PLUS
Πυροσβέστης… Θέλουμε έναν έξω από το σπίτι μας όταν καίγεται, όταν έχει πλημμύρες, όταν χιονίζει. Είναι ταυτόχρονα «ήρωας» αλλά και ο καλύτερος… ταβλαδόρος.
Συνέντευξη στον ΦΩΤΗ ΑΝΔΡΕΟΥ
Ο γενικός γραμματέας της Ένωσης Πτυχιούχων Αξιωματικών και Υπαξιωματικών Πυροσβεστικού Σώματος, υποπυραγός Ιάσονας Αλιφέρης, μιλά στην «Μ» για τις παθογένειες στον τομέα της πρόληψης και τα μέτρα που πρέπει να παρθούν.
Πάντως ο γενικός γραμματέας της Ένωσης Πτυχιούχων Αξιωματικών και Υπαξιωματικών Πυροσβεστικού Σώματος, υποπυραγός Ιάσονας Αλιφέρης, υποψήφιος διδάκτωρ ΕΚΠΑ – Λήψη Αποφάσεων σε Καταστροφές, μιλώντας στην «ΜΠΑΜ στο Ρεπορτάζ» απορρίπτει την εποχή της «πατέντας» και κάνει λόγο για ένα Πυροσβεστικό Σώμα σύγχρονο που διαθέτει μέχρι και επιστήμονα εξιδεικευμένο στην Πυρομετεωρολογία Δασικών Πυρκαγιών. Τα πρώτα «σήματα καπνού» σηκώθηκαν στον αττικό ουρανό το προηγούμενο Σαββατοκύριακο από τη Νοτιοανατολική Αττική όπου ξέσπασε πυρκαγιά. Εξηγεί τι να περιμένουμε το φετινό καλοκαίρι, καθώς το περσινό η Αττική και η Βόρεια Εύβοια, στην κυριολεξία, κάηκαν.
«Μπαλάκι» ευθυνών
Η πρώτη φωτιά του καλοκαιριού, στην περιοχή της Νοτιοανατολικής Αττικής, προκάλεσε πολλές συζητήσεις και είδαμε το «μπαλάκι των ευθυνών» να πηγαίνει από τον έναν δήμαρχο στον άλλον. Έχετε την αίσθηση ότι στο τέλος θα… φταίει η Πυροσβεστική; Σας ρωτώ καθώς πρόκειται για μια φωτιά, ουσιαστικά, στον αστικό ιστό.
Ως επαγγελματίες μπορούμε να αποδεχτούμε την όποια ευθύνη μάς αναλογεί για την έκβαση των επιχειρήσεών μας. Η ευθύνη αυτή όμως πρέπει να αποδίδεται από κατάλληλα όργανα. Τα όργανα αυτά θα πρέπει να έχουν πραγματική αντίληψη περί των συνθηκών εργασίας μας και να μην περιορίζονται στην ψυχρή ανάγνωση του θεσμικού πλαισίου. Τίποτα παραπάνω, τίποτα λιγότερο.
Με επαρκή στελέχωση και κατάλληλα εργαλεία, ο Έλληνας πυροσβέστης έχει την ικανότητα να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά κάθε ανθρωπίνως διαχειρίσιμη κατάσταση στο πεδίο. Πρέπει να γίνει αντιληπτό στην εκάστοτε πολιτική ηγεσία της χώρας ότι οι ανθρώπινες ζωές και οι περιουσίες των συνανθρώπων μας καθώς και το περιβάλλον δεν πρέπει να εξαρτώνται από «πατέντες» της στιγμής. Η εποχή της «πατέντας» έχει περάσει – πρέπει να γίνει κατανοητό σε όλους. Βρισκόμαστε στην εποχή της «προτυποποίησης διαδικασιών». Οτιδήποτε άλλο μας βρίσκει αντίθετους.
Τις τελευταίες μέρες στους κύκλους του Πυροσβεστικού Σώματος έγινε μεγάλη συζήτηση για την κλήση των 107 στελεχών τα οποία θα δώσουν ανωμοτί καταθέσεις, δηλαδή ως ύποπτοι, για όσα συνέβησαν πέρσι στις καταστροφικές πυρκαγιές της Βορειοανατολικής Αττικής.
Για εμάς, το προσωπικό του Πυροσβεστικού Σώματος με τους δεκάδες νεκρούς και τραυματίες εν ώρα καθήκοντος, ο κίνδυνος και η ευθύνη δεν ήταν ποτέ ανασταλτικός παράγοντας, καθώς στο DNA μας υπερτερεί η έννοια της κοινωνικής προσφοράς. Δεν λέμε ότι όλα γίνονται τέλεια ή ότι δεν υπάρχουν περιθώρια βελτίωσης, ωστόσο το να κατηγορείται σε τέτοια έκταση ο πυροσβέστης για «εμπρησμό δάσους» ή αμελή επαγγελματική συμπεριφορά, και μας θίγει και κλονίζει το αίσθημα ασφάλειας του πολίτη. Κάθε συνάδελφος που επιχειρεί δεν πρέπει να οδηγείται σε δεύτερες σκέψεις σχετικά με το αν πρέπει να προστατέψει τον εαυτό του ή τον πολίτη. Πρέπει να διαθέτει καθαρό μυαλό και να είναι δοσμένος ψυχή τε και σώματι στη δουλειά του και να μη φοβάται το ενδεχόμενο να βρεθεί κατηγορούμενος σαν να πρόκειται για κοινό εγκληματία που λειτουργεί με δόλο.
Η πολιτική και φυσική ηγεσία, και τα προηγούμενα χρόνια αλλά και φέτος, παραδέχτηκε δημοσίως ότι «τα εναέρια μέσα περιορίζουν τη φωτιά αλλά αυτός που την σβήνει είναι ο πυροσβέστης». Ωστόσο, από τη νυν ηγεσία του υπουργείου Κλιματικής Αλλαγής και Πολιτικής Προστασίας η πρόσληψη των τριών χιλιάδων μόνιμων πυροσβεστών αναβάλλεται επ’ αόριστον. Μπορεί το προσωπικό να αντεπεξέλθει στις αυξημένες ανάγκες όλου του χρόνου;
Επιτρέψτε μου να απαντήσω με τη μορφή ερωτήματος: H πολιτική ηγεσία, εκ της θέσεως της, δεν γνωρίζει ότι η υποστελέχωση οδηγεί τον κρατικό μηχανισμό σε αδυναμία αποτελεσματικής απόκρισης; Δεν γνωρίζει ότι όσο δεν γίνονται οι απαραίτητες προσλήψεις τόσο μεγεθύνεται η ευθύνη της για τα όποια αρνητικά αποτελέσματα εκάστοτε συμβάντος; Η κλιματική κρίση δεν είναι εποχική. Είναι μόνιμη και γνωστή. Η αναζήτηση ευθυνών δεν πρέπει να διενεργείται μόνο προς την κατεύθυνση εξέτασης των στελεχών του Πυροσβεστικού Σώματος και κάθε άλλου επιχειρησιακά εμπλεκόμενου φορέα, αλλά και προς το γιατί ο κάθε πυροσβέστης δεν έχει στη διάθεσή του επαρκή αριθμό συναδέλφων να δουλέψουν μαζί του. Όσο αυτό δεν εξετάζεται, τόσο οι πολίτες την ώρα της κρίσης θα αναζητούν πυροσβέστη και πυροσβέστη δύσκολα θα βλέπουν. Διότι, πολύ απλά, οι πυροσβέστες θα βρίσκονται στο σημείο επιχειρώντας με υπερβάλλοντα ζήλο και αυταπάρνηση, όμως θα είναι ελάχιστοι ως προς την έκταση που πρέπει να καλύψουν και τις διασώσεις πολιτών και περιουσιών τις οποίες θα κληθούν να φέρουν εις πέρας. Ταυτόχρονα όμως πρέπει να γίνει ξεκάθαρο ότι και οι πολίτες οφείλουν να τηρούν τα μέτρα πρόληψης και ατομικής προστασίας που πρέπει να λαμβάνουν. Είναι φύσει αδύνατο να υπάρξει ένα πυροσβεστικό όχημα για κάθε σπίτι που θα κινδυνεύει κοντά ή μέσα σε δασική έκταση. Καμία χώρα δεν θα μπορούσε να εγγυηθεί κάτι τέτοιο στους πολίτες της.
Οι εθελοντές πυροσβέστες, τους οποίους ακούμε συνεχώς από την πολιτική ηγεσία να τους προσμετρά στις δυνάμεις πυρόσβεσης, πόσο μπορούν να προσφέρουν τελικά;
Είμαστε ευγνώμονες για κάθε βοήθεια που έχουμε στο έργο μας από εθελοντές, εθελοντικές ομάδες και κοινωνικά ενεργούς πολίτες. Ωστόσο, αυτό θα πρέπει να γίνεται συντεταγμένα και κατόπιν επαρκούς πιστοποιημένης εκπαίδευσης μέσα από τη συσταθείσα από τον Ν. 4662/2020 Ακαδημία Πολιτικής Προστασίας, η οποία βέβαια δεν έχει ακόμα λειτουργήσει, οπότε οδηγούμαστε για μία ακόμα φορά στην έννοια της «πατέντας». Μόλις αυτό συμβεί, θα μπορούν να προσφέρουν τα μέγιστα, καθώς θα διαθέτουμε κοινό κώδικα επικοινωνίας και θα ενταχθούν ακόμη αποτελεσματικότερα στον επιχειρησιακό σχεδιασμό. Πυροσβεστικού
Πολύ συχνά βλέπουμε ότι αντιμετωπίζετε προβλήματα και με τα οχήματα; Σε τι κατάσταση είναι ο στόλος των οχημάτων;
Η κατάσταση των οχημάτων δεδομένης της καθημερινής τους εμπλοκής σε αντίξοες συνθήκες μεταβάλλεται δυναμικά. Τα συνεργεία μας αλλά και οι κατά τόπους διοικητές καταβάλλουν κάθε δυνατή προσπάθεια για τη βέλτιστη δυνατή συντήρηση των οχημάτων, έχοντας όμως να ξεπεράσουν ζητήματα γραφειοκρατίας και υποστελέχωσης εντός διοικητικών δομών του Σώματος, πραγματικότητα η οποία δεν επιτρέπει πάντοτε το αποτέλεσμα να είναι απολύτως συγχρονισμένο με τις απαιτήσεις των συμβάντων. Ελπίζουμε οι επιτυχημένες πρακτικές που εφάρμοσε η κυβέρνηση για την ψηφιοποίηση – επιτάχυνση διαδικασιών του Δημοσίου με κίνητρο τον COVID-19, σύντομα να εφαρμοστούν στην ίδια έκταση και στο Πυροσβεστικό Σώμα. Αν η φωτιά είναι το ένα «τέρας» που πολεμά το Πυροσβεστικό Σώμα, η γραφειοκρατία είναι το άλλο, γεγονός που και ο ίδιος ο κ. υπουργός το έχει αναγνωρίσει σε δημόσιες τοποθετήσεις του.
Συνάδελφοί σας, από την αρχή της αντιπυρικής περιόδου, περιπολούν σε δάση όλης της χώρας. Η εικόνα που σας μεταφέρουν ποια είναι; Έχουν γίνει οι απαραίτητες ενέργειες ώστε, αν προκύψει κάποια πυρκαγιά, να μπορέσουν να διαχειριστούν καλύτερα τη φωτιά ή τα δάση μας είναι μπαρουταποθήκες που αρκεί μία σπίθα για να ξεσπάσει μια πυρκαγιά;
Πολύ πριν από την έναρξη της αντιπυρικής περιόδου, πραγματοποιήσαμε ως Ένωση σειρά ραδιοφωνικών ενημερώσεων ανά την επικράτεια για την ανάγκη καθαρισμού οικοπεδικών χώρων εντός και εκτός αστικού ιστού αλλά και δασικών εκτάσεων. Μετά λύπη μας διαπιστώνουμε σήμερα, δύο μήνες μετά, ότι παρά την πολυδιαφημισμένη συνέργεια υπουργείου, δασικής υπηρεσίας και ΟΤΑ, είναι αρκετές οι περιοχές όπου δεν έχουν ολοκληρωθεί τα σχετικά προληπτικά έργα. Εφόσον υπάρξει και άλλη καθυστέρηση, οι προσεχείς καύσωνες θα μετατρέψουν τη βλάστηση σε πραγματική μπαρουταποθήκη. Βέβαια, άλλο ο καθαρισμός του δάσους που προηγείται της αντιπυρικής περιόδου και άλλο η ολιστική διαχείριση του δάσους 365 ημέρες τον χρόνο, με πλήρη αξιοποίηση των παραδοσιακών μεθόδων διαχείρισης της γης όπως είναι η βόσκηση, η υλοτομία και η ρητινοσυλλογή. Το μοντέλο που οφείλει να ακολουθηθεί πρέπει να είναι επιστημονικό, σεβόμενο τους όρους εντός των οποίων πρέπει να κινείται μια περιβαλλοντικά βιώσιμη λύση.
Οι πολίτες ασχολούνται με την πρόληψη; Καθαρίζουν τα οικόπεδά τους από τα ξερά χόρτα; Κλαδεύουν τα δέντρα, που ακουμπούν στις στέγες τους; Τι γίνεται με τα οικόπεδα, τα οποία δεν έχουν οικοδομηθεί και μοιάζουν εγκαταλελειμμένα;
Άλλοι πολίτες ναι, άλλοι πολίτες όχι. Πρέπει να γίνει κατανοητό ότι οι «απαραίτητες ενέργειες» δεν αφορούν μόνο την πολιτεία αλλά και κάθε πολίτη ξεχωριστά. Δε γίνεται να κουνάμε το δάχτυλο στις κρατικές υπηρεσίες όταν δεν κάνουμε τα αυτονόητα για προστατεύσουμε τον εαυτό μας. Κουλτούρα πρόληψης λέγεται αυτό. Σε περίπτωση που κάποιο γειτονικό μας ακίνητο αγνώστου ιδιοκτησίας παραμένει ακαθάριστο, οφείλουμε να ενημερώσουμε τη δημοτική Αρχή, η οποία σε συνεργασία με την τοπική Πυροσβεστική Υπηρεσία θα προχωρήσει στις προβλεπόμενες διαδικασίες. Πυροσβεστικού
Μετά τον περσινό απολογισμό, που ομολογουμένως δεν πήγε καλά με τόσες καταστροφές, θεωρείτε ότι μάθαμε από τα λάθη μας; Το Πυροσβεστικό Σώμα είναι πιο έτοιμο και πιο έμπειρο;
Το Πυροσβεστικό Σώμα προσπαθεί να εμπλουτίσει τις πρακτικές του με επιστημονικότητα, ενσωματώνοντας με τον τρόπο αυτόν τη φιλοσοφία που επί σειρά ετών η Ένωσή μας προτάσσει. Αποκτά εμπειρία από κάθε συμβάν που διαχειρίζεται, γεγονός το οποίο συναντά κανείς σε κάθε σύγχρονο οργανισμό. Ζήτημα όμως προκύπτει από το γεγονός ότι ακόμη και σήμερα η επιλογή των στελεχών σε κρίσιμες θέσεις δεν γίνεται κατ’ αποκλειστικότητα με αντικειμενικά κριτήρια, μιλώντας κυρίως σε επίπεδο διευθυντών και τμηματαρχών Αρχηγείου Πυροσβεστικού Σώματος. Πυροσβεστικού
Δεν γίνεται ανώτερο και ανώτατο στέλεχος το οποίο προορίζεται να αναλάβει μια τέτοια θέση ευθύνης να μη διαθέτει Τριτοβάθμια Εκπαίδευση συναφή με το αντικείμενο που καλείται να διαχειριστεί, πολλώ δε μάλλον να μη γνωρίζει μία ξένη γλώσσα τουλάχιστον σε επαγγελματικό επίπεδο. Το μότο μας ως ΕΠΑΥΠΣ είναι «Οι κατάλληλοι στις κατάλληλες θέσεις», το οποίο δυστυχώς δεν υλοποιείται στο 100%, παρότι είναι γνωστή η ύπαρξη εξαίρετων βιογραφικών εντός Πυροσβεστικού Σώματος, ακόμη και Μεταδιδακτορικού Επιπέδου σε αντικείμενα όπως η Πυρομετεωρολογία Δασικών Πυρκαγιών.
Μέσω της ευρωπαϊκής βοήθειας στη χώρα μας θα έρθουν φέτος να μας συνδράμουν και 250 πυροσβέστες από έξι διαφορετικές χώρες. Κάθε βοήθεια είναι ευπρόσδεκτη, αλλά θα ήθελα να σας ρωτήσω αν θεωρείτε, και με βάση την περσινή εμπειρία, ότι θα προσφέρουν πραγματική βοήθεια και τι μπορούμε να «κερδίσουμε» σε επίπεδο επιχειρησιακό ή τεχνογνωσίας;
Ο Έλληνας πυροσβέστης ως άνθρωπος του καθήκοντος διακρίνεται για τον επαγγελματισμό και την εμπειρία του, σε τέτοιο βαθμό που συνάδελφοι από το εξωτερικό επιθυμούν να εργαστούν δίπλα του προς απόκτηση γνώσης και ανταλλαγή τεχνογνωσίας. Αυτό έγινε πέρυσι το καλοκαίρι, αυτό θα επαναληφθεί και φέτος. Μην ξεχνάμε εξάλλου ότι ο Έλληνας πυροσβέστης διαθέτει τέτοια εμπειρία σε δασικές πυρκαγιές που δύσκολα απαντάται σε άλλες χώρες. Ένα από τα σημαντικότερα μαθήματα που έχουμε όμως να πάρουμε από τη συνεργασία μας μαζί τους είναι ότι το προβλεπόμενο ωράριο πρέπει να τηρείται, όπως και το πλαίσιο κανόνων ασφάλειας και υγείας της εργασίας, δίχως θολό τοπίο στο ζήτημα πληρωμής της υπερεργασίας.
Η Πυροσβεστική Υπηρεσία, σχεδόν κάθε χρόνο, έχει τη στήριξη του κόσμου αλλά συγκεντρώνει και πολλά από τα παράπονά του, δίκαια ή άδικα. Οι Έλληνες πυροσβέστες τι μπορούν να υποσχεθούν στους πολίτες και τι μήνυμα θα ήθελαν να τους στείλουν για αυτή την αντιπυρική περίοδο;
Ζούμε σε μια μικρή χώρα όπου ο καθένας μας έχει μέσα στην ευρύτερη οικογένειά του έναν συγγενή ή φίλο πυροσβέστη. Θυμηθείτε το βλέμμα του κάθε φορά που τον συναντάτε, ζωντανό μεν, λιγότερο υγιές δε, διότι μόλις επέστρεψε από τη φωτιά στην οποία εργάστηκε σε αντίξοες συνθήκες, με κίνδυνο ζωής και αυταπάρνηση για να διασώσει ό,τι διασώζεται. Ζητήστε από τους κυβερνώντες, ανεξαρτήτως «χρώματος» και πολιτικής ταυτότητας να ενισχύσουν τα νοσοκομεία μας και την Πυροσβεστική με προσωπικό, για να μπορέσει η κοινωνία μας να υπάρχει και την επόμενη ημέρα. Η χώρα δεν έχει ανάγκη από «ήρωες», εξάλλου γνωστό είναι το «αλίμονο στη χώρα που έχει ανάγκη από ήρωες». Έχει ανάγκη από επαρκή αριθμό επαγγελματιών, κατάλληλα εκπαιδευμένων και δίκαια αμειβόμενων, οι οποίοι με σθένος εκπληρώνουν κάθε λέξη του όρκου τους προς την πατρίδα. Παρότι δεν πληρούνται όλες αυτές οι προϋποθέσεις, σας εγγυόμαστε ότι και φέτος ο Έλληνας πυροσβέστης θα τιμήσει, ως οφείλει, με αυταπάρνηση τον όρκο του.
