PLUS
Ο αριθμός των tweets πολλαπλασιάστηκε μετά το τραγικό γεγονός της δολοφονίας του Παύλου Φύσσα κι έφτασε τα 35.000 μόνο την τελευταία εβδομάδα, γεγονός που αποτυπώνει και στατιστικά το ενεργό ενδιαφέρον και των Ελλήνων για την άνοδο του νεοναζισμού.
Το θέμα της ανόδου του νεοναζισμού, προφανώς, δεν απασχολεί μόνο τους Έλληνες χρήστες των social media. Ενδεικτικό είναι ότι, εντός μόνο 32 ημερών, ανταλλάχθηκαν – παγκοσμίως – περισσότερα από 1 εκατ. μηνύματα μεταξύ 857.000 χρηστών του Twitter, σχετικά με το γενικότερο φαινόμενο .
Επίσης, κατά το ίδιο διάστημα, εντοπίστηκαν ανά την υφήλιο περίπου 1000 ομάδες, που διεξάγουν σταθερά συζητήσεις για θέματα του είδους. Στην Ελλάδα, περίπου 4600 ομάδες ασχολήθηκαν με το ζήτημα της ακροδεξιάς έστω μία φορά, αλλά μόνο 59 είχαν συνέχεια στις συζητήσεις τους.
Πρωτοποριακή μέθοδος
Τα κοινωνικά δίκτυα συγκεντρώνουν το ενδιαφέρον και της επιστημονικής κοινότητας καθώς, λόγω του τεράστιου όγκου πληροφοριών που διακινούνται από μέσα όπως το Facebook και το Twitter – μόνο στο δεύτερο ‘ανεβαίνουν’ καθημερινά πάνω από 400 εκατ. μηνύματα – αποτελούν μια πλούσια και δυναμική πηγή πληροφοριών. Ταυτόχρονα, όμως, λόγω ακριβώς του μεγάλου όγκου της πληροφορίας, είναι πλέον αδύνατο να σχηματίσει κάποιος αντικειμενική και πλήρη εικόνα για τις συζητήσεις που διεξάγονται.
Κι αυτό, σε μια εποχή, που π.χ., όλοι οι μεγάλοι δημοσιογραφικοί οργανισμοί και εφημερίδες διαθέτουν πλέον ανεξάρτητα τμήματα συλλογής ειδήσεων από τα social media, καθώς αυτά συχνά δίνουν το στίγμα της επικαιρότητας πιο άμεσα από ό,τι τα ίδια τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, καταγράφοντας γεγονότα την ώρα που συμβαίνουν, επειδή έτυχε να πέσουν στην αντίληψη κάποιου χρήστη.
Από το Πανεπιστήμιο του Κορνέλ μέχρι τα γεγονότα σε Αίγυπτο και Τυνησία
Ερευνητικές ομάδες σε όλο τον κόσμο ασχολούνται με την ανάλυση δεδομένων από κοινωνικά δίκτυα, για πληθώρα εφαρμογών, αλλά και για την ανάλυση κοινωνικο-πολιτικών δεδομένων. Για παράδειγμα, στο Πανεπιστήμιο του Cornell, η ερευνητική ομάδα του Jon Kleinberg πρόσφατα μελέτησε τη διάδοση hashtags που αναφέρονται σε αμφιλεγόμενα πολιτικά θέματα και τη συνέδεσε με σύγχρονες κοινωνιολογικές θεωρίες σχετικά με τη διάδοση των πεποιθήσεων.
Επίσης, η ερευνήτρια Danah Boyd (Microsoft Research) μελέτησε τη ροή των πληροφοριών στο Twitter μεταξύ διαφορετικών ομάδων (ακτιβιστές, bloggers, δημοσιογράφοι), κατά τα πρόσφατα γεγονότα λαϊκής εξέγερσης σε Τυνησία και Αίγυπτο.
Παρόμοια πρωτοποριακή έρευνα διεξάγεται από ερευνητές στη Θεσσαλονίκη, που έχουν ασχοληθεί και με άλλα φαινόμενα – γεγονότα, όπως οι αμερικανικές εθνικές εκλογές του 2012 και οι πρόσφατες διαδηλώσεις στην Τουρκία: “Με σκοπό να βοηθήσουν προς την κατεύθυνση της συλλογής πληροφοριών και της μελέτης δεδομένων, ερευνητές από το Ινστιτούτο Πληροφορικής και Τηλεπικοινωνιών (ΙΠΤΗΛ) του Εθνικού Κέντρου Έρευνας και Τεχνολογικής Ανάπτυξης (ΕΚΕΤΑ) έχουν αναπτύξει μία μέθοδο που ομαδοποιεί τις συζητήσεις που γίνονται σε κοινωνικά μέσα γύρω από επιμέρους θέματα και ειδήσεις, και εντοπίζουν τους λογαριασμούς με τη μεγαλύτερη επιρροή” υπογραμμίζεται στη μελέτη της ομάδας, που παρουσιάστηκε στο 17ο πανελλήνιο συνέδριο πληροφορικής (PCI) στην Θεσσαλονικη και την οποία έχει στη διάθεσή του το ΑΠΕ – ΜΠΕ.
Πώς λειτουργεί
Πώς λειτουργεί η μέθοδος; Συλλέγει τα μηνύματα που δημοσιεύονται γύρω από συγκεκριμένες λέξεις – κλειδιά (που επιλέγει ο χρήστης), χωρίς να παραβιάζει προσωπικά δεδομένα και δημιουργεί τα δίκτυα συνομιλιών μεταξύ των ηλεκτρονικών λογαριασμών (για παράδειγμα όταν ένας χρήστης του Twitter απαντάει σε έναν άλλο, η μέθοδος εισάγει μία σύνδεση μεταξύ τους στο δίκτυο).
Στη συνέχεια, η μέθοδος αναλύει τη δομή του δικτύου και εξάγει ομάδες λογαριασμών που συζητούν για το ίδιο θέμα. Επιπλέον, αναλύοντας τη δραστηριότητα των ομάδων αυτών, αλλά και τις συσχετίσεις τους με άλλες ομάδες, μπορεί να κατατάξει τους χρήστες και τις ομάδες με βάση την επιρροή που έχουν στο δίκτυο συνομιλιών.
Η ερευνητική ομάδα δοκίμασε πειραματικά τη μέθοδο, η οποία είναι υλοποιημένη σε Matlab και Python, παρακολουθώντας συνομιλίες στο Twitter γύρω από το θέμα της Χρυσής Αυγής, αλλά και από σχετικά θέματα παγκοσμίου ενδιαφέροντος όπως είναι η ακροδεξιά.
Τα πρώτα συμπεράσματα
Ένα πρώτο συμπέρασμα που προέκυψε από την ανάλυση των στατιστικών στοιχείων που προαναφέρθηκαν είναι ότι, σε σχέση με τις συζητήσεις γύρω από θέματα σχετικά με την ακροδεξιά σε παγκόσμιο επίπεδο, ο αριθμός των συζητήσεων (ομάδων) γύρω από το θέμα της Χρυσής Αυγής ήταν περιορισμένος.
Ως δεύτερο συμπέρασμα – και αφού η μελέτη επικεντρώθηκε μόνο στις συζητήσεις που αφορούσαν στη Χρυσή Αυγή και η συλλογή και ανάλυση περιεχομένου επεκτάθηκε σε περισσότερες από 32 ημέρες (μέχρι και σήμερα) – είναι αξιοσημείωτη η ποικιλία ειδήσεων και συζητήσεων που διεξάγονται γύρω από ένα τέτοιο θέμα. Βρέθηκαν πολυάριθμες αναφορές σε ειδήσεις σχετικά με τη σύλληψη, κράτηση και μεταχείριση μεταναστών, δηλώσεις μελών του κόμματος, δηλώσεις μελών άλλων κομμάτων για τη Χρυσή Αυγή, ενώ ο αριθμός συζητήσεων εκτοξεύθηκε τις τελευταίες ημέρες μετά τη δολοφονία του Παύλου Φύσσα, όπως ήδη αναφέρθηκε.
Σύμφωνα με την ομάδα, η εν λόγω μέθοδος – η οποία ήδη εφαρμόζεται σε πλήθος κοινωνικών, πολιτικών, αλλά και πολιτιστικών γεγονότων- μπορεί να αποτελέσει ισχυρό εργαλείο στα χέρια δημοσιογράφων, bloggers, κοινωνιολόγων, πολιτικών αναλυτών και συντακτών, καθώς και απλών χρηστών, με ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την ειδησεογραφία.
«Η ερευνητική ομάδα του ΙΠΤΗΛ-ΕΚΕΤΑ προτίθεται να συνεχίσει την ανάπτυξη της εν λόγω τεχνολογίας και είναι ανοιχτή σε συνεργασίες με πιθανούς χρήστες με σκοπό την περαιτέρω εξέλιξή της. Η υλοποίηση της προτεινόμενης μεθόδου έχει διατεθεί υπό μορφή Λογισμικού Ανοιχτού Κώδικα» υπογραμμίζεται στη μελέτη της ομάδας, η οποία αποτελείται από τους ερευνητές Κωνσταντίνο Κωνσταντινίδη, Συμεών Παπαδόπουλο και Γιάννη Κομπατσιάρη.
Το παράδειγμα των ιρανικών εκλογών
Στατιστικά στοιχεία, όπως αυτά που προαναφέρθηκαν, στοιχειοθετούν και στην πράξη το γεγονός ότι τα social media διαδραματίζουν πλέον και ρόλο έκφρασης πολιτικών θέσεων, σχολιασμού και αναλύσεων, όχι μόνο σήμερα, αλλά ήδη από το 2009, όταν το “Twitter” επηρέασε σε μεγάλο βαθμό το αποτέλεσμα των ιρανικών εκλογών: τότε, οι περιορισμοί που η κυβέρνηση επέβαλε στην ελεύθερη έκφραση των δημοσιογράφων έδωσε τον πρώτο λόγο στο “Twitter”, ως μέσο διανομής ειδήσεων και αναλύσεων πολιτικού χαρακτήρα από τους λογαριασμούς των χρηστών.
Δυναμική … σε συνεχή άνοδο
Η δυναμική των social media αυξάνεται μέρα με την ημέρα. Σύμφωνα με στοιχεία της ανεξάρτητης διαδικτυακής κοινότητας “Social Media Today”, μόνο πέρυσι, ο αριθμός των χρηστών των social media αυξήθηκε κατά 51,7% και 19,9% αντίστοιχα στην Ινδία και την Κίνα, τις πιο πυκνοκατοικημένες χώρες του κόσμου.
Κατά τα ίδια στοιχεία, η Κίνα είναι μια πολύ ενδιαφέρουσα περίπτωση, καθώς έχοντας “μπλοκάρει” τη λειτουργία των Facebook και Twitter, άφησε χώρο για την ανάπτυξη εγχώριων social media, όπως το Sina Weibo, τα οποία έχουν ήδη αποκτήσει φανατικούς χρήστες. Μόνο στην Κίνα, 564 εκατ. άνθρωποι χρησιμοποιούν το Διαδίκτυο, περνώντας κατά μέσο όρο τρεις ώρες on-line καθημερινά.
