PLUS
Ο πρώην Αλβανός πρωθυπουργός Σαλί Μπερίσα σε συνέντευξή του αποκάλυψε πολλές ενδιαφέρουσες πτυχές για τις σχέσεις της χώρας του με την Ελλάδα, την Τουρκία αλλά και τον ρόλο του Έντι Ράμα.
Η Τουρκία δεν ενδιαφέρθηκε ποτέ για τη συμφωνία για τα θαλάσσια σύνορα μεταξύ Αλβανίας και Ελλάδας, ωστόσο έκανε μια «πραγματικά ισχυρή παρέμβαση» όταν υπογράφηκε, σύμφωνα με τον τότε πρωθυπουργό και πρόεδρο της Αλβανίας, Σαλί Μπερίσα, ο οποίος έδωσε αποκλειστική συνέντευξη στην EURACTIV.
Το 2009, τα Τίρανα και η Αθήνα συμφώνησαν για την οριοθέτηση των θαλάσσιων ζωνών και της υφαλοκρηπίδας τους, παρά τις δυσκολίες που σημειώθηκαν στις διαπραγματεύσεις μεταξύ των δύο πλευρών. Η συμφωνία, με τη μεσολάβηση του Δημοκρατικού Κόμματος του Μπερίσα, θα έδινε στην Αθήνα περίπου 225 τετραγωνικά χιλιόμετρα αλβανικών χωρικών υδάτων, σύμφωνα πάντα με το Euractiv.
- Ρεύμα: Αυξήσεις 30% στα τιμολόγια του Ιανουαρίου – Αναλυτικά οι χρεώσεις ανά πάροχο
- Σκάνδαλο υποκλοπών: Την εισαγγελέα Βλάχου και τον πρώην διοικητή της ΕΥΠ Κοντολέων μηνύει ο Κύρτσος
- Qatargate: Οι βουτηγμένοι στη διαφθορά Καϊλή – Τζιόρτζι άνοιξαν τον «Άσκο του Αιόλου»
- Φραγκούλης: Τέσσερα κρίσιμα ερωτήματα έθεσε για την κύρια ανάκριση το Δικαστικό Συμβούλιο
Όπως αναφέρεται στο άρθρο του Euractiv, ο τότε πρωθυπουργός Κώστας Καραμανλής πραγματοποίησε επίσημη επίσκεψη στα Τίρανα τον Απρίλιο του 2009, συνοδευόμενος από την Υπουργό Εξωτερικών Ντόρα Μπακογιάννη, η οποία υπέγραψε τη συμφωνία οριοθέτησης με τον Αλβανό ομόλογό της Λουλζίμ Μπάσα, παρουσία του τότε πρωθυπουργού Σαλί Μπερίσα.
Το άρθρο συνεχίζει:
Ήταν η πιο σημαντική συμφωνία που υπογράφηκε μεταξύ των δύο χωρών από τότε που υπογράφηκε το Σύμφωνο Φιλίας το 1996 και ενώ το μελάνι ήταν ακόμα υγρό στη συμφωνία, τα Τίρανα υπέβαλαν επίσημα αίτηση για ένταξη στην ΕΕ με την υποστήριξη της Ελλάδας.
«Ο εταίρος μας, η Ελλάδα, τα τελευταία 30 χρόνια ήταν πολύ χρήσιμος για την Αλβανία. Υποστήριξε τον δρόμο της Αλβανίας προς το ΝΑΤΟ και την Ευρώπη, μια σοβαρή προοπτική χώρα», είπε ο Μπερίσα.
Πρόσθεσε ότι «η Ελλάδα το υπέγραψε διατηρώντας έξι ναυτικά μίλια χωρικών υδάτων για τον εαυτό της. Ο Έντι Ράμα ήταν αυτός που κατήγγειλε τη συμφωνία στο Συνταγματικό Δικαστήριο. Η Τουρκία δεν ενδιαφέρθηκε ποτέ για αυτή τη συμφωνία και έκανε ισχυρή παρέμβαση».
Η συμφωνία δεν επρόκειτο να πραγματοποιηθεί και το αντιπολιτευόμενο Σοσιαλιστικό Κόμμα της Αλβανίας, με επικεφαλής τον σημερινό πρωθυπουργό Έντι Ράμα, προσέφυγε στο Συνταγματικό Δικαστήριο πριν επικυρωθεί η συμφωνία οριοθέτησης από τα κοινοβούλια των χωρών.
Το δικαστήριο έκρινε ομόφωνα άκυρη τη συμφωνία, επικαλούμενο διαδικαστικές και ουσιαστικές παραβιάσεις, αντίθετες με το Σύνταγμα και το Δίκαιο της Θάλασσας.
«Το Συνταγματικό Δικαστήριο απέρριψε μια πολύ καλή συμφωνία. Μετά την ένσταση του Συνταγματικού Δικαστηρίου, είπα στην [ελληνική] κυβέρνηση ότι είμαι υποχρεωμένος να σεβαστώ την απόφαση. Αλλά είπα να πάμε στη Χάγη. Στην αρχή ήταν διστακτικοί, αλλά αργότερα δέχτηκαν, καθώς είδαν ότι ήμουν πολύ διαφανής», είπε.
Η ακύρωση της Συμφωνίας και οι αυξανόμενες εντάσεις για τις εθνοτικές μειονότητες και τα εδάφη και στις δύο χώρες, συνέχισαν να επιδεινώνουν τις σχέσεις που αιωρούνταν σε εμπόλεμη κατάσταση από το 1940.
Το 2013 ο Ράμα εξελέγη πρωθυπουργός της Αλβανίας, ενώ ο αριστερός Αλέξης Τσίπρας στην Ελλάδα το 2015. Οι υπουργοί Εξωτερικών Ντιτμίρ Μπουσάτι και Νίκος Κοτζιάς ξεκίνησαν επαφές το καλοκαίρι του 2015 για επίλυση διμερών διαφορών, συμπεριλαμβανομένης της θαλάσσιας οριοθέτησης.
«Ο Έντι Ράμα μπήκε στην κυβέρνηση και διαπραγματεύτηκε με την ελληνική κυβέρνηση κατά πλήρη παραβίαση της απόφασης του Συνταγματικού Δικαστηρίου και ολοκλήρωσαν τη συμφωνία. Στη συνέχεια, η Ελλάδα έθεσε το νόμο στο κοινοβούλιο και τον έβαλε στα 12 ναυτικά μίλια, όπως είναι το δικαίωμά της βάσει της Συνθήκης του Μοντέγκο Μπέι», είπε ο Μπερίσα, προσθέτοντας «Δεν ξέρω τι θα πει η Χάγη».
Οι διαπραγματεύσεις επί Μητσοτάκη
Με την άνοδο στην εξουσία του Κυριάκου Μητσοτάκη ξεκίνησαν νέες προσπάθειες οριοθέτησης με την Αλβανία, μετά την οριοθέτηση της ΑΟΖ που πέτυχε η Ελλάδα στην με την Ιταλία.
Στη συνέχεια, το 2020, η Αθήνα και τα Τίρανα είπαν ότι το θέμα θα παραπεμφθεί στο Διεθνές Δικαστήριο για να «ενώσει τα σημεία με βάση την πείρα του δικαστηρίου και το διεθνές ναυτικό δίκαιο», σύμφωνα με τον Ράμα εκείνη την εποχή.
«Δεν αποδέχομαι τον νεο-οθωμανισμό της Τουρκίας»
Ο ενθουσιασμός της Ελλάδας για την επίλυση του ζητήματος πιθανότατα οφείλεται σε συνεχή ζητήματα με τη γειτονική Τουρκία. Ερωτηθείς για τη φύση της σχέσης μεταξύ Αλβανίας και Ελλάδας και Αλβανίας και Τουρκίας, ο Μπερίσα είπε ότι η Αθήνα είναι στενός εταίρος.
«Ο εταίρος μας, η Ελλάδα βοήθησε πολύ την Αλβανία. Υποστήριξε τον δρόμο προς το ΝΑΤΟ και την Ευρώπη και έκανε σοβαρές επενδύσεις στη χώρα».
Όσον αφορά στην Τουρκία, ενώ ο Μπερίσα τη θεωρεί εταίρο, υπάρχουν επιφυλάξεις.
«Η Τουρκία είναι αναμφίβολα φίλος, εταίρος, αλλά με ένα δόγμα νεο-οθωμανισμού που δεν θα δεχτώ», είπε αναφερόμενος στα περίπου 600 χρόνια τουρκικής οθωμανικής κυριαρχίας στην περιοχή.
Η κίνηση της Τουρκίας να πιέσει τη Σουηδία και τη Φινλανδία να εκδώσουν υποτιθέμενους «τρομοκράτες» που φιλοξενούν είναι μια μέθοδος που χρησιμοποίησε η Άγκυρα για αρκετά χρόνια εναντίον χωρών στα Δυτικά Βαλκάνια, συμπεριλαμβανομένων των υποψήφιων προς ένταξη χωρών στην ΕΕ, υπό το αδρανές βλέμμα των Βρυξελλών.
Η επιρροή της Τουρκίας στην Αλβανία συνέχισε να αυξάνεται με τα χρόνια με σημαντικές επενδύσεις στην υγειονομική περίθαλψη, την εκπαίδευση, ακόμη και τη στέγαση μετά τον καταστροφικό σεισμό του 2019 που σκότωσε 51 ανθρώπους και άφησε χιλιάδες άστεγους.
Στη συνέχεια, στις αρχές Δεκεμβρίου, ο Ράμα αποκάλεσε την Τουρκία «αποφασιστική δύναμη» σε μια διάσκεψη στην Κωνσταντινούπολη.
«Αυτό υπονομεύει πλήρως την Αλβανία. Η «καθοριστική δύναμη» είναι η ΕΕ, το ΝΑΤΟ, οι ΗΠΑ σε θέματα ασφάλειας. Δεν έχω ακούσει ποτέ ότι η Τουρκία είναι μια καθοριστική δύναμη – περιφερειακή δύναμη, δεν έχω καμία αμφιβολία, αλλά αποφασιστική – όχι», είπε.
Πηγή: Euractiv
