Βασίλειος Νουλέζας: Επιβεβλημένη η άμεση αποσυμφόρηση των φυλακών!

Επιβεβλημένη η άμεση αποσυμφόρηση των φυλακών, εξαιτίας σοβαρού κινδύνου εξάπλωσης του COVID19.

Στο άρθρο 282ΚΠΔ αναφέρεται ρητά ότι μόνον η βαρύτητα της κατηγορούμενης κακουργηματικής πράξης δεν αρκεί για την επιβολή του ακραίου μέτρου δικονομικού καταναγκασμού της προσωρινής κράτησης δλδ της στέρησης της ατομικής ελευθερίας

Στο Άρθρο 282ΚΠΔ αναφέρεται συγκεκριμένα.
Ι Άρθρο282
1. Όσο διαρκεί η προδικασία, αν προκύπτουν σοβαρές ενδείξεις ενοχής του κατηγορουμένου για κακούργημα ή πλημμέλημα που τιμωρείται με ποινή φυλάκισης τουλάχιστον τριών μηνών, είναι δυνατό να διαταχθούν περιοριστικοί όροι, εφόσον αυτό κρίνεται απολύτως αναγκαίο για την επίτευξη των αναφερόμενων στο άρθρο 296 σκοπών.

2. Περιοριστικοί όροι είναι ιδίως η παροχή εγγύησης, η υποχρέωση του κατηγορουμένου να εμφανίζεται κατά διαστήματα στον ανακριτή ή σε άλλη αρχή, η απαγόρευση να μεταβαίνει ή να διαμένει σε ορισμένο τόπο ή στο εξωτερικό, η απαγόρευση να συναναστρέφεται ή να συναντάται με ορισμένα πρόσωπα. Για τους ανηλίκους ως περιοριστικοί όροι είναι δυνατόν να διατάσσονται και ένα ή περισσότερα από τα αναμορφωτικά μέτρα που ορίζονται στο άρθρο 122 του Ποινικού Κώδικα.

3. Προσωρινή κράτηση μπορεί να επιβληθεί αντί για περιοριστικούς όρους – εάν αιτιολογημένα κριθεί ότι οι τελευταίοι δεν επαρκούν – εφόσον συντρέχουν οι προϋποθέσεις της πρώτης παραγράφου του άρθρου αυτού, μόνο αν ο κατηγορούμενος διώκεται για κακούργημα και δεν έχει γνωστή διαμονή στη χώρα ή έχει κάνει προπαρασκευαστικές ενέργειες για να διευκολύνει τη φυγή του ή κατά το παρελθόν υπήρξε φυγόποινος ή φυγόδικος ή κρίθηκε ένοχος για απόδραση κρατουμένου ή παραβίαση περιορισμών διαμονής, εφόσον από τη συνδρομή των παραπάνω στοιχείων προκύπτει σκοπός φυγής ή κρίνεται αιτιολογημένα ότι αν αφεθεί ελεύθερος είναι πολύ πιθανό, όπως προκύπτει από προηγούμενες αμετάκλητες καταδίκες του για ομοειδείς αξιόποινες πράξεις να διαπράξει και άλλα εγκλήματα.

Εάν η αποδιδόμενη στον κατηγορούμενο πράξη απειλείται στο νόμο με ισόβια κάθειρξη ή πρόσκαιρη κάθειρξη με ανώτατο όριο τα είκοσι έτη ή εάν το έγκλημα τελέστηκε κατ’ εξακολούθηση ή στο πλαίσιο εγκληματικής ή τρομοκρατικής οργάνωσης ή υπάρχει μεγάλος αριθμός παθόντων από αυτό, προσωρινή κράτηση μπορεί να επιβληθεί και όταν, με βάση τα συγκεκριμένα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της πράξης, κρίνεται αιτιολογημένα, ότι αν αφεθεί ελεύθερος, είναι πολύ πιθανό να διαπράξει και άλλα εγκλήματα*. Μόνο η κατά το νόμο βαρύτητα της πράξης δεν αρκεί για την επιβολή προσωρινής κράτησης.

Σε εντελώς εξαιρετικές περιπτώσεις και εφόσον αιτιολογημένα κρίνεται ότι δεν επαρκούν οι περιοριστικοί όροι, μπορεί να επιβληθεί προσωρινή κράτηση και για το πλημμέλημα της ανθρωποκτονίας από αμέλεια κατά συρροή, αν προκύπτει σκοπός φυγής του κατηγορουμένου, με βάση τα κριτήρια που αναφέρονται στο πρώτο εδάφιο της παρούσας παραγράφου. Στην περίπτωση αυτή, το ανώτατο όριο της προσωρινής κράτησης είναι διάρκειας έως έξι μηνών.

4. Οι περιοριστικοί όροι που επιβλήθηκαν στον κατηγορούμενο για κακούργημα ή πλημμέλημα, εάν παραβιασθούν από αυτόν, είναι δυνατόν να αντικατασταθούν με προσωρινή κράτηση κατά το άρθρο 298.

5. Η παράγραφος 3 εφαρμόζεται και για ανήλικο κατηγορούμενο που έχει συμπληρώσει το δέκατο πέμπτο έτος της ηλικίας του, εφόσον η πράξη για την οποία κατηγορείται απειλείται στο νόμο με ποινή κάθειρξης τουλάχιστον δέκα ετών. Στην περίπτωση αυτή η προσωρινή κράτηση δεν μπορεί να υπερβαίνει τους έξι μήνες και μπορεί να παρατείνεται μόνο για τρεις μήνες από το δικαστήριο, στην περίπτωση του δεύτερου εδαφίου της παραγράφου 1 του άρθρου 291. Η παραβίαση των περιοριστικών όρων που έχουν επιβληθεί στον ανήλικο δεν επιτρέπεται να οδηγήσει από μόνη της σε προσωρινή κράτηση.

Η απροσφορότητα των περιοριστικών όρων μπορεί να οδηγήσει τον Ανακριτή με σύμφωνη γνώμη του Εισαγγελέα στην έκδοση εντάλματος προσωρινής κράτησης που πρέπει να είναι διπλά αιτιολογημένο.

Δυστυχώς στην Ελλάδα με βάση την κείμενη Νομολογία η άλλοτε αποκαλούμενη “Προφυλάκιση” διατάσσεται καταχρηστικά στο στάδιο της ποινικής προδικασίας ,εξαιτίας του δυσμενούς κλίματος που δημιουργούν ανεπίτρεπτα με οξείς βαρύτατους χαρακτηρισμούς τα ΜΜΕ για τον κατηγορούμενο , ενω θα έπρεπε να επιβάλλεται μόνον σε εξαιρετικές περιπτώσεις όταν υπάρχει αποδεδειγμένα κίνδυνος φυγής η τέλεσης νέων αξιόποινων πράξεων.

Η ανάγκη ρητής, ειδικής και εμπεριστατωμένης αιτιολογίας από την οποία θα προκύπτει με σαφήνεια η απροσφορότητα των περιοριστικών όρων θα προηγείται της αντίστοιχης αιτιολόγησης συνδρομής των προϋποθέσεων προσωρινής κράτησης. Στο εξής λοιπόν απαιτείται ρητά να αιτιολογείται για πιο λόγο στη συγκεκριμένη περίπτωση η επιβολή περιοριστικών όρων δεν ήταν πρόσφορη για την επίτευξη των σκοπών του άρθρου 296 ΚΠΔ και στη συνέχεια να αιτιολογείται η διαπίστωση της συνδρομής των προϋποθέσεων επιβολής προσωρινής κράτησης. Η γενική αναφορά στα «στοιχεία της δικογραφίας» ή η τυπική παράθεση (αντιγραφή) των προϋποθέσεων του νόμου – χωρίς κανένα στοιχείο, που να θεμελιώνει αυτές τις προϋποθέσεις – δεν μπορεί να θεωρηθεί φυσικά ειδική και εμπεριστατωμένη αιτιολογία. ΔΕΝ συνιστά αιτιολογία το παρακάτω : << Είναι όμως βέβαιο ότι μετά την απόλυση του δεν θα εμφανιστεί στο δικαστήριο κατά την ημέρα που θα εκδικασθεί η σχετική σε βάρος του κατηγορία διότι οι παραπάνω πράξεις για τις οποίες κατηγορείται είναι πολύ βαριές και τιμωρούνται ως κακουργήματα με ποινή κάθειρξης>> όπως αναφέρει και ο Ανδρουλάκης.

Έτσι ουσιαστικά κάμπτεται ,παραβιάζεται με την προσωρινή κράτηση που αποτελεί “προκαταβολή ποινής” το τεκμήριο αθωότητας του εκάστοτε κατηγορουμένου.
Επίσης το Άρθρο 6 του Συντάγματος.
[Κανένας δεν συλλαμβάνεται ούτε φυλακίζεται, χωρίς αιτιολογημένο δικαστικό ένταλμα , που πρέπει να επιδοθεί τη στιγμή που γίνεται η σύλληψη ή προφυλάκιση»[2]. Επιπλέον το ατομικό δικαίωμα της προσωπικής ελευθερίας κατοχυρώνεται ρητά από το άρθρο 5, παρ. 3 του Ελληνικού Συντάγματος]

Εξαιτίας της κατάστασης έκτακτης επείγουσας ανάγκης που δημιουργήθηκε με την πανδημία από την ραγδαία εξάπλωση σε παγκόσμια κλίμακα του φονικού ιού COVID 19 στην χώρα μας οφείλει ο κ.Υπουργός Δικαιοσύνης να νομοθετήσει ,να θεσπίσει με ΠΝΠ όπως συμβαίνει σε άλλες περιπτώσεις, κριτήρια όπως έχει ήδη ανακοινωθεί απόλυσης, αποφυλάκισης και αντικατάσταση της προσωρινής κράτησης με περιοριστικούς όρους με βουλεύματα του αρμόδιου Συμβουλίου Πλημμελειοδικών η Διάταξη του αρμόδιου Εισαγγελέα τόσο προσωρινά κρατουμένων που διανύουν τον τελευταίο μήνα του 18 η 12μηνου δλδ του ανώτατου ορίου προσωρινής κράτησης και δεν έχει ακόμη προσδιοριστεί η δίκη τους (και πρέπει ως υπόδικοι να κρατούνται σε διαφορετικό χώρο από τούς κατάδικους) ,είτε καταδικασθέντων κυρίως για οικονομικά η φορολογικά εγκλήματα (εξαιρουμένων των εγκλημάτων βίας κατά της ζωής η της γενετήσιας ελευθερίας)που έχουν εκτίσει το1/20 της συνολικής ποινής τους η εκείνων που πάσχουν από σοβαρά χρόνια νοσήματα,μητέρες ανήλικων τέκνων έχοντες ποσοστό αναπηρίας άνω του 67% και έχουν υπερβεί το 65ο έτος της ηλικίας.(με το 1/30της ποινής).

Η Κυβέρνηση οφείλει όπως πράττουν και άλλες ευρωπαϊκές χώρες αντιστοίχως χωρίς αργοπορία για ανθρωπιστικούς λόγους άμεση νομοθετική παρέμβαση για τό ζήτημα αυτό πριν η πρωτόγνωρη κατάσταση επιδεινωθεί λόγω του συνωστισμού και των άθλιων συνθηκών που επικρατούν στις φυλακές και εγκυμονούν σοβαρό κίνδυνο και για τους σωφρονιστικούς υπαλλήλους.

Ήδη υπήρξε ένα τραγικό περιστατικό θανάτου κρατούμενης γυναίκας στον Ελαιώνα Θήβας.
Τα σωφρονιστικά καταστήματα στην χώρα μας λόγω του υπερπληθωρισμού των κρατουμένων αλλά και διαχρονικών σοβαρών ελλείψεων σε υποδομές και περίθαλψη αποτελούν κυριολεκτικά υγειονομικές βόμβες εστία μαζικής μετάδοσης του επιθετικού ιού COVID 19.

ΒΑΣΙΛΗΣ ΝΟΥΛΕΖΑΣ
Δικηγόρος /Rechtsanwalt
Ποινικού Δικαίου
Μέλος τής Ενωσης Ελλήνων Ποινικολόγων

Κορωνοϊός: Διαβάστε εδώ όλες τις εξελίξεις για τον φονικό ιό