Υπεγράφη η συμφωνία της Αιγύπτου με την ΕΕ για το μεταναστευτικό – Πώς θα μοιραστούν τα 7,4 δισ. ευρώ

17/03/2024 19:13

Υπεγράφη το απόγευμα της Κυριακής στο Κάιρο της Αιγύπτου η στρατηγικής σημασίας συμφωνία της Ευρώπης με την Αίγυπτο. Πρόκειται για τη λεγόμενη «Κοινή Δήλωση για τη Στρατηγική και Συνολική Εταιρική Σχέση» των δύο πλευρών.

Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, συνυπέγραψε τη στρατηγική συμφωνία με τον πρόεδρο Αμπντέλ Φάταχ Ελ Σίσι στο αιγυπτιακό προεδρικό μέγαρο.

Στην τελετή παρέστησαν οι πρωθυπουργοί του Βελγίου, της Ιταλίας, της Ελλάδας και της Αυστρίας.

«Σήμερα εγκαινιάζουμε τη Στρατηγική και Ολοκληρωμένη συνεργασία μας με την Αίγυπτο» τόνισε η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν. Θα εργαστούμε μαζί σε έξι τομείς αμοιβαίου ενδιαφέροντος, επισημαίνει:

Πολιτικές σχέσεις
Οικονομική σταθερότητα
Επενδύσεις & Εμπόριο
Μετανάστευση
Ασφάλεια
Άνθρωποι και δεξιότητες

Πώς θα μοιραστούν τα 7,4 δισ. ευρώ
Λεπτομέρειες για την οικονομική βοήθεια των 7,4 δισ. ευρώ που θα παρέχει η Ευρωπαϊκή Ένωση στην Αίγυπτο έδωσε στη δημοσιότητα το Reuters λίγη ώρα πριν την συνάντηση των ευρωπαίων ηγετών και του Κυριάκου Μητσοτάκη με τον Αμπντελ Φατάx αλ Σίσι το μεσημέρι της Κυριακής.

Σύμφωνα με το Reuters τα χρήματα θα δοθούν την τριετία 2024-2027 στο πλαίσιο της συμφωνίας για διευρυμένη συνεργασία που θα ανακοινωθεί στο Κάιρο σήμερα.

Από τα χρήματα αυτά τα 5 δισεκατομμύρια ευρώ θα αφορούν μακροοικονομική βοήθεια, τα 1,8 δισ. ευρώ θα αφορούν επενδύσεις και τα 600 εκατομμμύρια ευρώ θα δοθούν σε επιχορηγήσεις.

Ειδικά για τα χρήματα της μακροοικονομικής στήριξης, ευρωπαίος αξιωματούχος είπε στο Reuters ότι το 1 δισ. ευρώ θα δοθεί μέσα στο 2024.

Κυρ. Μητσοτάκης: Θέτουμε τα θεμέλια μιας στρατηγικής συνεργασίας
Από την πλευρά του, ο Έλληνας πρωθυπουργός κατά τη διάρκεια της ομιλίας του στην ολομέλεια της Συνόδου, πριν την υπογραφή της συμφωνίας, τόνισε πως

«Η δήλωση που θα υπογράψουμε θέτει τα θεμέλια για την εφαρμογή των στόχων μας και την εμβαθυνση των σχεσεών μας με την Αίγυπτο».

Σχετικά με το μεταναστευτικό, η οξυνση του οποίου βρίσκεται στην κορυφή της ατζέντας των συνομιλιών, ο πρωθυπουργός υπογράμμισε ότι «είναι σημαντικό να βεβαιωθούμε ότι δεν θα ανοίξουν άλλοι δρόμοι παράνομης μετανάστευσης ή εμπορίας ανθρώπων», καθώς και ότι «δεν θα ανεχτούμε τη βίαιη μετατόπιση Παλαιστινίων σε άλλες χώρες».

Για τον τομέα της ενέργειας, ο Έλληνας πρωθυπουργός ανέφερε ότι η χώρα μας θα βοηθήσει την Αίγυπτο «όχι μόνο να σταθεροποιήσετε την οικονομία σας, αλλά να δημιουργήσετε και νέες θέσεις εργασίας για τους νεαρούς Αιγύπτιους, μέσω των επενδύσεων».

Επενδύσεις, πρόσθεσε, «είτε αυτές έχουν σχέση με την ενέργεια, είτε με έργα όπως ο αγωγός διασύνδεσης της Ελλάδας και της Αιγύπτου και η επένδυση σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Και φυσικά πρέπει να βεβαιωθούμε ότι όλα αυτά τα έργα θα ενισχύσουν ακόμη περισσότερο την ενεργειακή μας ασφάλεια».

Συνάντηση Μητσοτάκη – Αλ Σίσι
Σημειώνεται πως ο πρωθυπουργός στις 13:15 το μεσημέρι είχε συνάντηση με τον πρόεδρο της Αιγύπτου, Αμπντελ Φατάχ αλ Σίσι, όπου εξέφρασε την ικανοποίηση του για την αναβάθμιση των σχέσεων της ΕΕ με την Αίγυπτο σε σε συνολική και στρατηγική συνεργασία, για την υλοποίηση της οποίας πρωτοστάτησε.

Κατά τη συνάντηση ο κ. Μητσοτάκης υπογράμμισε την ανάγκη συνεργασίας της Αιγύπτου στη διαχείριση της παράνομης μετανάστευσης, ώστε να μην ανοίξει ένας νέος μεταναστευτικός διάδρομος από την Λιβύη προς την Κρήτη.

Ο πρωθυπουργός εξέφρασε, παράλληλα, την ικανοποίησή του για το επίπεδο των διμερών σχέσεων και για την ενεργειακή συνεργασία με έμφαση στο έργο ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας – Αιγύπτου GREGY Interconnector.

Κατά τη διάρκεια της συνάντησης επιβεβαιώθηκε η απόφαση των δύο ηγετών να αναβαθμίσουν και να εμβαθύνουν την στρατηγική σχέση των δύο χωρών με τη σύσταση Ανωτάτου Συμβουλίου Συνεργασίας (ΑΣΣ) Ελλάδας- Αιγύπτου, η πρώτη συνεδρίαση του οποίου θα διεξαχθεί στην Αθήνα κατά το επόμενο χρονικό διάστημα. Οι δύο ηγέτες θα υπογράψουν το απόγευμα Κοινή Δήλωση για τη σύσταση του ΑΣΣ.

Τέλος, ο πρωθυπουργός ευχαρίστησε για την οργάνωση της επίσκεψης στη Σίβα. Η όαση της Σίβα έχει ξεχωριστή σημασία για τις πολιτιστικές σχέσεις Ελλάδας Αιγύπτου, καθώς εκεί βρίσκεται το μαντείο του Αμον Ρα το οποίο επισκέφθηκε ο Μέγας Αλέξανδρος το 331 π.χ.

Αναβάθμιση στις σχέσεις ΕΕ – Αιγύπτου
Όπως αναφέρει ευρωπαϊκή πηγή, «σ’ αυτή την εταιρική σχέση ΕΕ-Αιγύπτου σημασία έχει το βάθος και η ποιότητα αυτής της σχέσης». Είκοσι χρόνια μετά την έναρξη ισχύος της συμφωνίας σύνδεσης ΕΕ-Αιγύπτου, η σχέση αναβαθμίζεται, ένας στόχος, ο οποίος είχε επισημανθεί τον περασμένο Ιανουάριο μετά τη δέκατη σύνοδο του Συμβουλίου Σύνδεσης ΕΕ-Αιγύπτου, και όπου σημειώθηκε χαρακτηριστικά:

«Η ΕΕ και η Αίγυπτος προτίθενται να επιδιώξουν μια συνεργασία που προωθεί την πολυμερή προσέγγιση και τη βασισμένη σε κανόνες διεθνούς τάξης. Θα συνεχίσουν να συνεργάζονται για την προώθηση της σταθερότητας, της ειρήνης και της ασφάλειας στη Μέση Ανατολή, τη Μεσόγειο και την Αφρική. Δεδομένης της σημασίας που αποδίδουν στη σχέση τους, η ΕΕ και η Αίγυπτος σκοπεύουν να την αναβαθμίσουν σε επίπεδο περιεκτικής και στρατηγικής εταιρικής σχέσης».

Ειδικότερα, η ευρεία συμφωνία με την Αίγυπτο, διαφοροποιείται από την Δήλωση ΕΕ-Τουρκίας που είχε υπογραφεί το 2016 και αφορούσε μόνο το μεταναστευτικό, καθώς και από το μνημόνιο συνεργασίας με την Τυνησία εφόσον πλέον γίνεται λόγος για μία «περιεκτική-συμπεριληπτική συμφωνία».

Η υπογραφή της περιεκτικής εταιρικής σχέσης με την Αίγυπτο, λαμβάνει χώρα μετά την έναρξη λειτουργίας του θαλάσσιου ανθρωπιστικού διαδρόμου στην Κύπρο και δύο ημέρες μετά την άφιξη στη Γάζα του πρώτου πλοίου με ανθρωπιστική βοήθεια που απέπλευσε από την Λάρνακα.

Σύμφωνα με πηγές, η Κύπρος διατηρεί εξαιρετικά στενές σχέσεις με κράτη της περιοχής, ειδικά με το Κάιρο «οι σχέσεις είναι διαχρονικές και είναι από τις λίγες χώρες που έχει Συμβούλιο Διακυβερνητικής Συνεργασίας», ενώ ως προς την κοινή διακήρυξη που θα υπογραφεί στη σημερινή σύνοδο, ο Νίκος Χριστοδουλίδης είχε υπογραμμίσει και στο παρελθόν, πριν από την επίθεση της Χαμάς στο Ισραήλ στις 7 Οκτωβρίου, την ανάγκη η ΕΕ να αυξήσει την εμπλοκή της στην περιοχή και ειδικά στην Αίγυπτο.

Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, είχε βρεθεί στην Αίγυπτο και τον περασμένο Νοέμβριο με βασικό κομμάτι της επίσκεψης την παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας στους Παλαιστίνιους, τονίζοντας ταυτόχρονα ότι με τον Αιγύπτιο πρόεδρο Φατάχ Αλ-Σίσι συζήτησαν για την συνεργασία έτσι ώστε να αποφευχθεί η περιφερειακή κλιμάκωση του πολέμου στη Μέση Ανατολή.

Ο ρόλος του GREGY
Η βαρύτητα που δίνει η ΕΕ στις σχέσεις με την Αίγυπτο είχε αποτυπωθεί επίσης στις δηλώσεις που είχε κάνει ο επίτροπος διεύρυνσης Όλιβερ Βάρχελι τον περασμένο Ιανουάριο, ο οποίος είχε επισημάνει ότι πρόκειται για «χρυσή εποχή στις σχέσεις ΕΕ-Αιγύπτου», ενώ είχε κάνει ειδική αναφορά στον GREGY.

«Η Αίγυπτος μπορεί να γίνει όχι μόνο ένας αξιόπιστος προμηθευτής φυσικού αερίου, αλλά και μια αξιόπιστη πηγή ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Και για το λόγο αυτό, τονίσαμε από την πλευρά μας ότι είναι σημαντικό το καθεστώς του έργου αμοιβαίου ενδιαφέροντος για το έργο GREGY, του καλωδίου ηλεκτρικής ενέργειας βαθέων υδάτων μεταξύ Ελλάδας και Αιγύπτου» είχε υπογραμμίσει χαρακτηριστικά.

Ισχυρές σχέσεις της ΕΕ με χώρες προέλευσης και διέλευσης μεταναστών

Την ίδια ώρα όμως υπάρχουν οι φωνές, οι οποίες φέρνουν στο προσκήνιο το ζήτημα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Αίγυπτο.

Η αποστολή γίνεται στο πλαίσιο «των συζητήσεων με την Αίγυπτο σε σχέση με το πώς θα ενισχυθεί η εταιρική σχέση. Υπάρχουν ειδικοί μηχανισμοί για τη συζήτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων συμπεριλαμβανομένης της Αιγύπτου» είχε επισημάνει στις 13 Μαρτίου ο επικεφαλής εκπρόσωπος της Επιτροπής, Ερίκ Μαμέρ.

Το ζήτημα είχε εγείρει και η Ολλανδία κατά τη διάρκεια συζήτησης για την επίσκεψη, ωστόσο όπως αναφέρουν πληροφορίες η γενικότερη κατάσταση, ο πόλεμος στη Μέση Ανατολή, η αστάθεια στο Σουδάν και τη Λιβύη, χώρες με τις οποίες συνορεύει η Αίγυπτος κάνουν αντιληπτό στα κράτη-μέλη τη σημασία της συνεργασίας. Ευρωπαϊκή πηγή κάνει λόγο για «ρεαλιστική προσέγγιση» από την πλευρά των Βρυξελλών, ενώ άλλη πηγή επισημαίνει τη σημασία που έχει «η ΕΕ να κάνει ισχυρές σχέσεις με τις χώρες προέλευσης και διέλευσης μεταναστών με στόχο τη σταθεροποίηση της κατάστασης».

Ο τρόπος που έχει επιλέξει άλλωστε να αντιμετωπίσει η ΕΕ το μεταναστευτικό είναι κάνοντας προσπάθεια να «αντιμετωπίσει το πρόβλημα στη ρίζα του», και με επαφές με τις χώρες προέλευσης και διέλευσης, όπως είχε συμβεί μετά την εργαλειοποίηση μεταναστών στον Έβρο, τη διαχείριση αντίστοιχης κατάστασης όταν η Λευκορωσία χρησιμοποίησε «ως όπλο» μετανάστες, καθώς επίσης και με ζυμώσεις με χώρες όπως για παράδειγμα το Ιράκ.

Στην μικρή ολομέλεια του Απριλίου στις Βρυξέλλες, πιθανόν το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο να ψηφίσει για το Σύμφωνο για τη Μετανάστευση και το Άσυλο φέρνοντας ακόμη πιο κοντά την εφαρμογή νέων κανόνων.