PLUS
Χιλιάδες αρχεία που διέρρευσαν αποκάλυψαν πώς η Uber προσέγγιζε κορυφαίους πολιτικούς και μέχρι πού έφτασε για να αποφύγει τη δικαιοσύνη.
Τα αρχεία αυτά, όπως αναφέρει το BBC, περιγράφουν λεπτομερώς την εκτεταμένη βοήθεια που έλαβε η Uber από ηγέτες όπως ο Εμανουέλ Μακρόν και η πρώην επίτροπος της ΕΕ Neelie Kroes.
Δείχνουν επίσης πώς ο πρώην επικεφαλής της εταιρείας ταξί διέταξε προσωπικά τη χρήση ενός “kill switch” για να αποτρέψει την πρόσβαση της αστυνομίας που έκανε έφοδο στους υπολογιστές.
Η Uber λέει ότι “η συμπεριφορά της στο παρελθόν δεν ήταν σύμφωνη με τις σημερινές της αξίες” και ότι σήμερα είναι μια “διαφορετική εταιρεία”.
Τα αρχεία της Uber είναι ένας “θησαυρός” με περισσότερα από 124.000 αρχεία, συμπεριλαμβανομένων 83.000 ηλεκτρονικών μηνυμάτων και 1.000 άλλων αρχείων που αφορούν συνομιλίες, που καλύπτουν την περίοδο 2013-2017.
Διέρρευσαν στον Guardian και μοιράστηκαν στη Διεθνή Κοινοπραξία Ερευνητών Δημοσιογράφων και με διάφορους οργανισμούς μέσων ενημέρωσης, συμπεριλαμβανομένου του BBC Panorama. Αποκαλύπτουν, για πρώτη φορά, πώς μια προσπάθεια λόμπι και δημοσίων σχέσεων ύψους 90 εκατ. δολαρίων ετησίως στρατολόγησε φιλικά προσκείμενους πολιτικούς για να βοηθήσουν στην εκστρατεία της να διαταράξει τον ευρωπαϊκό κλάδο των ταξί.
Ενώ οι Γάλλοι οδηγοί ταξί διοργάνωναν ενίοτε βίαιες διαδηλώσεις στους δρόμους κατά της Uber, ο Μακρόν -που είναι πλέον πρόεδρος- είχε τις καλύτερες σχέσεις με το αμφιλεγόμενο αφεντικό της Uber, Travis Kalanick, και του είπε ότι θα μεταρρυθμίσει τους νόμους υπέρ της εταιρείας.
Οι ανελέητες επιχειρηματικές μέθοδοι της Uber ήταν ευρέως γνωστές, αλλά για πρώτη φορά τα αρχεία δίνουν μια μοναδική εσωτερική εικόνα των μέτρων που έλαβε για να επιτύχει τους στόχους της.
Δείχνουν πώς η πρώην επίτροπος ψηφιακής πολιτικής της ΕΕ Neelie Kroes, μία από τους κορυφαίους αξιωματούχους των Βρυξελλών, βρισκόταν σε συζητήσεις για να ενταχθεί στην Uber πριν λήξει η θητεία της – και στη συνέχεια άσκησε μυστικά πιέσεις υπέρ της εταιρείας, παραβιάζοντας ενδεχομένως τους κανόνες δεοντολογίας της ΕΕ.
Εκείνη την εποχή, η Uber δεν ήταν απλώς μία από τις ταχύτερα αναπτυσσόμενες εταιρείες στον κόσμο – ήταν μία από τις πιο αμφιλεγόμενες, κατατρεγμένη από δικαστικές υποθέσεις, ισχυρισμούς για σεξουαλική παρενόχληση και σκάνδαλα παραβίασης δεδομένων.
Τελικά, οι μέτοχοι κουράστηκαν από τις ενέργειες αυτές και ο Τράβις Κάλανικ απομακρύνθηκε το 2017.
Η Uber αναφέρει ότι ο αντικαταστάτης του, ο Dara Khosrowshahi, “ανέλαβε να μεταμορφώσει κάθε πτυχή του τρόπου λειτουργίας της Uber” και “εγκατέστησε τους αυστηρούς ελέγχους και τη συμμόρφωση που απαιτούνται για τη λειτουργία της ως δημόσια εταιρεία”.
Η “θεαματική” βοήθεια του Μακρόν
Το Παρίσι ήταν η σκηνή της πρώτης ευρωπαϊκής παρουσίασης της Uber και συνάντησε σθεναρή αντίσταση από τον κλάδο των ταξί, με αποκορύφωμα τις βίαιες διαμαρτυρίες στους δρόμους.
Τον Αύγουστο του 2014, ένας φιλόδοξος πρώην τραπεζίτης, ο Εμανουέλ Μακρόν είχε μόλις διοριστεί υπουργός Οικονομικών. Είδε την Uber ως πηγή ανάπτυξης και αναγκαίων νέων θέσεων εργασίας και ήταν πρόθυμος να βοηθήσει.
Εκείνον τον Οκτώβριο, πραγματοποίησε μια συνάντηση με τον Κάλανικ και άλλα στελέχη και λομπίστες, η οποία σηματοδότησε την έναρξη μιας μακράς -αλλά ελάχιστα δημοσιοποιημένης- θητείας ως υπέρμαχος των συμφερόντων της αμφιλεγόμενης εταιρείας στην κυβέρνηση.
Ο λομπίστας της Uber, Mark MacGann περιέγραψε τη συνάντηση ως “θεαματική. Όπως δεν έχω ξαναδεί”, δείχνουν τα αρχεία. “Θα χορέψουμε σύντομα”, πρόσθεσε.
Ο “Emmanuel” και ο “Travis” σύντομα συνομιλούσαν χρησιμοποιόντας τα μικρά τους ονόματα και συναντήθηκαν τουλάχιστον τέσσερις φορές, όπως δείχνουν τα αρχεία, στο Παρίσι και στο συνέδριο του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ στο Νταβός της Ελβετίας. Μόνο η συνάντηση στο Νταβός είχε γνωστοποιηθεί προηγουμένως.
Κάποια στιγμή η Uber έγραψε στον κ. Μακρόν ότι ήταν “εξαιρετικά ευγνώμων”. “Το άνοιγμα και το καλωσόρισμα που λαμβάνουμε είναι ασυνήθιστο στις σχέσεις κυβέρνησης-βιομηχανίας”.
Οι Γάλλοι οδηγοί ταξί εξοργίστηκαν ιδιαίτερα από το λανσάρισμα το 2014 της UberPop – μιας υπηρεσίας που επέτρεπε σε μη αδειοδοτημένους οδηγούς να προσφέρουν διαδρομές, σε πολύ χαμηλότερες τιμές.
Τα δικαστήρια και το κοινοβούλιο την απαγόρευσαν, αλλά η Uber συνέχισε τη λειτουργία της υπηρεσίας καθώς αμφισβητούσε το νόμο.
Ο Μακρόν δεν πίστευε ότι υπήρχε μέλλον για την UberPop, αλλά συμφώνησε να συνεργαστεί με την εταιρεία για να αλλάξει τους νόμους της Γαλλίας που διέπουν τις άλλες υπηρεσίες της.
“Η Uber θα παράσχει ένα περίγραμμα για ένα ρυθμιστικό πλαίσιο για τις κοινές διαδρομές. Θα συνδέσουμε τις αντίστοιχες ομάδες μας για να αρχίσουμε να εργαζόμαστε πάνω σε μια εφικτή πρόταση που θα μπορούσε να γίνει το επίσημο πλαίσιο στη Γαλλία”, αναφέρεται σε μήνυμα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου του Τράβις Κάλανικ προς τον κ. Μακρόν.
Στις 25 Ιουνίου 2015, οι διαμαρτυρίες έγιναν βίαιες και μια εβδομάδα αργότερα ο Macron έστειλε μήνυμα στον Kalanick με μια προφανή προσφορά βοήθειας.
“[Εγώ] θα τους συγκεντρώσω όλους την επόμενη εβδομάδα για να προετοιμάσω τη μεταρρύθμιση και να διορθώσω τον νόμο”. Την ίδια ημέρα, η Uber ανακοίνωσε την αναστολή της UberPop στη Γαλλία. Μήνες αργότερα ο Μακρόν υπέγραψε διάταγμα για τη χαλάρωση των απαιτήσεων για την αδειοδότηση των οδηγών της Uber.
Η έκταση της σχέσης του σημερινού προέδρου της Γαλλίας με την αμφιλεγόμενη παγκόσμια εταιρεία που λειτουργούσε κατά παράβαση της γαλλικής νομοθεσίας δεν είχε αποκαλυφθεί μέχρι τώρα.
Εκπρόσωπος του Μακρόν δήλωσε σε ηλεκτρονικό μήνυμα: “Τα καθήκοντά του τον οδήγησαν φυσικά να συναντήσει και να αλληλεπιδράσει με πολλές εταιρείες που ασχολούνται με την απότομη αλλαγή που προέκυψε κατά τη διάρκεια αυτών των ετών στον τομέα των υπηρεσιών, η οποία έπρεπε να διευκολυνθεί με το ξεκλείδωμα των διοικητικών και κανονιστικών εμποδίων”.
Η επίτροπος που έκανε λόμπινγκ υπέρ της Uber
Οι φάκελοι αποκαλύπτουν επίσης πώς η σχέση της Uber με μία από τους κορυφαίους αξιωματούχους της Ευρώπης, την πρώην αντιπρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Neelie Kroes, ξεκίνησε σημαντικά νωρίτερα και ήταν βαθύτερη από ό,τι είχε γίνει γνωστό προηγουμένως, θέτοντάς την σε προφανή παραβίαση των κανόνων που διέπουν τη συμπεριφορά των επιτρόπων.
Αποκαλύπτουν ότι βρισκόταν σε συζητήσεις για να συμμετάσχει στο συμβουλευτικό συμβούλιο της Uber πριν καν εγκαταλείψει την τελευταία της ευρωπαϊκή θέση τον Νοέμβριο του 2014.
Οι κανόνες της ΕΕ λένε ότι οι επίτροποι πρέπει να τηρούν μια περίοδο “ψυχραιμίας”, στη συνέχεια 18 μήνες, κατά τη διάρκεια της οποίας οι νέες θέσεις εργασίας απαιτούν την έγκριση της Επιτροπής.
Ως επίτροπος, η Kroes επέβλεπε την ψηφιακή πολιτική και την πολιτική ανταγωνισμού και ήταν μια υψηλού προφίλ ανταγωνίστρια των big tech, διαδραματίζοντας πρωταγωνιστικό ρόλο στοα τεράστια πρόστιμα κατά της Microsoft και της Intel.
Αλλά από όλες τις εταιρείες στις οποίες θα μπορούσε να εργαστεί μετά την αποχώρησή της, η Uber ήταν μια ιδιαίτερα αμφιλεγόμενη επιλογή.
Στην Ολλανδία, πατρίδα της Kroes, η υπηρεσία UberPop είχε επίσης προκαλέσει νομικά και πολιτικά προβλήματα. Οι οδηγοί της Uber συνελήφθησαν τον Οκτώβριο του 2014 και τον Δεκέμβριο του ίδιου έτους, όταν ένας δικαστής στη Χάγη απαγόρευσε την UberPop, απειλώντας με πρόστιμα έως και 100.000 ευρώ. Τον Μάρτιο του 2015, η ολλανδική αστυνομία πραγματοποίησε έφοδο στα γραφεία της Uber στο Άμστερνταμ.
Τα μηνύματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου αναφέρουν ότι η κ. Kroes τηλεφώνησε σε υπουργούς και άλλα μέλη της κυβέρνησης για να τους πείσει να υποχωρήσουν κατά τη διάρκεια της επιδρομής. Κατά τη διάρκεια μιας άλλης επιδρομής μια εβδομάδα αργότερα, η Kroes επικοινώνησε και πάλι με έναν Ολλανδό υπουργό, όπως δείχνουν τα αρχεία της Uber, και, σύμφωνα με τα λόγια ενός μηνύματος ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, “παρενόχλησε” τον επικεφαλής των ολλανδικών κρατικών υπηρεσιών.
Ένα εσωτερικό μήνυμα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου συμβούλευε το προσωπικό να μην συζητήσει την άτυπη σχέση της εκτός: “Η φήμη της και η ικανότητά μας να διαπραγματευόμαστε λύσεις στην Ολλανδία και αλλού θα υποστούν σοβαρό πλήγμα από οποιαδήποτε περιστασιακά πειράγματα εντός ή εκτός γραφείου”.
Τα αρχεία δείχνουν ότι η εταιρεία ήθελε από την Kroes να μεταφέρει μηνύματα στο γραφείο του Ολλανδού πρωθυπουργού, Mark Rutte.
Τον Οκτώβριο του 2015, ένα μήνυμα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου αναφέρει: “Θα βάλουμε σε λειτουργία backchannel με τη Neelie και τον προσωπάρχη του πρωθυπουργού, για να αποσπάσουμε το μέγιστο δυνατό όφελος μέσω του να τους “δώσουμε” την αίσθηση μιας “νίκης””.
Η απευθύνθηκε στην Επιτροπή Δεοντολογίας της Επιτροπής ζητώντας άδεια να ενταχθεί στο συμβουλευτικό συμβούλιο της Uber πριν από την παρέλευση των 18 μηνών και απευθύνθηκε στον πρόεδρο της Επιτροπής Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ.
Η άδεια αυτή απορρίφθηκε, αλλά τα έγγραφα δείχνουν ότι η Kroes συνέχισε να βοηθά ανεπίσημα την εταιρεία μέχρι να ανακοινωθεί ο διορισμός της, λίγο μετά τη λήξη της περιόδου αναστολής.
Αυτό υπογραμμίζει ότι η Kroes βρισκόταν σε “ξεκάθαρη παραβίαση” των κανόνων, λέει ο Alberto Allemanno, καθηγητής Ευρωπαϊκού Δικαίου στο HEC Paris.
Η κ. Kroes αρνείται ότι είχε οποιονδήποτε “επίσημο ή ανεπίσημο ρόλο στην Uber” πριν από τον Μάιο του 2016, όταν έληξε η περίοδος αναμονής. Είπε ότι ως επίτροπος της ΕΕ αλληλεπιδρά με πολλές εταιρείες τεχνολογίας, “πάντα με γνώμονα αυτό που πιστεύω ότι θα ωφελούσε το δημόσιο συμφέρον”.
Εάν η αστυνομία χτυπούσε την πόρτα, η Uber είχε μια δεύτερη γραμμή άμυνας – τον “διακόπτη θανάτου”, ο οποίος καθιστούσε αδύνατη την πρόσβαση των επισκεπτών των διωκτικών αρχών στους υπολογιστές της εταιρείας.
Αυτό θα περιόριζε την πρόσβαση των αστυνομικών σε ευαίσθητα δεδομένα της εταιρείας, όπως λίστες οδηγών, κάτι που η εταιρεία πίστευε ότι θα έβλαπτε την ανάπτυξή της.
Διαβάστε επίσης
Στο φως εμπιστευτικές συνομιλίες του Μακρόν με τον Πούτιν πριν την εισβολή στην Ουκρανία
Μακρόν: Συμβιβασμός Βουλγαρίας-Βόρειας Μακεδονίας για την ένταξη στην ΕΕ
