στο πρόγραμμα, ώστε να προσφέρουν επαγγελματική αποκατάσταση στις γυναίκες-θύματα βίας. Για τη διευκόλυνση της επαγγελματικής αποκατάστασης των γυναικών αυτών, δεν απαιτείται να είναι εγγεγραμμένες στο Μητρώο Ανέργων της Δημόσιας Υπηρεσίας Απασχόλησης.

Από την πλευρά της Ελληνικής Αστυνομίας, η αστυνόμος Β΄ και εκπρόσωπος Τύπου της ΕΛ.ΑΣ., Κωνσταντία Δημογλίδου, εξηγεί ότι πρέπει τα θύματα να μιλούν ώστε να σπάσει ο φαύλος κύκλος της σιωπής, που τροφοδοτείται από τη σιωπή και τον φόβο και ωθεί πολλές γυναίκες να επιστρέφουν σε ένα περιβάλλον κακοποίησης, καθώς πρόκειται για μια λανθασμένη απόφαση η οποία συνήθως έχει τραγική εξέλιξη.

Κλιμάκωση

Από την πλευρά των επιστημόνων ο ψυχίατρος – ψυχοθεραπευτής Δημήτρης Οικονόμου εξηγεί ότι είναι πολύ σημαντικό να διαδώσουμε στην κοινωνία το μήνυμα ότι στην κακοποίηση «η σιωπή δεν είναι χρυσός» και πως ένας θύτης δεν ξυπνά μία μέρα και σκοτώνει τη γυναίκα του. Πριν από το έγκλημα υπάρχει πάντα μια κλιμάκωση βίας (ψυχολογική και σωματική/σεξουαλική) και η γυναίκα μπορεί να προστατευτεί και να φύγει εγκαίρως αν αντιληφθεί από νωρίς τα σημάδια που περιλαμβάνουν χειριστική συμπεριφορά, διαρκή έλεγχο, υποτιμητικά σχόλια, προσπάθεια οικονομικού ελέγχου (ώστε η γυναίκα να εξαρτάται για τον βιοπορισμό της από τον θύτη) και αποκλεισμό των προσωπικών της γνωριμιών. Αυτές οι συμπεριφορές πρέπει να χτυπήσουν «καμπανάκι» κινδύνου σε κάθε γυναίκα που τις υφίσταται, προειδοποιώντας ότι ο σύντροφός της είναι κακοποιητικός.

Επιπλέον, υπάρχει το ζήτημα του μιμητισμού (copy cat), με τις βίαιες συμπεριφορές και τα εγκλήματα της έμφυλης βίας να βρίσκουν δυστυχώς μιμητές. «Αντιγραφή» τέτοιου είδους συμπεριφορών έχουμε παρατηρήσει και μεταξύ ατόμων του ίδιου φύλου, και πρόσφατα καταγράφηκαν απανωτά περιστατικά στυγερών εγκλημάτων με άνδρες που σκότωσαν τον γαμπρό τους. Δυστυχώς, βλέπουμε καταρχήν ότι άνθρωποι μιας κάποιας ηλικίας εξακολουθούν -εντελώς λανθασμένα- να θεωρούν το ενήλικο πια τέκνο τους κτήμα τους, όπως επισημαίνει ο Δημήτρης Οικονόμου. Τα παιδιά μας δεν μας ανήκουν και δεν αποτελούν περιουσία μας. Ανήκουν στο εαυτό τους και είναι απαράδεκτο να βλέπεις έναν γονέα να σκοτώνει τον σύζυγο της κόρης του επειδή θεωρεί ότι την κακοποιεί. Αν έχει τέτοιου είδους στοιχεία, πρέπει να απευθυνθεί στην Αστυνομία και στη Δικαιοσύνη.

Στα φαινόμενα βίας σημαντικό ρόλο μπορούν να διαδραματίσουν οι παρατηρητές, οι οποίοι μπορούν να ενημερώσουν τις Αρχές ακόμα και ανώνυμα για τις τραγικές ιστορίες που αντιλαμβάνονται ότι συμβαίνουν πίσω από κλειστές πόρτες στη γειτονιά τους ή μπροστά στα μάτια τους. Στο σημείο αυτό δεν πρέπει να ξεχνάμε τη γνωστή φράση του Άλμπερτ Αϊνστάιν ότι «η βία επικρατεί στον κόσμο όχι επειδή την επιλέγουν οι πολλοί. Λίγοι την επιλέγουν, αλλά πολλοί την αφήνουν να συμβεί».

Στα παιδιά

Οι βίαιες πράξεις μεταξύ των ανηλίκων είναι άρρηκτα συνδεδεμένες με την έμφυλη βία στους ενήλικες. Εδώ, όπως εξηγεί η αναπληρώτρια καθηγήτρια Παιδιατρική και Εφηβικής Υγείας ΕΚΠΑ Άρτεμις Τσίτσικα, μεγάλη «ζημιά» έχει κάνει η πανδημία του κορωνοϊού, που οδήγησε στην εξουθένωση των οικογενειών, με συνέπεια πολλά παιδιά να μεγαλώνουν «στον αυτόματο», χωρίς γονεϊκή φροντίδα, και να καταλήγουν να εμπλέκονται σε ένα περιβάλλον κακοποίησης.

Σημαντικό ρόλο στην έξαρση της βίας διαδραματίζει και η σχέση των παιδιών με το Διαδίκτυο. Η ορθή χρήση του Διαδικτύου στα παιδιά μέσα από την οικογένεια θα πρέπει να ενδυναμωθεί. Πρέπει να δημιουργηθούν προγράμματα ενδυνάμωσης των γονέων για όλα τα σύγχρονα ζητήματα που αντιμετωπίζουν τα παιδιά και οι έφηβοι σε επίπεδο γειτονιάς – κάτι το οποίο είναι «στα σκαριά» και αναμένεται να γίνει σε συνεργασία με το υπουργείο Υγείας (τον τομέα Ψυχικής Υγείας) και τη Μονάδα Εφηβικής Υγείας (ΜΕΥ) του Νοσοκομείου Παίδων «Αγλαΐα» Κυριακού και την Ελληνική Εταιρεία Εφηβικής Ιατρικής, με τη βοήθεια του ΠΟΥ. Θα δημιουργηθούν Δομές Φιλικές στους Εφήβους και στην Οικογένεια σε επίπεδο γειτονιάς, με χρηματοδότηση από το νέο ΕΣΠΑ. Η πρόληψη της βίας πρέπει να γίνει στον μικρόκοσμο των παιδιών, που αποτελείται από την οικογένεια και το σχολείο τους, και οι παρεμβάσεις πρέπει να είναι οριζόντιες, όπως εξηγεί η αναπληρώτρια καθηγήτρια Άρτεμις Τσίτσικα.

Όπως δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα «ΜΠΑΜ» που κυκλοφορεί