PLUS
Λογαριασμό 3,978 δισ. ευρώ στέλνει η κυβέρνηση σε φορολογουμένους και συνταξιούχους με το προσχέδιο προϋπολογισμού 2017 που κατέθεσε χθες στη Βουλή. Με τις περικοπές στις συντάξεις, τις αυξήσεις των εισφορών και τη νέα καταιγίδα κυρίως στους έμμεσους φόρους, το πρωτογενές πλεόνασμα αναμένεται να αγγίξει το 1,8% του ΑΕΠ.
Τα μέτρα είναι λίγο – πολύ γνωστά. Ψηφισμένα σχεδόν στο σύνολό τους με την ολοκλήρωση της πρώτης αξιολόγησης, δεν συνιστούν κοινοβουλευτική δοκιμασία για την κυβέρνηση. Αποκαλύπτουν όμως το μέγεθος των πρόσθετων πιέσεων που θα δεχθεί η κοινωνία το 2017, όταν οι πολίτες θα πρέπει να διαχειριστούν στην πλήρη (με τα μέχρι σήμερα δεδομένα) έκτασή τους τις μειώσεις των συντάξεων, τις αυξήσεις των εισφορών και το μπαράζ αυξήσεων σε άμεσους και έμμεσους φόρους.
Για το επόμενο έτος, όπως γράφει σήμερα η εφημερίδα “τα Νέα”, η κυβέρνηση αισιοδοξεί ότι θα επιτευχθεί επαναφορά της οικονομίας σε τροχιά ισχυρής ανάπτυξης με μεγέθυνση κατά 2,7%.
Οι επισφάλειες. Οι κίνδυνοι που περιγράφονται στο προσχέδιο αναδεικνύουν τις μεγάλες επισφάλειες των προβλέψεων. Για να βγει ο στόχος της ανάπτυξης θα πρέπει μεταξύ άλλων να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά το θέμα των κόκκινων δανείων ώστε οι τράπεζες να αρχίσουν και πάλι να χορηγούν δάνεια στην πραγματική οικονομία, να γίνουν οι μεταρρυθμίσεις που προβλέπει το Μνημόνιο, να αξιοποιηθούν πλήρως τα κοινοτικά κονδύλια, να παγιωθεί η βελτίωση των δημοσιονομικών αποτελεσμάτων ώστε να ακυρωθεί η απειλή του αυτόματου κόφτη και να ενισχυθεί το δίκτυο κοινωνικής συνοχής. Πολλές οι προκλήσεις και σε πολλά μέτωπα.
Τις παραπάνω παραμέτρους θέτει ως προϋπόθεση για την ανάπτυξη 2,7% το ίδιο το οικονομικό επιτελείο – πέραν των εξωγενών παραγόντων που περιγράφονται ως δυνητικές απειλές και εκτείνονται από το Brexit έως την προσφυγική κρίση και τη σταθερότητα στη Μέση Ανατολή. Αξίζει να σημειωθεί ότι χθες ο οίκος Moody’s έθεσε τον πήχη της ανάπτυξης στο 1,7% για το επόμενο έτος, αλλά οι δανειστές συμφωνούν με την εκτίμηση του προϋπολογισμού. Ολες οι πλευρές συγκλίνουν ότι το επόμενο έτος θα υπάρξει ανάπτυξη 2,7%. Ακόμα και το ΔΝΤ.
Φόροι παντού. Το 2017 ό,τι κινείται φορολογείται. Μόνο από έμμεσους φόρους ο προϋπολογισμός αναζητεί έξτρα έσοδα 1,464 δισ. για να βγουν οι δημοσιονομικοί στόχοι. Επιπλέον 371 εκατ. προβλέπονται από το μέτωπο της άμεσης φορολογίας.
Το μέγεθος των μέτρων που λαμβάνονται είναι για μία ακόμα χρονιά πολλαπλάσιο των εσόδων που καταλήγουν τελικά στο ταμείο του Δημοσίου. Ενα μεγάλο μέρος τους χάνεται στη χαμηλή εισπραξιμότητα, ένα άλλο στη φοροδιαφυγή που προκαλεί η ίδια η αύξηση των φόρων.
Τα έσοδα από άμεσους και έμμεσους φόρους εκτιμάται ότι θα είναι αυξημένα κατά 1,835 δισ. από το 2016 στο 2017, αλλά στο ίδιο διάστημα τα καθαρά φορολογικά μέτρα που θα έχουν επιβληθεί θα είναι περίπου 750 εκατ. παραπάνω, αγγίζοντας τα 2,591 δισ. ευρώ.
Οι αυξήσεις των έμμεσων φόρων θα μας συνοδεύουν σε όλη τη διάρκεια του επομένου έτους. Οι φόροι στα καύσιμα αυξάνονται από την 1η Ιανουαρίου (με εξαίρεση την τιμή του πετρελαίου θέρμανσης που αναμένεται να επιβαρυνθεί με 6 λεπτά το λίτρο από τις 15 Οκτωβρίου). Ακολουθούν αυξήσεις στον καφέ (τέλος 2-4 ευρώ ανά κιλό κατά την εισαγωγή του προϊόντος), στα τσιγάρα (και στα ηλεκτρονικά), στα τέλη σταθερής τηλεφωνίας και Ιnternet. Πάνω από 400 εκατ. εκτιμάται ότι θα αποδώσουν μόνο οι αυξήσεις των ειδικών φόρων κατανάλωσης στα καύσιμα, 988 εκατ. είναι η ετήσια απόδοση των αυξήσεων άμεσων φόρων εξαιτίας των αλλαγών στην κλίμακα φορολογίας εισοδήματος και το αφορολόγητο, 437 εκατ. έχουν εγγραφεί από την αύξηση του συντελεστή ΦΠΑ στο 24% στην πλήρη απόδοση του μέτρου σε ετήσια βάση.
Εισφορές. Την ίδια ώρα το επόμενο έτος από τις τσέπες των εργαζόμενων και των συνταξιούχων αναζητούνται 947 εκατ. ευρώ μόνο και μόνο από τις αυξήσεις των εισφορών και τις περικοπές στα κοινωνικά επιδόματα. Το ΕΚΑΣ σχεδόν εξαφανίζεται (μείον 569 εκατ.) αλλά η κυβέρνηση λανσάρει το Εισόδημα Κοινωνικής Αλληλεγγύης με χρηματοδότηση 571 εκατ., η οποία όμως είναι ακόμα ασαφές από πού θα προκύψει. Στη διετία 2016-17 οι παρεμβάσεις στο Ασφαλιστικό φτάνουν τα 1,547 δισ. Μόνο του χρόνου ο λογαριασμός προσεγγίζει τα 780 εκατ. Παρ’ όλα αυτά, το έλλειμμα στο σύστημα κοινωνικής ασφάλισης εκτιμάται σε 1,02 δισ. ευρώ.
